نقدی بر معرفت‌شناسی و تعیّن‌های اجتماعی- سیاسی شبستری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ و عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر توصیف و نقد تعین‌های اجتماعی- سیاسی مجتهد شبستری بوده که ترکیبی از برخی آموزه‌های تفکر غرب و گزینه‌های تفکر اسلامی است. در این راستا، رویکرد معرفت‌شناسی و تعین‌های اجتماعی- سیاسی مجتهد شبستری از قبیل مقولات عدالت، آزادی، سیاست، حکومت و دموکراسی، با روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. براساس یافته‌های این تحقیق، مجتهد شبستری در حوزه عدالت، آزادی، سیاست و حکومت، درصدد بیان رفع مشکلات مسائل سیاست است که طبق ادعای شبستری تکلیف آن باید در فلسفه سیاسی از طریق تدابیر عقلانی تعیین شود و فقه و شریعت تشیع در مقابل این مسائل ساکت و صامت است. شبستری در حوزه سیاست از طریق روش‌های عرفی و سکولار، راه‌حل‌هایی ارائه داده که عمده این مسائل از اندیشه لیبرال دموکراسی اتخاذ شده و از منابع درون دینی اسلام برای توجیه و تائید مسائل خود استفاده کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Criticism of Epistemology and the Social-Political Categorizations of Shabestari

نویسنده [English]

  • Masoud Pourfard
Associate Professor, Institute of Islamic Culture and Thought, Member of the Association for Political Studies, Qom, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to describe and criticize the social-political categorizations of Mojtahed Shabestari that are a mixture of some western and Islamic instructions. To this aim, his epistemological approach and social-political categorizations including justice, freedom, politics, government, and democracy were studied using qualitative content analysis. Based on the results of this research, Mojtahed Shabestari in some fields such as justice, freedom, politics, and governance, aims to discuss solutions for the issues in politics that according to his claim, should be decided within political philosophy through rational measures and therefore, Fiqh (jurisprudence) and Shi'ite Islam is silent towards them. In the realm of politics, he has presented some solutions through normative and secular methods mostly adopted from the liberal idea of democracy and has also used the references in Islam to justify and confirm his arguments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Intellectual
  • Social-Political Categorization
  • Mojtahed Shabestari
  • Justice
  • Freedom
  • Politics
  • Government
بابائى، غلامرضا؛ آقایى، بهمن (1365). فرهنگ علوم سیاسى. تهران: نشر ویس، ج1.
حسنی، سید علی (1396). حقیقت ایمان، بررسی ایمان در قرآن و نقد نظریه شبستری. معرفت کلامی، سال1، شماره ۲.
راغب اصفهانی، حسین (بی‌تا). المفردات. قم: انتشارات اسماعیلیان.
طالقانی، محمود (1381). روش تحقیق نظری. تهران: پیام نور.
کوزنزهوی، دیوید (1378). رسالت هرمنوتیک، حلقه‌ی انتقادی: ادبیات، تاریخ و هرمنوتیک فلسفی. ترجمه‌ مراد فرهادپور. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
مجتهد شبستری، محمد (۱۳۷۵). هرمنوتیک، کتاب و سنّت. تهران: طرح نو.
مجتهد شبستری، محمد (1376). ایمان، سیاست، حکومت. قابل دسترس در:
http://mohammadmojtahedshabestari.com
مجتهد شبستری، محمد (1379). ایمان و آزادی. تهران: طرح نو.
مجتهد شبستری، محمد (۱۳۸۱). نقدی بر قرائت رسمی از دین. تهران: طرح نو.
مجتهد شبستری، محمد (۱۳۸۳). تأملاتی در قرائت انسانی از دین. تهران: طرح نو.
مجتهد شبستری، محمد (9/9/1392). ایمان، سیاست و حکومت. قابل دسترس در:
http://mohammadmojtahedshabestari.com
مجتهد شبستری، محمد (24/4/1394). درس‌گفتارهای مجتهد شبستری: معناگرا زیستن. قابل دسترس در:
http://mohammadmojtahedshabestari.com
مجتهد شبستری، محمد (7/5/1389). ظلمت سیاسی و آمریت مطلق. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. قابل دسترس در:
https://hawzah.net/fa/Article/View/90838
مجتهد شبستری، محمد (8/7/1388). تفسیر حقوقی از قانون اساسی. قابل دسترس در:
http://mohammadmojtahedshabestari.com
مطهری، مرتضی (1373). اسلام و مقتضیات زمان. تهران: نشر صدرا، چاپ نهم.
مطهری، مرتضی (1385). مجموعه آثار. تهران: نشر صدرا، ج20.
مطهری، مرتضی (1396). انسان و ایمان. تهران: نشر صدرا.
مگی، براین (1374). مردان اندیشه. ترجمه عزت‌الله فولادوند. تهران: طرح نو.
هادسوت، ویلیام دانلود (1378). لودویگ ویتگنشتاین. تهران: انتشارات گروس.
هولستی، ت. ال. آر. (1380). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی. ترجمه نادر سالارزاده امیری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.