مبانی انسان‌شناختی حق «آزادی اظهار عقیده» از دیدگاه اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه معارف اسلامی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه حقوق، مجتمع آموزش عالی علوم انسانی- اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران

10.22034/sm.2023.550878.1860

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی انسان‌شناختی حق «آزادی اظهار عقیده» از دیدگاه اسلام است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که نظام‌‌های حقوقی، مجامع ملی و بین‌المللی، علاوه بر ذکر حمایت از حقوق و آزادی‌ها در امور مدنی و سیاسی بایستی مانع از محدودیت نامشروع و غیرمنطقی بر آزادی اظهار عقیده شوند و در همه شرایط، اصل را بر آزادی اظهار عقیده و استثناء را بر محدودیت بگذارند. چراکه انتخاب‌گری ذاتی انسان به عنوان مبنای نگرشی، کرامت ذاتی انسان به عنوان مبنای ارزشی، و گرایش به کمال و فضلیت، به عنوان مبنای گرایشی در بایستی انسان‌شناسی اسلامی مورد توجه نظام‌‌ حقوقی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Anthropological Principles of the Right of “Freedom of Expression” from Islamic View

نویسندگان [English]

  • Seyed roholla Hosseini Kashani 1
  • Seyed Mohammad Mostafa Hoseini kashani 2
1 Assistant Professor, Department of Islamic Studies, Roudhan Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Law, Humanities-Islamic Higher Education Complex, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present research is to study anthropological principles of “freedom of expression” right from Islamic view. The research method is descriptive analysis and the results showed that legal systems as well as national and international associations, in addition to supporting human rights and freedom in civil and political issues, should prevent illegitimate and unreasonable restriction on freedom of expression. In all circumstances, they should regard freedom of expression as a principle and exceptionally impose restrictions on that. Legal systems should pay attention to the innate human right for choice as an outlook basis, innate human dignity as a value basis, and tendency to perfection and virtue as an inclination basis in Islamic anthropology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anthropological Principles
  • Freedom
  • Expression of Idea
  • Selection
  • Innate Dignity
  • Citizenship Rights

مراجع

قرآن کریم.
نهج‌البلاغه. ترجمه و شرح فیض الاسلام اصفهانی. تهران: موسسه چاپ و نشر تألیفات فیض‌الاسلام، 1379.
ابن‌بابویه (شیخ صدوق) (1389). التوحید. تصحیح و تعلیق سید هاشم حسینی تهرانی. قم: مکتبه الصدوق.
جعفری، محمدتقی (1370). حق کرامت انسانی. حقوق، شماره 27.
حسینی بهشتی، سید محمد (1401). انسان از منظر قرآن. گردآوری محمدمهدی رفیعی. بی‌جا: دفتر نشر معارف، موسسه مطالعات اسلامی و علوم انسانی اندیشه شهید بهشتی.
روحانی، حسن (1395). منشور حقوق شهروندی جمهوری اسلامی ایران. تهران: معاونت حقوقی ریاست جمهوری.
صدر، موسی (1383). نای و نی. ترجمه علی حجّتی. تهران: مؤسّسه فرهنگی‌ تحقیقاتی امام موسی صدر.
طباطبایی، محمدکاظم ( 1386). کرامت انسان در قرآن و سنّت. تهران: نشر عروج.
طباطبائی، سید محمدحسین (1339ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: مؤسسة مطبوعات اسماعیلیان، ج13.
طریحی، فخرالدین (1375). مجمع البحرین. تهران: مرتضوی، چاپ سوم.
عمید زنجانی، عباسعلی؛ توکلی، محمدمهدی (1386). حقوق بشر اسلامی و کرامت ذاتی انسان در اسلام. حقوق، شماره 4.
کاتوزیان، ناصر (1395). مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کلینى، محمد بن یعقوب (1429ق). الکافی. قم: دارالحدیث للطباعة و النشر، ج2.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی، ج9-10، 3.
مدنی، سید جلال‌الدین (1369). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ‌ایران. تهران: انتشارات سروش.
مصباح یزدی، محمدتقی (1368). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1389). نظریه حقوقی اسلام. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1396). انسان‌شناسی در قرآن. قم: نشر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی (1378). مجموعه آثار. قم: صدرا.
سیاست متعالیه
دوره 10، شماره 39
دی 1401
صفحه 45-60

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار