بررسی تاثیر ساختار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر ساختار سیاسی آن با تأکید بر فرایند مردم‌سالاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین و واکاوی تاثیرات ساختار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر ساختار سیاسی آن است. در این راستا، با روش توصیفی – تحلیلی، تاثیرات ساختار اقتصادی بر شکل‌گیری نوع ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران به لحاظ مردم‌سالار یا اقتدارگرا بودن مورد بحث قرار گرفته و به این مساله پرداخته شده است که آیا ساختار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران به تقویت و ارتقاء مردم‌سالاری در جمهوری اسلامی کمک کرده یا مانع تقویت و تثبیت آن بوده است.
نتایج پژوهش که از رویکرد اقتصاد سیاسی بهره برده است، حاکی از آن است که ساختار اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و بازیگرانش در راستای بقاء و تامین منافع خود با تاثیرگذاری بر برخی از شاخص‌های ساختار سیاسی دسترسی باز همچون توزیع قدرت، چرخش قدرت، استقلال قوا، آزادی بیان، آزادی مشارکت، فعالیت سیاسی و محدود و کم اثر کردن آنها، به تقویت ساختار سیاسی دسترسی محدود پرداخته و مانع تقویت و تثبیت مردم‌سالاری در جمهوری اسلامی شده‌اند. بنابراین، ساختار اقتصادی جمهوری اسلامی یکی از موانع تثبیت و ارتقاء مردم‌سالاری در جمهوری اسلامی بوده و اصلاح آن لازم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluating the Impact of the Economic Structure of the Islamic Republic of Iran on Its Political Structure with an Emphasis on the Democracy Process

نویسنده [English]

  • hosein jeddi
PhD. student, Political science, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
چکیده [English]

The present study aims to explain and analyze the effects of economic structure of the Islamic Republic of Iran on its political structure. In this regard, using a descriptive-analytical method - it discusses the effects of economic structure on formation of the political structure of the Islamic Republic of Iran, in terms of democracy or authoritarianism and it explores if the economic structure of the Islamic Republic of Iran has helped to enhance democracy in the Islamic Republic or it has prevented it.The results of the research which have used the political-economy approach, indicate that the economic structure of the Islamic Republic of Iran and its players, in order to survive and secure their interests, have influenced some indicators of the open access political structure such as power distribution, power rotation, independence of forces, Freedom of speech, freedom of participation, limited political activity and have made them ineffective, thus they have reinforced the political structure of restricted access and prevented the consolidation of democracy in the Islamic Republic. Therefore, the economic structure of the Islamic Republic is one of the barriers to consolidation and promotion of democracy in the Islamic Republic and its reform is necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political economy
  • economic system
  • economic policies
  • democracy
  • economic structure
  • political structure
  • Iran
  1. بهداد، سهراب؛ نعمانی، فرهاد (1386). طبقه و کار در ایران. ترجمه محمود متحد. تهران: انتشارات آگاه.
  2. خواجه سروی، غلامرضا (1382). رقابت و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  3. دارابی، علی (1379). سیاست‌مداران اهل فیضیه: بررسی و نقد عملکرد جامعه روحانیت مبارز. تهران: سیاست.
  4. دلفروز، محمدتقی (1393). دولت و توسعه اقتصادی. تهران: انتشارات آگاه.
  5. سخنرانی مقام معظم رهبری پیرامون اتحاد ملی و انسجام اسلامی، 24 شهریور 1397. قابل دسترس در: www.khamenei.ir/newspart-index?tid=988
  6. سخنرانی مقام معظم رهبری پیرامون انتخابات، مردم‌سالاری دینی، 1 فروردین 1388. قابل دسترس در: www.khamenei.ir/newspart-index?tid=1174
  7. سخنرانی مقام معظم رهبری پیرامون آزادی بیان و قلم، 22 اسفند 1379. قابل دسترس در:

newspart-index?tid=1115/www.khamenei.ir

  1. فوزی، یحیی (1384). تحولات سیاسی - اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی. تهران: موسسه نشر آثار امام خمینی، ج 2.
  2. کردی، علی (1386). جامعه روحانیت مبارز تهران از شکل‌گیری تا انشعاب. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

10. مصباحی مقدم، غلامرضا (1370). بررسی اختلاف مواضع موجود در اقتصاد جمهوری اسلامی ایران. نور علم، دوره 4، شماره 42: ص 149-131.

11. مصلی‌نژاد، غلام‌عباس (1384). آسیب‌شناسی توسعه اقتصادی در ایران. تهران: قومس.

12. مهدوی، ابوالقاسم (1388). تطور برنامه پژوهشی یک اقتصاددان: داگلاس نورث. جستارهای اقتصادی، سال 6، شماره 12: ص 149- 174.

13. میرسلیم، مصطفی (1384). جریان‌شناسی فرهنگی بعد از انقلاب. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.

14. میلانی، عباس (1381). شکل‌گیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی. ترجمه مجتبی عطارزاده. تهران: گام نو.

15. نورث، داگلاس؛ والیس، جان؛ وینگاست، باری (1385). چارچوبی مفهومی برای تفسیر تاریخ مکتوب بشری. ترجمه جعفر خیرخواهان. اقتصاد سیاسی، شماره3: ص151-92.

16. نورث، داگلاس؛ والیس، جان؛ وینگاست، باری (1395). سیاست اقتصاد و مسائل توسعه در سایه خشونت. ترجمه محسن میردامادی، محمدحسین نعیمی‌پور. تهران: نشر روزنه.

17. نورث، داگلاس؛ والیس، جان؛ وینگاست، باری (1396). خشونت و نظام‌های اجتماعی. ترجمه جعفر خیرخواهان، رضا مجیدزاده. تهران: روزنه.

18. 18.Nomani, farhad & behdad, sohrab (2012). Labor rights and democracy movment in iran: building a social democracy. Northwestern journal of international human rights, vol.10, NO.4:  p212-230.