مبانی اطاعت از حاکم دینی در اندیشه‌‌ی سیاسی دیوبندیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشگاه ولایت ایرانشهر، ایران.

چکیده

نظریه‌‌ی اطاعت از حاکم اسلامی، یکی از دیدگاه‌‌های برجسته‌‌ در اندیشه‌‌ی سیاسی دیوبندیان حنفی مذهب است. از جمله ویژگی‌‌های گستره‌‌ی فرمان‌‌برداری از حاکم در نگاه دیوبندیان می‌‌توان به مشروط ‌‌بودن این فرمانبری در مواردی چون: "متابعت از حاکم در نیکی‌‌ها"، "عدم اطاعت از حاکم در معاصی و گناهان" و "خروج و قیام علیه حاکمیت در صورتی که از او عصیان و نافرمانی صادر شود" اشاره کرد. این پژوهش به تحلیل دلایل نظریه‌‌ی مذکور و نیز بررسی اصول و مبانی اطاعت از حاکم در نگاه دیوبندیان پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که، پیروان مکتب دیوبندی بر این باورند که ارتباط میان دین و سیاست از الزامات حکومت به‌‌شمار می‌‌آید؛ متابعت و فرمان‌‌برداری از خلیفه‌‌ی اسلامی به‌‌صورت مطلق عنوان شده، و مقوله‌‌ی وابستگی به مذهب در منظومه‌‌ی فکری آنان، در حوزه اطاعت از حاکم، معنایی ندارد؛ بلکه آن‌‌چه برای احناف دیوبندی اهمیت دارد این است که زمامدار دینی، شرایط و مؤلفه‌‌های لازم برای نقش‌‌آفرینی در جامعه را داشته باشد. آنان بر این ‌‌باورند که اطاعت از حاکم مبتنی‌‌بر ادله‌‌ی نقلی و عقلی می‌‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Principles of Obedience to the Religious Ruler In the Political Thought of the Deobandies

نویسنده [English]

  • abdolvahed bameri
Assistant Professor, Velayat University of Iranshahr, Iran.
چکیده [English]

The theory of obedience to the Islamic ruler is one of the prominent views of the political thought of the Hanafi Deobandies. One of the aspects of the scope of obedience to the ruler in the view of the Deobandies is the conditionality of this obedience in cases such as: "compliance with the ruler in the good deeds", "disobedience to the ruler in the sins" and "withdrawal and standing against the ruler if he commands for rebel and disobedience". This research analyzes the reasons for this theory and also examines the principles of obedience to the ruler in the eyes of the Deobandies. The results indicate that the followers of the Deobandi school believe that the relationship between religion and politics is a requirement of the government; compliance with and obedience to the Islamic caliph is absolutely stated, and the affiliation to the religion in their intellectual system, in the field of obedience to the ruler are meaningless, but what is important for the Hanafi Deobandies is that the religious ruler has the necessary conditions and components of role-playing in society. They believe that obedience to the ruler is based on rational and traditional evidences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deobandi
  • Religious Ruler
  • Rational Evidence of Ruler

مراجع

  1. قرآن کریم.

    1. ابن قیم، شمس‌‌الدین ابی عبدالله محمد بن ابی بکر(بی‌‌تا). اعلام الموقعین. بیروت: دارالجیل.
    2. ابن نجیم، احمد (بی‌‌تا). المسایرة فی علم الحکم. مصر: المطبعۀ المحمودیۀ.
    3. بخاری، محمد بن اسماعیل (1422ق). صحیح البخاری. تحقیق محمد زهیر بن ناصر. بیروت: دارطوق النجاۀ.
    4. تهانوی، اشرف‌‌علی (1419ق). حیات المسلمین. کراچی: ادارۀ المعارف.
    5. تهانوی، اشرف‌‌علی (1427ق). شریعت و سیاست. لاهور: اداره‌‌ی اسلامیات.
    6. تهانوی، اشرف‌‌علی (1431ق). امداد الفتاوی. کراچی: دارالعلوم.
    7. جصاص، ابی بکر احمد بن علی (ق1415). احکام القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    8. جهان‌‌تیغ، غلام‌‌حسین (1393). "تاثیر علمای دیوبند بر سلفیت". سیاست متعالیه، شماره 4، ص138-123.
    9. حقانی، عبدالباقی (1402ق). اسلام کانظام سیاست حکومت. پیشاور: جامعۀ دارالعلوم.

    10. خامنه‌‌ای، سیدعلی (1347). مسلمانان در نهضت آزادی در هندوستان. تهران: انتشارات آسیا.

    11. دهلوی، شاه ولی الله احمد بن عبدالرحیم (1355). حجۀ‌‌الله البالغه. قاهره: دارالتراث.

    12. دهلوی، شاه ولی الله احمد بن عبدالرحیم (1356). إزالۀ الخفاء عن خلافۀ الخلفاء. قاهره: دارالتراث.

    13. رضوی، سید محبوب (1372). تاریخ دارالعلوم دیوبند. کراچی: کتابخانه میرمحمد.

    14. سرخسی، شمس الائمه أبی بکر محمد بن احمد أبی سهل (1991م). شرح السیر قاسمی الکبیر. قاهره: مکتبۀ ابن تیمیه.

    15. عثمانی، محمدتقی (1431ق). اسلام اور نظریات سیاسی. کراچی: مکتبۀ معارف القرآن.

    16. عثمانی، محمدتقی (بی‌‌تا). شریعت اوراس کی مسائل. کراچی: دارالعلوم.

    17. عثمانی، محمدشفیع (1381). معارف القرآن، ترجمه: محمدیوسف حسین‌‌پور. تربت جام: احمد جامی.

    18. عزیز، احمد (1366). تاریخ تفکر اسلامی در هند. ترجمه تقی لطفی، محمدجعفر یاحقی. تهران: کیهان.

    19. فتحی درینی، محمد (1985م). خصائص التشریع الاسلام فی سیاسۀ و الحکم. بیروت: مؤسسه الرساله.

    20. قاسمی، طیب محمد (1430ق). علماء دیوبند عقیدۀ و منجا. هند: دارالعلوم.

    21. کاندهلوی، حافظه محمد (1431ق). عقائد الاسلام. لاهور: اداره اسلامیات.

    22. لدیانوی، رشیدی احمدی (1435ق). احسن الفتاوی. پاکستان: اداره اسلامی.

    23. ماوردی، علی بن محمد بن حبیب (1955م). الاحکام السلطانیه. بیروت: دارالکتب العلمیه.

    24. متقی هندی، علاء‌‌الدین (1401ق). کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال. بیروت: موسسۀ الرساله.

    25. ندوی، ابوالحسن (1427ق). تفسیر سیاسی از اسلام براساس منابع و دیدگاه اهل‌‌سنت. تهران: نشر احسان.

    26. ندوی، ابوالحسن (1986م). المسلمون فی الهند. لکنه: ]بی‌‌نا[.

    27. نمر، عبدالمنعم (1401ق). الموسوعۀ المسیرۀ فی الادیان و المذاهب المعاصرۀ. بیروت: الموسسه الدراسات و النشر و التوزیع.

    28. نمر، عبدالمنعم (1401ق). تاریخ الاسلام فی الهند. بیروت: مؤسسه الجامعیۀ للدراسات النشر و التوزیع.

    29. نمر، عبدالمنعم (1857م). کفاح المسلمین فی تحریر الهند. قاهره: مکتبۀ وهبۀ.

    30. نیشابوری، مسلم بن حجاج (1419ق). صحیح مسلم. تحقیق محمدفواد عبدالباقی. بیروت: داراحیاء التراث العربی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار