بررسی اندیشه سکولاریستی نهضت آزادی در مواجهه با گفتمان انقلاب اسلامی با تأکید بر اندیشه مهندس بازرگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری انقلاب اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران.

2 استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهر قدس، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین اندیشه سکولاریستی نهضت آزادی در مواجهه با گفتمان انقلاب اسلامی با تأکید بر اندیشه مهندس مهدی بازرگان بود. در این راستا، مؤلفه‌های سکولاریسم در اندیشه بازرگان شامل ملی­گرایی، مخالفت با اصل ولایت ­فقیه، تفسیر دین براساس لیبرالیسم، مخالفت با تشکیل حکومت دینی، مخالفت با اجرای احکام دینی بررسی شد. همچنین اسلام ناب محمدی و مواجهه اندیشه نهضت آزادی با گفتمان انقلاب اسلامی از دیگر مباحث مورد بحث در این پژوهش بوده‌اند. یافته­های تحقیق حاکی از آن است کهبر اساس روش تحلیل گفتمان، «ملی­گرایی با نگرش حداقلی به دین» دال مرکزی نهضت آزادی و اساس مفصل­بندی سایر مفاهیم این اندیشه محسوب شده و این نگرش حداقلی، در حیطه سیاست منجر به سکولاریسم می­شود. ماهیت نگرش نهضت آزادی با گفتمان انقلاب اسلامی در تضاد قرار دارد؛ چرا که در گفتمان انقلاب اسلامی، اسلام ناب با نگرش حداکثری به دین، دال مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی را تشکیل می‌دهد و سایر دال­ها توسط این نگرش مفصل­بندی می­شود. بنابراین نوع مواجهه این دو اندیشه کاملا در تضاد یکدیگر ارزیابی می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A study of the secularist thoughts of freedom movements facing with Islamic Revolution's discourse with respect to Bazargan's Perspective

نویسندگان [English]

  • Isa molavi vardanjani 1
  • dauod feizafra 2
1 Phd. Student of Islamic Revolution, Islamic Maaref University, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Islamic Azad University, Shahr-e-Qods Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

A study of the secularist thoughts of freedom movements facing with Islamic Revolution's discourse with respect to Bazargan's Perspective In this regard, the components of secularism in Bazargan's thinking, including nationalism, opposition to the principle of Velayat-e Faqih, interpretation of religion based on liberalism, opposition to the establishment of religious government, opposition to the implementation of religious laws were examined. Moreover, facing Islam with thought of freedom movement was among debated issues. Results indicate that according to discourse analysis, nationalisms attached to the minimum role of religion are the basis of central freedom movement and this will lead to the political secularism. The nature of freedom movement is in contrast with Islamic revolution discourse. So that these two point of view would be classified as in total contradiction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Secularism
  • Freedom Movement
  • Islamic revolution
  • Mehdi Bazargan
  • Guardianship of the Islamic Jurist

مراجع

  1. بازرگان، مهدی (1338). مسلمان اجتماعی و جهان. قم: نشر قیام.
  2. بازرگان، مهدی (1344). نیک‌‌نیازی. تهران: شرکت سهامی نشر.
  3. بازرگان، مهدی (1362). گمراهان. تهران: مؤلف.
  4. بازرگان، مهدی (1363). انقلاب ایران در دو حرکت. تهران: مؤلف.
  5. بازرگان، مهدی (1364). بازیابی ارزش‌‌ها. تهران: مؤلف.
  6. بازرگان، مهدی (1373). آخرت و خدا هدف بعثت انبیاء. کیان، شماره 28: ص46-61
  7. باقرزاده، محمدرضا (1384). اندیشه جهان‌شمولی حقوق بشر. کتاب نقد، شماره 36: ص3-38.
  8. بهرام‌‌سیری، بهرام (1376). نقد آخرت و خدا هدف بعثت انبیاء. کتاب نقد، شماره 2 – 3: ص315-326.
  9. تاجیک محمدرضا (1383). گفتمان و تحلیل گفتمانی. تهران: فرهنگ گفتمان.

10. جلالی، رضا؛ ترابی، محمد (1395). معرفت‌‌شناسی باور دینی از دیدگاه استاد مطهری و تأثیر آن بر نسبت دین و سیاست. سیاست متعالیه، سال چهارم، شماره 15: ص23-42.

11. خامنه‌ای، سید علی (14/3/1395). بیانات در: بیست‌ و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی. قابل دسترس در: http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=33238

12. خمینی، روح‌‌الله (1387). صحیفه امام (مجموعه بیانات و اطلاعیه‌های امام خمینی). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثا امام خمینی، ج 1-2، 7، 21، 10، 12، 15.

13. دهقانی فیروز آبادی، سیدجلال (1392). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سمت.

14. زرشناس، شهریار (1378). اشاراتی درباره لیبرالیسم در ایران. تهران: کیهان.

15. سیاوشی، سوسن (1380). لیبرال ناسیونالیسم در ایران. علی‌محمد قدسی. تهران: مرکز بازشناسی اسلام در ایران.

16. قریشی، فردین (1384). بازسازی اندیشه دینی در ایران. تهران: قصیده سرا.

17. محمدی، مجید (1374). دین‌‌شناسی معاصر. تهران: قطره.

18. نهضت آزادی ایران (1361). اسناد نهضت آزادی ایران. تهران: دفتر نهضت آزادی ایران، ج1.

19. نهضت آزادی ایران (1362). اسناد نهضت آزادی. تهران: دفتر نهضت آزادی ایران، ج11.

20. نهضت آزادی ایران (1367). تفصیل و تحلیل ولایت مطلقه فقیه. ]بیانیه[

21. نهضت آزادی ایران (30/10/1366). پیرامون ولایت مطلقه فقیه یا (انقلاب چهارم). ]بیانیه[

22. نهضت آزادی ایران (5/12/1367). تجربه ده‌ ساله انقلاب اسلامی ایران (به مناسبت 22 بهمن). ]بیانیه[

23. یزدی، ابراهیم (1386). روشنفکری دینی و سکولاریسم. آئین، شماره 9: 24-33.

24. یوسفی اشکوری، حسن (1377). نوگرایی دینی؛ نقد و بررسی جنبش اسلامی معاصر. تهران: قصیده.

 

سیاست متعالیه
دوره 7، شماره 26
مهر 1398
صفحه 227-250

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار