نظریه دولت در فلسفه سیاسی ابن سینا با تأکید بر روش جستاری اسپریگنز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.

2 استادیار، گروه علوم سیاسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران

3 دانشیار، گروه علوم سیاسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین نظریه دولت در فلسفه سیاسی ابن سینا است تا نحوه ارائه دولت مطلوب را در امر سیاسی براساس الگوی جستاری اسپریگنز نمایان سازد. در این راستا، با تأمل در آراء و منظومه سیاسی ابن سینا، تلاش شده است تا به این سوال اصلی پاسخ داده شود که شیخ‌الرئیس در ترسیم نظام سیاسی مطلوب چگونه می‌اندیشد؟ بر این اساس، پژوهش حاضر در چهار محور مشکل‌شناسی، علت‌شناسی، آرمان‌شناسی و راه‌حل‌شناسی تدوین شده است. روش پژوهش تاریخی- توصیفی بوده و نتایج حاکی از آن است که فلسفه سیاسی ابن سینا دارای منظومه فکری- فلسفی منسجم شامل: مدنی‌بالطبع بودن انسان، ضرورت رهبری نبی به واسطه اتصال به عقل فعال و ضرورت نبوت در سیاست است. ابوعلی سینا در ارائه رویکرد دولت‌گرایی و طرح نظریه دولت، بهترین نوع نظام را الگوی سیاسی نبوی دانسته که پیامبر یا جانشین او، در رأس امور قرار دارند. در واقع نظریه دولت در فلسفه سیاسی ابن سینا بر مبنای فطرت الهی انسان و نقش حداکثری دولت در سعادت و رستگاری اتباع در هر دو جهان بنا شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Theory of State in the Political Philosophy of Avicenna Relying on Spragens' Methodology

نویسندگان [English]

  • Ahmad Jahaninasab 1
  • Kamal Poladi 2
  • Saeed Eslami 3
1 PhD. Student, Department of Political Science, Chalous Branch, Islamic Azad University, Chalous, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Chalous Branch, Islamic Azad University, Chalous, Iran
3 Associate Professor, Department of Political Science, Chalous Branch, Islamic Azad University, Chalous, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to explain the theory of state in the political philosophy of Avicenna in order to display the way of presenting a favorable government in terms of political issues based on Spragens' methodology. In this regard, by delving deep into the political ideas and doctrines of Avicenna, it was attempted to answer this main question: How does Shaykh al-Ra'is (Avicenna) think of a favorable political system? Thus, the present research is compiled in four parts investigating problems, causes, goals, and solutions. The method of study is historical-descriptive and the results convey that Avicenna's political philosophy has an integrated intellectual-philosophical system including the social nature of human beings, the necessity of a prophet's leadership due to his connection with demiurge, and the necessity of prophethood in politics. In presenting his approach to statism and proposing the theory of state, Avicenna deems that the best system is the prophetic political model in which a prophet or his successor is at the center of affairs. In fact, the theory of state in Avicenna's political philosophy has been based upon the divine nature of humans and the utmost role of government in people's prosperity and salvation in both worlds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Philosophy
  • Avicenna
  • Theory of State
  • Methodology
  • Spragens
  • Divine Nature
  • Prophetic Government
ابن سینا (1318ق). تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات، الطبیعیات من عیون الحکمه. بمبئی: مطبعه گلزار حسنی.
ابن سینا (1360). رسائل ابن سینا. ترجمه ضیاء‌الدین دُرّی. تهران: انتشارات مرکزی.
ابن سینا (1375). الاشارات و التنبیهات. شرح و توضیح احمد بهشتی. تهران: مؤسسه فرهنگی آرایه.
ابن سینا (1390). الاشارات و التنبیهات. ترجمه و شرح حسن ملک‌شاهی. تهران: سروش.
ابن سینا (1404ق). الشفاء (الالهیات). تصحیح و مقدمه ابراهیم مدکور. قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی.
ابن سینا (1405ق). منطق المشرقیین. قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی.
ابن سینا (1960م). الشفاء، الهیات(۱). به‌ کوشش‌ جورج‌ قنواتى‌ و همکاران. قاهره: الهیئه ‌العامه للمطابع ‌الامیریه.
ابن سینا (1978م). التعلیقات علی حواشی کتاب «النفس» لارسطاطالیس، ارسطو عندالعرب. تحقیق عبدالرحمن بدوی. کویت: وکاله المطبوعات.
اخوان‌کاظمی، بهرام (1379). نظریه عدالت در فلسفه سیاسی بوعلی سینا. فلسفه، سال4، شماره 9.
اخوان‌کاظمی، بهرام (1394). پیوستگی نبوت و سیاست در فلسفه سیاسی ابن سینا. انسان‌پژوهی دینی، سال12، شماره 33: ص163-181.
اسپریگنز، توماس (1398). فهم نظریه‌های سیاسی. ترجمه فرهنگ رجایی. تهران: آگاه.
برزگر، ابراهیم (1387). تاریخ تحول دولت در اسلام و ایران. تهران: سمت.
بهشتی، محمدصادق (1392). امامت و ولایت در حکمت سینوی. اندیشه نوین دینی، سال 9، شماره 34: ص69-78.
بی‌کوچ، جرج (1387). ابن سینا (نابغه‌ای از شرق). ترجمه ذبیح‌الله منصوری. تهران: نگارستان کتاب.
پولادی، کمال (1394). تاریخ اندیشه سیاسی در ایران و اسلام. تهران: مرکز.
پولادی، کمال؛ جهانی‌نسب، احمد (1399). مقایسه نظریه دولت در فلسفه سیاسی سنت اوگوستن و ابن سینا. حکمت سینوی، دوره 24، شماره 64: ص217-240.
جابری، محمدعابد (1391). خوانشی نوین از فلسفه مغرب و اندلس. ترجمه سید محمد آل‌مهدی. تهران: نشر ثالث.
جابری، محمدعابد (1397). ما و میراث فلسفی‌مان: خوانشی نوین از فلسفه فارابی و ابن سینا. ترجمه سید محمد آل‌مهدی. تهران: نشر ثالث.
حقیقت، سید صادق (1394). روش‌شناسی علوم سیاسی. تهران: دانشگاه مفید.
حلبی، علی‌اصغر (1372). تاریخ تمدن اسلامی: بررسی‌هایی چند در فرهنگ و علوم عقلی اسلامی. تهران: اساطیر.
حلبی، علی‌اصغر (1386). تاریخ فلسفه در ایران و جهان اسلامی. تهران: اساطیر.
خسروی، محمدرضا (1381). سیر تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی. تهران: انتشارات آن (مرکز برنامه‌ریزی و آموزش نیروی انسانی).
زیباپور، فرزاد (1382). سرگذشت سامانیان: برگرفته از تاریخ بخارا اثر محمدبن جعفر نرشخی. تهران: مؤسسه فرهنگی اهل قلم.
ژیلسون، اتین (1395). تاریخ فلسفه مسیحی در قرون وسطا، ترجمه رضا گندمی نصرآبادی. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
طباطبایی، سید جواد (1367). درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه سیاسی در ایران. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
طباطبایی، سید جواد (1383). زوال اندیشه سیاسی در ایران (گفتار در مبانی نظری انحطاط ایران). تهران: کویر.
علی‌یاری، حسن (1397). روش‌ها‌ و ‌مؤلفه‌های ‌فلسفه ‌سیاسی ‌ابن سینا. حکمت سینوی، سال22، شماره 59.
عمید زنجانی، عباسعلی (1387). مبانی اندیشه سیاسی اسلام. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
فیرحی، داوود (1388). قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام (دوره میانه). تهران: نشر نی.
ملاحسنی، فاطمه؛ سعیدی مهر، محمد (1395). سعادت از نظر ابن سینا؛ غایت جامع یا غالب. حکمت سینوی، 20(55): ص81-96.
موثقی، سید احمد (1386). جنبش‌های اسلامی معاصر. تهران: سمت.
نصر، سید حسین (1383). سنّت عقلانی اسلامی در ایران. ترجمه سعید دهقانی. تهران: قصیده سرا.
وینسنت، اندرو (1397). نظریه‌های دولت. ترجمه حسین بشیریه. تهران: نشر نی.
هروی، جواد (1382). تاریخ سامانیان: عصر طلایی ایران بعد از اسلام. تهران: امیرکبیر.
یوسفی، حیات‌الله (1389). الزام سیاسی در فلسفه سیاسی ابن سینا. معرفت سیاسی، سال 2، شماره 2: ص67-94.
Hajar, R. (2013). The Air of Hiatory. Ibn Sina (Avicenna): The Great Physician and Philosopher. Heart views, 14(4): P. 196-201.
Legenhausen, H.M. (2013). Ibn Sina"s Practical Philosophy. Religious Inquiries, Vol.2, No.3: P.5-27.