امنیت حقوق مالکیت و نسبت آن با الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشگاه پیام نور، واحد پاکدشت، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت امنیت حقوق مالکیت در ایران بین سال‌های 1396-1304 بود. در این پژوهش از نظریه توازن دوگانه نورث، والیس و وینگاست استفاده شده‌ و متغیرهای حاکمیت قانون، کنترل فساد، بی‌طرفی دادگاه‌ها، استقلال دستگاه قضائی، چشم‌انداز سرمایه‌گذاری و دسترسی به وام و اعتبارات ارزیابی شد. روش مطالعه تحلیلی- توصیفی، با استفاده از موازین نهادگرایی است. یافته‌ها حاکی از وضعیت نامطلوب متغیرهای یاد شده و ناامنی حقوق مالکیت بخش‌های مولد ‌است که موجب رشد بخش‌های نامولد، افزایش رانت‌جویی، رشد نامطلوب ابداع و کارآفرینی و نظام دسترسی محدود شده ‌است. برای تحقق الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت ایجاد امنیت حقوق‌ مالکیت از طریق دسترسی باز و بهبود و توجه به متغیرهای بررسی شده در این پژوهش لازم و ضروری است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Security of Property Rights and Its Relation to the Islamic-Iranian Model of Progress

نویسنده [English]

  • Fatemeh Sorkhedehi
Assistant Professor, Payame Noor University, Pakdasht Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to review the security of property rights in Iran during 1304 to 1396. The theory of double balance proposed by North, Wallis, and Weingast is used in this research to review some variables including the rule of law, control of corruption, impartiality of courts, judicial independence, and access to loans and credits. The method of study is descriptive analysis using institutional economics. The results indicate the unfavorable condition of the abovementioned variables as well as the insecurity of property rights in production centers resulting in unproductivity, economic rent, unfavorable growth of creativity and entrepreneurship, and limited access system. The present study concludes that for the fulfillment of the Islamic-Iranian model of progress, it is essential to secure the rights of property throughout open access to resources and improving the abovementioned variables.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Security
  • Property Rights
  • Theory of Double Balance
  • Islamic-Iranian Model of Progress
  • Pahlavi
  1. اشرف، احمد (1359). موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری در ایران دوره قاجاریه. تهران: انتشارات پیام.
  2. اعظام قدسی، حسن (1349). خاطرات من یا روشن شدن تاریخ صد ساله. تهران: نشر ابوریحان، ج2.
  3. آبراهامیان، یرواند (1377).ایران بین دو انقلاب، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران معاصر. ترجمه احمد گل محمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی. تهران: نشر نی.
  4. بهداد، سهراب؛ نعمانی، فرهاد (1393).طبقه و کار در ایران. ترجمه محمود متحد. تهران: انتشارات آگاه، چاپ دوم.
  5. حسینی، سید محمدرضا؛ محمدی نجف‌آبادی، عبدالمجید (1392). تاثیر حقوق مالکیت در رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه (زمینه‌ها و موانع). برنامه‌ریزی و بودجه: ص163-184.
  6. دادگر، یداله؛ ندیری، محمد (1393). تاثیر نهادهای حقوق مالکیت و نهادهای قراردادی بر رشد اقتصادی با تاکید بر ایران. سیاست‌های راهبردی و کلان، سال دوم، شماره 7: ص 1-20.
  7. دسوتو، هرناندو (1389). راه دیگر. ترجمه جعفر خیرخواهان. تهران: نشر نی.
  8. رنانی، محسن (1376). بازار یا نابازار: بررسی موانع نهادی کارایی نظام اقتصادی بازار در اقتصاد ایران. تهران: سازمان برنامه و بودجه،‌ مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی و انتشارات.
  9. سعیدی، علی اصغر؛ شیرین کام، فریدون (1395). موقعیت تجّار و صاحبان صنایع در دوره پهلوی: زندگی و کارنامه محمدتقی ایروانی. تهران: انتشارات گام نو.

10. سیف، احمد (1390). استبداد و مسئله مالکیت در ایران. تهران: نشر رسانش.

11. سیف، احمد (1390). قرن گمشده، اقتصاد و جامعه ایران در قرن نوزدهم. تهران: نشر نی.

12. شاکری، عباس (1395). مقدمه‌ای بر اقتصاد ایران. تهران: انتشارات رافع.

13. شهبازی، عبدالله (1384). ظهور و سقوط سلطنت پهلوی. تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ هجدهم.

  1. صامتی، مجید؛ شهنازی، روح اله؛ دهقان شبانی، زهرا (1389). امنیت حقوق مالکیت، قوانین و مقررات و رشد اقتصادی. پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 15، شماره 44: ص 85-109.

15. صدر، محسن (1364). خاطرات صدرالاشرف. تهران: انتشارات وحید.

