مبانی و قواعد «استنباط الگوی پیشرفت» از قرآن و حدیث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعة المصطفی، اصفهان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین مبانی و قواعد «استنباط الگوی پیشرفت» براساس مبانی قرآن است. در این راستا، با روش توصیفی-تحلیلی، مبانی جاودانگی و جامعیت قرآن، تحریف‌ناپذیری، ساختار چندمعنایی، مرجعیت علمی پیامبر(ص) و ائمه(ع) و مشروعیت اجتهاد روشمند مورد بحث قرار گرفت. همچنین برخی از قواعد حاکم بر «استنباط الگوی پیشرفت از قرآن» مانند تنقیح مناط، جری و تطبیق نیز بررسی شد. نتایج حاکی از آن است که می‌توان بر پایه متدولوژی معتبر، چهاچوب الگو را از قرآن استنباط کرد و در هر جامعه‌ای براساس اقتضائات آن، الگوی پیشرفت را به اجرا درآورد. همچنین با بکارگیری قواعد مذکور می‌توان مسیر صحیح استنباط را طی کرده و از لغزش و آسیب در امان بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Principles and rules of "deducing the pattern of progress" from Quran and Hadith

نویسنده [English]

  • ebrahim Rezaei Adriani
Assistant Professor Al-Mustafa, Esfahan, Iran
چکیده [English]

The present study aims to explain the principles and rules of "deducing the pattern of progress" based on the principles of the Quran. In this regard, using a descriptive-analytical method, we studied the principles of eternity and comprehensiveness of the Quran, infallibility, polynomial structure, the scientific authority of the Prophet (pbuh) and the Imams (pbut) and the legitimacy of methodical jurisprudence. Also, some of the rules of "deducing the pattern of progress from the Quran", such as isolating the effective cause, referent and denote were studied. The results show that based on a valid methodology, the model framework can be deduced from the Quran and in any society based on its requirements, the model of progress can be implemented. Also by applying the above rules we can take the correct inference path and avoid slipping and damage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pattern of progress
  • Quran
  • thematic interpretation
  1. قرآن کریم. ترجمه محمدعلی رضایی اصفهانی و همکاران.

    1. ولایى، عیسى‌ (1387). فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول. تهران‌: نشر نی‌، چاپ ششم.
    2. ابن اثیر، مبارک بن محمد (1367). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر. قم: انتشارات اسماعیلیان، چاپ چهارم.
    3. ابن طاووس، على بن موسى (1409ق). اقبال الأعمال. تهران: دارالکتب الإسلامیه، چاپ دوم، ج1.
    4. ابن فارس، احمد (1387). مقاییس اللغه. قم: نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    5. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق).‏ لسان العرب. بیروت: دار صادر. چاپ سوم.
    6. آل کاشف الغطاء، محمدحسین‌ (1359ق). تحریر المجله‌. نجف: المکتبة المرتضویة‌، ج1.
    7. بوطی، رمضان (1379). ضوابط المصلحه. بیروت: موسسه الرساله.
    8. حبیب‌نژاد، سیداحمد (1383). تشخیص مصلحت در آیینه فقه و حقوق. تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
    9. حرعاملی، محمد بن حسن‏ (1409ق). وسائل الشیعه. قم: آل البیت، ج 25 و 27.

    10. حلی، حسن بن یوسف (1414ق). مفتاح الکرامه. بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج19.

    11. خراسانی، زهرا (1387). جامعیت قرآن از منظر صحیفه سجادیه. تهران: ابتکار دانش.

    12. خمینى، سیدروح‌اللّه (بی‌تا). صحیفه نور. قم: مؤسسه نشر آثار امام خمینی، چاپ دوم‌، ج21.

    13. خمینى، سیدروح‌اللّه‌ (1418ق). الاجتهاد و التقلید. تهران: مؤسسه نشر آثار امام‌ خمینی.

    14. راسخ، عبدالمنان‏ (1424ق). معجم اصطلاحات أصول الفقه. بیروت: دارابن حزم.

    15. راغب اصفهانی، حسین (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالعلم.

    16. رضایی اصفهانی، محمدعلی (1392). منطق تفسیر قرآن. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، چاپ سوم، ج1.

    17. سبحانى تبریزى، جعفر (1383). أصول الفقه المقارن فیما لا نصّ فیه. قم: موسسه امام صادق(ع).

    18. شاکر، محمدکاظم (1381). روش‌های تأویل قرآن. قم: بوستان کتاب، چاپ دوم.

    19. شهید اول، محمد بن مکى (1400ق)‌. القواعد و الفوائد. قم: کتابفروشى مفید‌، ج1.

    20. صدر، سید محمدباقر (1423ق/الف). اقتصادنا. قم: مرکز الأبحاث التخصّصیّة للشهید الصدر.

    21. صدر، سید محمدباقر (1423ق/ب). الومضات. قم: مرکز الأبحاث التخصّصیّة للشهید الصدر.

    22. صنقور، محمد (1428ق). المعجم الأصولى‏. قم: منشورات الطیار، چاپ دوم، ج1.

    23. طباطبائى‏، سید محمدحسین (1353). قرآن در اسلام‏. تهران: دارالکتب الاسلامیه‏، چاپ دوم.

    24. طباطبایی، سید محمدحسین (1372). فرازهایی از اسلام. قم: جهان آرا.

    25. طوسی، محمدحسن (1390). الاستبصار. تهران: دارالکتب الاسلامیه، ج3.

    26. عیاشى، محمد بن مسعود (1380ق). کتاب التفسیر. تهران: المطبعة العلمیة، ج1.

    27. غزالی، أبوحامد (2008م). المستصفى من علم الأصول. مدینه: شرکة المدینه، ج1.

    28. فاکرمیبدی، محمد (1428ق). قواعد التفسیر لدی الشیعه و السنه. تهران: مجمع تقریب مذاهب.

    29. فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى‏ (1415ق). تفسیر الصافی‏. ‏تهران: ‏مکتبه الصدر، چاپ دوم، ج1.

    30. فیومی، احمدبن محمد(2004). المصباح المنیر. بیروت. المکتب العصریه.

    31. کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه، ج1-2، 5-6.

    32. کلانتری، ابراهیم (1386). قرآن و چگونگی پاسخگویی به نیازهای زمان. قم: نشر معارف، چاپ دوم.

    33. کوفی، فرات بن ابراهیم (1410ق). تفسیر فرات الکوفى. تهران: وزارت ارشاد اسلامى.

    34. مصباح یزدى‏، محمدتقى (1380). قرآن‏شناسى. قم: موسسه امام خمینى، چاپ دوم‏، ج2.

    35. مطهری، مرتضی (1382). ختم نبوت. تهران: صدرا، چاپ دهم.

    36. معموری، علی (1379). نظریه سیاسی شهید صدر. قم: انتشارات دانشگاه قم.

    37. معین، محمد (بی‌تا). فرهنگ معین. تهران: نشر امیرکبیر، ج3.

    38. مفید، محمد بن محمد (1413ق). الإختصاص. قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.

    39. ملکى اصفهانى، مجتبى‏ (1379). فرهنگ اصطلاحات اصول. قم: انتشارات عالمه، ج2.

    40. مودب، سیدرضا (1393). مبانی تفسیر قرآن. قم: انتشارات دانشگاه، چاپ سوم.

    41. میرمعزی، سیدحسین (1392). مجموعه مقالات نخستین همایش ملی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. قم: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

    42. نجفى، محمدحسن‌ (1404ق). جواهر الکلام‌. بیروت: دار إحیاء التراث العربی‌، چاپ هفتم، ج22.