نحوه مواجهه با مخالفان در قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، اندیشه سیاسی در اسلام، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. ایران

چکیده

 
هدف پژوهش حاضر بررسی نحوه مواجهه با مخالفان در قرآن بود. پژوهش بر نگاه قرآن به انسان در قالب دو گروه رشد یافته و رشد نایافته استوار است. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی حقوق مخالفان از این منظر زیبایی‌شناسانه بررسی شده و شیوه برخورد با انواع مخالفان همراه با شرایط و خصلت‌های کسی که با مخالف روبرو می‌شود، در نگاه دو مفسر بزرگ قرآن، علامه طباطبایی و آیت الله طالقانی تبیین گردید. نتایج نشان داد، تشخیص حقوق متعاملین مقدمه تعامل سنجیده و حکیمانه میان آنها است. لذا، تعاملی خردورزانه مبتنی بر احترام و حکمت‌آمیزی از جاذبه‌های زیبایی برخوردار بوده، که غلبه خردگریزی و گاه خردستیزی علت العلل نادیده گرفتن آن حقوق می‌باشد. نگاه زیبایی شناسانه قرآن، از معبر تقویت خردورزی در این عرصه پرتزاحم به کمک انسان مختار می‌آید تا به کمک آن حقوق انسانی تضمین شود. احیای حق در هر زمان و مکان، در هر جبهه و جناح و در شرایط صلح و جنگ، موانعی طبیعی چون روحیه استکباری و طغیان‌گر، خشم و کینه در میان متعاملین دارد. در این طریق بشر به حکم عقل، به عنوان نبی درون به مدد مراقبه و شنیدن صدای وجدان به تربیت و تزکیه نفس پرداخته و موانع استکباری و طغیان‌گر ظهور و پاسداشت حق را رفع می‌نماید. این تعقل نمود خود را در تزکیه، انشراح صدر و توانایی درک وجوهی از حقی که مهجور مانده، در صداهای ناشنیده از مردم منتقد و مخالف نیز نشان می‌دهد. نتیجه این سلوک اجازه ظهور و حفاظت از حقوق انسان‌هایی با افکار متفاوت، متکثر و گسترش فضای سلم و امان و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز همه اقوام در جامعه دینی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Way of Interaction with the Opponents in the Qur’an

نویسندگان [English]

  • Najmeh Keikha 1
  • Mitra Kasirimahoori 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Master student, Political Thought in Islam, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to survey the way of interaction with the opponents in the Qur’an. The research relies on the Qur’an’s outlook on human in the framework of two groups of mature and immature people. To this aim and using descriptive analysis, the rights of opponents from an aesthetic perspective was studied and the way of interaction with different opponents with various conditions and qualities were explained according to the views two great commentators of the Qur’an, Allameh Tabatabaii and Ayatollah Taleqani. The results of the study showed that the recognition of the interactors’ rights is a prelude to the wise and thought-out relationship. Therefore, rational and respectful interaction has beautiful attractions, and the dominance of irrationality is the main cause of the violation of rights. Qur’an’s aesthetic view assists human in reinforcing wisdom in this chaotic realm to reassure human rights. The realization of rights in every time, place, and fraction -whether in peace or war- is confronted with natural obstacles such as the opponents’ arrogance, rebellion, outrage, and grudge. In this situation, human obeys his internal prophet, watches over his spiritual heart, listens to his call of consciousness, refines his soul, and eliminates arrogant and rebellious obstacles. This rationality is revealed in self-refinement, tolerance, and realization of the violated rights of the critics and opponents. This spiritual journey results in the manifestation and maintenance of human rights, the realization of various and plural thoughts, the expansion of a safe relationship, and peaceful coexistence among all nations in a religious society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interaction
  • Qur’an
  • Allameh Tabatabaii
  • Ayatollah Taleqani
  • Aesthetics in the Qur’an
  1. منـابـع

    قرآن کریم.

    1. تربتی‌نژاد، حسن (1395). تقیه در اندیشه سیاسی شیعه. قم: دانشگاه مفید.
    2. دلشاد تهرانی، مصطفی (1385). سیره اجتماعی نبوی. تهران: انتشارات دریا.
    3. ژیمنر، مارک (1393). زیباشناسی چیست. ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: نشر ماهی، چاپ سوم.
    4. سریع القلم، محمود (1392). عقلانیت و توسعه یافتگی ایران. تهران: نشر فرزان.
    5. طالقانی، سید محمود (1362). تفسیر پرتوی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار، ج 2، 4.
    6. طباطبایی، سید محمدحسین (1374). تفسیر المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی، جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج 6-7، 1-2، 12-14، 16-18، 9.
    7. کبیر، محمدحسین و دیگران (1378). رابطه دین و آزادی. تهران: نشر ذکر.
    8. مصطفوی، حسن (1387). التحقیق فی کلمات القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیه، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، ج 1-3، 10، 13، 11.
    9. مطهری، مرتضی (1369). پیرامون جمهوری اسلامی. تهران: صدرا، چاپ پنجم.

    10. مطهری، مرتضی (1395). فلسفه اخلاق. تهران: صدرا.

    11. یزدی، علی‌محمد (1393). سیره پیامبر در برابر مخالفان از زبان قرآن (برنامه‌ها، کنش‌ها و واکنش‌ها). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.