تبیین معنایی- هویتی الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی گفتمان تعدیل ساختاری، توسعه سیاسی و آثار و پیامدها و نیز مبانی و مولفه‌های الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای است. گفتمان اسلامی ایرانی پیشرفت در فضای فرهنگی جامعه ایرانی درصدد تولید الگوی توسعه بومی است. با روش پژوهش تحلیلی- تبیینی نشان داده شد که سنخیت گفتمان غربی توسعه با متن جامعه و فرهنگ ایرانی و ناکامی آنان، باعث شده آیت‌الله خامنه‌ای با طرح انتقاداتی به این گفتمان‌ها و با طرح «الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت»، در چارچوب متن و ذهنیت فرهنگ و هویت اسلامی- ایرانی، درصدد هویت‌سازی و معنابخشی به گفتمان پیشرفت در جمهوری اسلامی برآید. منظومه دال‌های گفتمان پیشرفت اسلامی- ایرانی، دارای نظام هویتی، معنایی و نمادین، از فرهنگ و هویت اسلامی و ایرانی است. این گفتمان علاوه بر هویت‌سازی و معنابخشی، درصدد غیریت‌سازی با غرب، به عنوان ابزاری برای مقابله با غرب، مرزسازی و بازتعریف مرزهای هویتی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semantic-Identity Explanation of the Islamic-Iranian Model of Development from the View of Āyatollāh Khāmene'i

نویسنده [English]

  • Hossein karimifard
Associate Professor, Political Science Department, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study is to review structural adjustment discourse, political expansion, its effects and consequences, and also principles and components of the Islamic-Iranian development from the view of Āyatollāh Khāmene'i. The Islamic-Iranian dialogue of development in the cultural context of Iranian society aims to present an indigenous model of expansion. By using an analytic-explanatory method, it was shown that lack of correspondence between the western dialogue of development and the social and cultural context of Iranian society and its failure made Āyatollāh Khāmene'i criticize this dialogue and by raising the Islamic-Iranian model of development in the framework and mentality of Islamic-Iranian culture and identity, he sought to give identity and meaning to the dialogue of development in the Islamic Republic of Iran. The series of arguments for Iranian-Islamic development have identity, semantic and symbolic structure and originate from Islamic and Iranian culture and identity. This dialogue, in addition to building identity and giving meaning, seeks to attribute otherness to the west as a tool to oppose that, distance from that, and redefine identity territories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic-Iranian Model of Development
  • Expansion
  • Identity
  • Āyatollāh Khāmene'i
آزاد، غلامرضا (1375). سیاست‌های تعدیل ساختاری: تجربه آسیایی. اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 108-107.
ادیب‌زاده، مجید (1387). زبان، گفتمان و سیاست خارجی. تهران: اختران.
اسماعیلی، علیرضا (1398). انقلاب اسلامی و الگوی پیشرفت فرهنگ پایه. سیاست متعالیه، 7(25).
بدیع، برتران (1376). توسعه سیاسی. ترجمه احمد نقیب‌زاده. تهران: قومس.
بشیریه، حسین (1382). عقل در سیاست؛ سی و پنج گفتار در فلسفه، جامعه‌شناسی و توسعه سیاسی. تهران: نگاه معاصر.
بیات، آصف (1375). دموکراتیک کردن روند آزادسازی: مشارکت کارگران؛ سیاست تعدیل و توسعه. ترجمه علیرضا طیب. اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 106-105.
حکمت، سپهر (1389). گفتمان عدالت و معنویت؛ جستاری نشانه‌شناسانه در گفتمان سیاسی دکتر محمود احمدی‌نژاد. تهران: انتشارات هومن نوائی.
خامنه‌ای، سید علی (1391). بیانات در اجتماع مردم بجنورد. قابل دسترس در:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=21126
خامنه‌ای، سید علی (16/6/1388). بیانات در دیدار با هیئت دولت. قابل دسترس در:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=8019
خامنه‌ای، سید علی (9/10/1389). بیانات در نخستین نشست راهبردی پیشرفت اسلامی ایرانی. قابل دسترس در:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=10664
خداپرست، یونس (1398). مبانی دولت اسلامی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت از دیدگاه امام خامنه‌ای. سیاست متعالیه، شماره 27.
رزاقی، ابراهیم (1369). توسعه تکنولوژی و نقش دولت. تحقیقات اقتصادی، شماره 43.
رستمی، فرزاد (1392). امنیت هستی‌شناختی و الگوهای پیشرفت در جمهوری اسلامی ایران. الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، 2(3).
رفیع‌پور، فرامرز (1377). توسعه و تضاد؛ کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ساعی، احمد (1388). توسعه نیافتگی در دوران پسا استعماری. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
سلطانی، سید علی‌اصغر (1387). قدرت، گفتمان، زبان. تهران: نی.
سنچولی، زینب (1392). تبیین ماهیت الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، 2(3).
عالی‌پور، علیرضا (1397). مدل فناوری‌های نرم در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 6(12).
عزیزی، حسن (1397). تحقق توسعه سیاسی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 6(11).
علی‌پور، حسین (1398). بومی‌گرایی، پساتوسعه‌گرایی و خروج جمهوری اسلامی از گفتمان توسعه. سیاسی، 49(2).
فاضلی، نعمت‌الله؛ کردونی، روزبه (1387). رفاه و گفتمان سازندگی. علوم اجتماعی، شماره 41.
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. گروه مترجمان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1393). ضرورت تغییر نگرش به برنامه‌های توسعه. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
مکاریک، ایرناریما (1385). دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمه مهران مهاجری و محمد نبوی. تهران: آگه، چاپ دوم.
مومنی، فرشاد (1394). درباره برنامه ششم توسعه (9) شرایط فاز صفر برنامه چیست؟. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
یورگنسن، ماریال؛ فلیپس، لوئیز (1392). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نی.
یوسفی محمدقلی (1385). بررسی علل شکست سیاست‌های تعدیل در فرایند توسعه اقتصادی. اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 213-232.
Fairclough, N. (2010). Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. London: Longman.
Wodak, R. (2011). Critical Discourse Analysis. In: Ken Hyland & Brian Paltridge (ed). The Continuum Companion to Discourse Analysis. London: Continuum.