واکاوی خلط مشروعیت و ارزشمندی در نظریه مردم‌سالاری دینی و پیامدهای آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

10.22034/sm.2023.554710.1893

چکیده

هدف پژوهش حاضر واکاوی خلط مشروعیت و ارزشمندی در نظریه مردم‌سالاری دینی و پیامدهای آن است.
در این راستا و با روش توصیفی- تحلیلی ملاک روشنی برای نقد نظریات موجود ارائه شده و براساس واقع‌‌گرایی در حوزه ارزش، دیدگاه موجهی در خصوص جایگاه مردم در نظام دینی ارائه می‌‌کند. همچنین ضمن بیان ویژگی‌‌های مشروعیت، به نوع ارزش مردم‌‌سالاری و لوازم آن پرداخته شده است و لوازم منطقی این نظریه بدین شرح تشریح شده‌اند: نقدپذیری و اصلاح‌‌پذیری خواست مردم، خطاپذیری، مکمّل‌‌پذیری، تقییدپذیری، لزوم رعایت محدوده عدالت، ترجیح‌‌پذیری، ساختارپذیری، لزوم موقعیت‌‌پژوهی، الزام‌‌پذیری. دیدگاه‌‌های مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی، یا قالب بودن مردم‌‌سالاری، یا پشتوانه دانستن نقش مردم، اگرچه دیدگاه‌‌های مورد قبولی است؛ اما تنها به توصیف نقش مردم پرداخته و شرط تحقق حکومت را بیان کرده‌‌اند. این دیدگاه‌‌ها نمی‌‌توانند اولاً نوع ارزش مردم‌‌سالاری را تبیین کنند و ثانیاً توان تبیین حدود ارزشمندی خواست اکثریت را ندارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Integration of Legitimacy and Worthiness in the Theory of Religious Democracy and Its Consequences

نویسنده [English]

  • Ali Ahmadi Amin
Assistant Professor, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present research is to study the integration legitimacy and worthiness in the theory of religious democracy and its consequences. In this regard, a descriptive-analytical method was used to present a vivid criterion to criticize the current theories and then introduce a justified viewpoint about the place of people in a religious system based on realism in the realm of values. The study also deals with characteristics of legitimacy, the value of democracy, and its requirements. The logical requirements of this theory are as follows: acceptance of critique and reformation of public will, fallibility, complementarity, constrainability, necessity to respect the limits of justice, preferability, structurability, necessity of situation research, and obligatory. Although doctrines such as divine and public legitimacy, democracy, or supporting role of people are acceptable views, they just describe people’s role and not mention the condition for substantiation of the government. Firstly, these perspectives cannot determine the value of democracy and secondly, they can not specify the worthiness of public will.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious Democracy
  • Democracy
  • Legitimacy
  • Worthiness
نهج‌البلاغه.
استرن برگر، دولف (1378). مشروعیت. در: گزیده مقالات سیاسی- امنیتی. ترجمۀ پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
انصاری، مرتضی (1410ق). المکاسب. بیروت: مؤسسه النعمان.
برلین، آیزایا (1392). چهار مقاله درباره آزادی. ترجمه محمدعلی موحد. تهران: انتشارات خوارزمی.
بشیریه، حسین (1384). لیبرالیسم و محافظه‌کاری (تاریخ اندیشه‌‌های سیاسی در قرن بیستم). تهران: نشر نی.
پایدار، حمید (1373). پارادوکس اسلام و دموکراسی. کیان، شماره 19.
جمعى از محققان (1389). فرهنگ‌‌نامه اصول فقه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
جوادی‌‌آملی، عبدالله (1378). تفسیر موضوعی قرآن کریم: جامعه در قرآن. قم: مرکز نشر اسراء، ج 17.
جوادی‌‌آملی، عبدالله (1385). حق و تکلیف در اسلام. قم: مرکز نشر اسراء.
حسینی سورکی، سید محمد (1384). معنا و ماهیت سود در نظر سودگرایان. نقد و نظر، شماره 37-38.
دال، رابرت (1364). تجزیه و تحلیل جدید سیاست. ترجمه حسین ظفریان. تهران: نشر مترجم.
سروش، عبدالکریم (1373). مدارا و مدیریت مومنان. کیان، شماره 19.
طباطبایی، محمدحسین (1374). تفسیر المیزان. ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: انتشارات اسلامی حوزه علمیه، ج2.
طریحی، فخرالدین (1387). مجمع البحرین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج3.
فارابی، ابونصر (1973م). آراء اهل المدینة الفاضلة. بیروت: دارالمشرق.
فرانکنا، ویلیام کی (1376). فلسفه اخلاق. ترجمه هادی صادقی. قم: نشر طه.
فروغی، علیرضا (1391). آثار و ویژگی‌های حق از دیدگاه فقه امامیه و قانون مدنی. دانش حقوق مدنی حقوق، شماره 1.
فوزی، یحیی؛ کریمی‌‌بیرانوند، مسعود (1390). اهداف حکومت اسلامی. مطالعات انقلاب اسلامی، سال 8، شماره 29.
فیرحی، داود (1382). قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام. تهران: نشر نی.
قادری، حاتم (1380). اندیشه‌‌های سیاسی در قرن بیستم. تهران: سمت.
قاضی شریعت‌‌پناهی، ابوالفضل (1373). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. تهران: یلدا.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار احیاء التراث، ج72.
مصباح‌‌، مجتبی (1387). بنیاد اخلاق. قم: موسسه امام خمینی.
مصباح‌‌یزدی، محمدتقی (1376). معارف قرآن. قم: موسسه امام خمینی.
مصباح‌‌یزدی، محمدتقی (1382الف). جنگ و جهاد در قرآن. قم: موسسه امام خمینی.
مصباح‌‌یزدی، محمدتقی (1382ب). نگاهی گذرا به ولایت فقیه. قم: موسسه امام خمینی.
مصباح‌‌یزدی، محمدتقی (1383). در پرتو ولایت. قم: موسسه امام خمینی.
مصباح‌‌یزدی، محمدتقی (1391 الف). پرسش‌ها و پاسخ‌‌ها. قم: موسسه امام خمینی.
مصباح‌‌یزدی، محمدتقی (1391ب). نظریه سیاسی اسلام. قم: موسسه امام خمینی.
مطهری، مرتضی (1378). پیرامون جمهوری اسلامی. تهران: انتشارات صدرا.
موحد، محمدعلی (1381). در هوای حق و عدالت: از حقوق طبیعی تا حقوق بشر. تهران: نشر کارنامه.
میل، جان استوارت (1358). رساله درباره آزادی. ترجمه جواد شیخ الاسلامی. تهران: نشر کتاب.
ویگوتسکی، لوسمیریزویچ (1367). تفکر و زبان. ترجمه بهروز عزب‌‌دفتری. بی‌جا: بی‌نا.
یزدی طباطبایی، سید محمدکاظم (1378ق). حاشیة السید. تهران: دارالمعارف الاسلامیه؛ قم: دارالعمل.
Beetham, D. (1998). Encyclopedia of Philosophy. London & New York: Routledge.
Bentham, J. (2000). An Introduction to the Principles of Morals and Legislation. Kitcheners, Batches Book.
Blackburn, S. (1996). The Oxford Dictionary of Philosophy Oxford Paperback Reference. UK: Oxford University Press.
Bunnin, N. & Jiyuan, Y.U. (2004). The Blackwell Dictionary of Western Philosophy. Australia: Blackwell Publishing.
Rafael, D.D. (1990). Problem of political philosophy. Macmillan.
Horton, J. (1992). Political obligation. Atlantic High lands U.S. Hamanities press.
Mill, J.S. (2001). Utilitarianism. Batch books.
Webster, M. (1913). Webster's Dictionary. New York: Cincinnati American Book Company; Springfield, Mass., G. & C. Merriam Co.