نقش "جمهور" در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران مبتنی ‌بر دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

جمهوری اسلامی ایران، نظامی مبتنی‌بر مردم‌سالاری دینی و ناظر به اجرای احکام اسلام در حوزه‌ی سیاسی است که ضمن تمهید علمی و عملیِ حضور جمهور در ساختار قدرت، درصدد ارائه‌ی الگویی موفق از تلائم اسلام و دموکراسی است. نقش مردم در انتخاب نمایندگان قوه‌ی مقننه و تصویب قوانین ناظر به ضرورت و مصلحت نظام اسلامی، مسأله‌ای فراتر از ولایت عامه‌ی فقیه است که صَرف‌نظر از مشروعیت‌بخشی به نظام اسلامی فعلیت می‌بخشد. مشارکت بانوان در عرصه‌های مختلف سیاسی و امکان حضور اهل ذمه‌ی حاضر در حکومت اسلامی در ساختار قدرت نیز بخش دیگری از جلوه‌ی سازگاری اسلام و دموکراسی در الگوی جمهوری اسلامی ایران است که علاوه‌بر به‌کارگیری مؤلفه‌های اسلامی برای کنترل قدرت، مثل تقوای حاکمان، از حضور مردم نیز به‌عنوان ناظر بر کارکرد حاکمیت در ایفای نقش آمر به معروف و ناهی از منکر برای اصلاح امورِ حکومت استفاده می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of “Republic” in the Political Structure of the Islamic Republic of Iran on Basis of Imam Khomeini and Basic Law Viewpoints

نویسندگان [English]

  • Abbas Heidari
  • Hamid-Reza Gardashti
چکیده [English]

Islamic Republic of Iran is a discipline based on religious democracy that supervises the implementation of Islamic laws in the political domain which is after presenting a successful example of the unification of Islam and democracy, in addition to scientific and practical scheming of the presence of “republic” in power structure. The role of people in selecting the deputies for the legislatory power and passing essential laws to the interest of the Islamic discipline, is a higher issue than the public Vilayah (supremacy) of Faqih (the jurist) which actualizes the Islamic discipline, regardless of legitimizing it. Participation of women in various political domains and the possibility of the presence of the Dhimmis in the Islamic government at the power structure is another aspect of adaptability of Islam and democracy in the example of Islamic Republic of Iran which, in addition to applying Islamic parameters to control the power such as piety of the governors, uses the presence of people as supervisor for the functionality of the government in practicing the role of ordering to the good and preventing from the evil for correcting the government’ affairs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • democracy
  • Interest
  • The Religious
  • Exterior Control of Power
  1. قرآن کریم
  2. نهج‌البلاغه (1379). ترجمه: حسین دشتی. قم: مشرقین.
  3. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1387). تهران: اداره تبلیغات و انتشارات اداره کل فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
  4. التفسیر المنسوب الی الامام ‌العسکری (1409ق). قم: مدرسه امام مهدی.
  5. انصاری، مرتضی (1385). مکاسب محرمه (جلد3). ترجمه وشرح: محی‌الدین فاضل هرندی. قم: بوستان کتاب.
  6. ایازی، سید محمدعلی (1379). آزادی در قرآن. تهران: ذکر.
  7. بشیریه، حسین (1382). آموزش دانش سیاسی. تهران: نشر نگاه معاصر.
  8. ــــــــــــ (1384). جامعه‌شناسی سیاسی، تهران: نشر نی.
  9. جوادی آملی، عبدالله (1379). ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت. قم: نشر اسراء.
  10. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1377). درآمدی بر حقوق اساسی. تهران: سمت.
  11. حقیقت، سیدصادق (1383). مسأله‌شناسی مطالعات سیاسی اسلامی. قم: بوستان کتاب.
  12. حلبی، ابوالصلاح تقی‌الدین (1403ق). الکافی فی الفقه، اصفهان: بی‌نا.
  13. سجادی، عبدالقیوم (1382). مبانی تحزب در اندیشه سیاسی اسلام. قم: بوستان کتاب.
  14. سریع‌القلم، محمود (1382). عقلانیت و آینده‌ی توسعه‌یافتگی ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
  15. سویزی، مهری (1384). گفتمان فمینیسم و ماندگاری ظلم. کتاب زنان، سال هفتم، ش28.
  16. شکوری، ابوالفضل (1377). فقه سیاسی اسلام. قم:مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  17. شریعتی، روح الله (1378). حقوق و وظایف غیرمسلمانان در جامعه اسلامی. قم: بوستان کتاب.
  18. عالم، عبدالرحمن (1382). بنیادهای علم سیاست. تهران: نشر نی.
  19. عرفانی، محمود (1390). حقوق تطبیقی. تهران: جنگل.
  20. عمید زنجانی، عباسعلی (1377). فقه سیاسی (ج1). تهران: امیرکبیر.
  21. عنایت، حمید (1380). اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه: بهاء‌الدین خرمشاهی. تهران: خوارزمی.
  22. فیرحی، داوود (1383). نظام سیاسی و دولت در اسلام. تهران: سمت و باقرالعلوم.
  23. کواکبیان، مصطفی(1378). مبانی مشروعیت در نظام ولایت فقیه، تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج.
  24. مجتهد شبستری، محمد (1381). نقدی بر قرائت رسمی از دین. تهران: طرح نو.
  25. مرتضوی، خدایار (1388). تبیین مبانی سکولاریته؛ بررسی و نقد مبانی سکولاریس. به‌اهتمام: علی‌اکبر کمالی اردکانی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع) و پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی (چاپ دوم).
  26. مطهری، مرتضی (1382). پیرامون انقلاب اسلامی. قم:صدرا.
  27. مطهری، مرتضی و دیگران (بی‌تا). شورا در اسلام. بی‌جا: بی‌نا.
  28. منتظری، حسینعلی (1379). مبانی فقهی حکومت اسلامی (ج2). ترجمه و تقریر: محمود صلواتی. تهران: سرایی.
  29. موسوی خمینی، روح‌الله (1376). الاجتهاد والتقلید. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  30. ـــــــــــــــــــــ (1379الف). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 22 جلد.
  31. ـــــــــــــــــــ (1379ب). البیع (ج2). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  32. ـــــــــــــــــــ (1387). ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  33. ـــــــــــــــــــ (بی‌تا). کشف‌الاسرار. بی‌جا: بی‌نا.
  34. مودودی، ابوالعلی (بی‌تا). تئوری سیاسی اسلام. ترجمه: محمد مهدی حیدری. تهران: بعثت.
  35. مهرپور، حسین (1374). حقوق بشر در اسناد بین­المللی و موضع جمهوری اسلامی ایران. تهران: اطلاعات.
  36. نایینی، محمدحسین (1382). تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله. محقق: جواد ورعی. قم: بوستان کتاب.
  37. نبوی، عباس (1379). فلسفه قدرت. تهران: سمت و پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
  38. نجفی، محمدحسن (بی‌تا). جواهر الکلام (ج15). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  39. نقیب‌زاده، احمد (1383). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: سمت.
  40. وینسنت، اندرو (1385). نظریه‌های دولت. ترجمه: حسین بشیریه. تهران: نشر نی.