16. صدرا، علیرضا (1398). رویکرد امنیت ملی در الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت مدنی. سیاست متعالیه، شماره 24: ص241-262.

  1. صمدی، علی حسین؛ رنانی، محسن؛ دلالی اصفهانی، رحیم (1389). مفهوم و آثار اقتصادی حقوق مالکیت: رویکرد نهادگرایی. حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 40، شماره شماره 101: ص 183-201.

18. عظیمی، حسین (1390). مدارهای توسعه‌نیافتگی در اقتصاد ایران. تهران: نشر نی، چاپ دوازدهم.

19. عظیمی، میکائیل (1394). روایت سازمانی که بود. تهران: انتشارات کویر.

20. فوران، جان (1387). مقاومت شکننده، تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی. ترجمه احمد تدین. تهران: نشر رسا، چاپ هشتم.

21. کاتوزیان، محمدعلی (1384). اقتصاد سیاسی ایران، ‌از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی.‌ ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی. تهران: نشر مرکز، چاپ یازدهم‌.

22. کارشناس، مسعود (1382). نفت، دولت و صنعتی شدن در ایران. ترجمه علی اصغر سعیدی و یوسف حاجی عبدالوهاب. تهران: انتشارات گام نو.

23. کدی، نیکی (‌1369). ریشه‌های انقلاب ایران.‌ ترجمه عبدالکریم گواهی. تهران: نشر قلم.

24. گروینوگن، جان؛ آنتون، اسپینهوون؛ انت، ون دن برگ (2010). مقدمه‌ای بر اقتصاد نهادگرا. ترجمه اصلان قودجانی. تهران: دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

25. لمبتون، ا.ک.س. (1377). مالک و زارع در ایران. ترجمه منوچهر امیری. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم.

26. میلانی، عباس (1392). نگاهی به شاه. تورنتو: نشر پرشین سیرکل.

27. نوبخت، محمدباقر؛ غلامی نتاج امیری، سعید؛ مجیدزاده، رضا (1390). ارزیابی روند توسعه ایران در سده اخیر با تاکید بر نظریه آشوب و نظریه بازی. راهبرد، سال بیستم، شماره 59: ص 271-317.

28. نورث، داگلاس سی (1379). ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصادی. ترجمه غلامرضا آزاد ارمکی. تهران: نشر نی.

29. نورث، ‌داگلاس سی (1385‌). نهادها تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی. ترجمه محمدرضا معینی.‌ تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور،‌ چاپ دوم.

30. نورث، داگلاس سی و دیگران (1395).سیاست، ‌اقتصاد و مسائل توسعه در سایه خشونت. ترجمه محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور. ‌تهران:‌ انتشارات روزنه.

31. الوانی، مهدی؛ زرندی، سعید؛ عرب‌سرخی، ابوذر (1389). مولفه‌های تدوین استراتژی ملی مبارزه با فساد جمهوری اسلامی ایران. مدیریت دولتی، دوره 2، شماره 4: ص3 - 22.

32. هامبلی، گاوین ارجی (1388). تاریخ ایران کمبریج. ترجمه تیمور قادری. تهران: ‌انتشارات امیرکبیر، ج7، قسمت سوم.

33. یوسفی، محمدقلی (1394). استراتژی‌های رشد و توسعه اقتصادی. تهران: نشر نی، ‌چاپ سوم.

34. Besley, T. & Ghatak, M. (2010). Property Rights and Economic Dvelopment. In: Dani Rodrik & Mark Rosenzweig(editors). Handbook of Development Economics, Vol.5, North Holand.

35. Commons, R. (1931). Institutional Economics. American Economic Review, 21(4): P. 48-657.

36. FRASER INSTITUTE (2017). Available at:

https://www.fraserinstitute.org/%20economic-%20freedom/dataset.

37. Gwarthney, J. ; Holcombe, R. & Laeson, R. (1998). The Scope of Government and Wealth of Nations. Cato Journal, Vol.18, NO.2: P.163-190.

38. Heitger, B. (2004). Property Rights and the Wealth of Nations: A Cross Country Study. The Cato Journal, Vol.23: P. 381-402.

39. North, D. ; Wallis, J. ; Webb, S. & Weingast, B. (2009). Violence and Social Orders: A Conceptual FrameWork for Interpreting Recorded Human History. New York: Cambridge University Press.

40. North, D. ; Wallis, J. ; Webb, S. & Weingast, B. (2009). Violence and Social Orders: A Conceptual FrameWork for Interpreting Recorded Human History. New York: Cambridge University Press.

41. The world bank (2018). Available at:

https://databank.worldbank.org/home.aspx

42. Williamson, o. (1994). The Institutions and Governance of Economic Development and reform. Proceedings of World Bank Annual Conference on Development Economics.