بررسی رابطه‌ی بین کارویژه حفظ الگو ، مدرسه و فروپاشی رژیم پهلوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

در بحث چرایی پیدایش انقلاب اسلامی ایران و فروپاشی رژیم پهلوی، پژوهش­های بسیاری براساس دیدگاه­ها و چارچوب­های نظری گوناگون صورت گرفته است. در این مقاله «رابطه‌ی بین کارویژه‌ی حفظ الگو، مدرسه و فروپاشی رژیم پهلوی» بر اساس نظریه‌ی کارکردگرا-ساختاری تالکوت پارسونز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. محقق با بیان سه الگوی: مذهب­گرایی، ایران­گرایی و غرب­گرایی عصر پهلوی و با تحلیل محتوای کتاب­های فارسی اول تا پنجم ابتدایی دوره‌ی پهلوی دوم و شعارها و دیوارنوشته­های انقلاب اسلامی، میزان سمت­گیری رژیم پهلوی و مردم انقلابی را نسبت به سه الگوی یادشده تجزیه و تحلیل کرده و به این جمع­بندی رسیده است که رژیم در حفظ الگو از طریق جامعه‌پذیری سیاسی با استفاده از عامل مدرسه و ابزار کتاب درسی، موفق نبوده است؛ در نتیجه، با ایجاد عدم تعادل و بروز تعارض­های ارزشی بین نظام حاکم و مردم، انقلاب اسلامی ایران به وقوع پیوست و رژیم فرو پاشید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Relationship among the Function of Pattern Maintenance, School and the Collapse of Pahlavi Regime

نویسنده [English]

  • Ali Akbari Moallem
چکیده [English]

So many studies have been conducted about the reason of the emergence of the Islamic revolution and the collapse of Pahlavi regime based on miscellaneous theoretical views and frameworks. In this study, on basis of Talcott-Parsons Functional structuralism theory, the relationship among the function of pattern maintenance, school and the collapse of Pahlavi regime will be analyzed. Through stating three patterns of culturalism, Iranism and Westernism at Pahlavi time, and with analysis of Farsi (Persian) text books of the first until fifth grades in the elementary school of the time of the second Pahlavi, and slogans and graffiti at the time of the Islamic revolution, the researcher has analyzed the orientation of Pahlavi regime and the revolutionary people towards the three stated patterns and has come to the conclusion that the regime has not been successful in pattern maintenance via political sociability through “school” and “textbook” agents. Henceforth, due to the creation of imbalance and emergence of value conflicts between the governing state and people, the Islamic revolution happened and the previous regime has collapsed. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pattern Maintenance
  • Pahlavi regime
  • Islamic Revolution
  • Culturalism
  • Islamism
  • Westernism
  1. آقابخشی، علی (1374). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک ایران.
  2. اکبری، محمدعلی (1378). دولت و هویت اجتماعی در ایران معاصر، پایان­نامه‌ی دکتری. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
  3. اکبری­معلم، علی (1392). علل و عوامل فروپاشی رژیم پهلوی. قم: مؤسسه بوستان کتاب، چاپ سوم.
  4. انوری، حسن (1353)، فارسی پنجم دبستان، تهران، سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی.
  5. ایمن(آهی)، لیلی با همکاری حسن انوری 2535 (1355). فارسی سوم دبستان. تهران: سازمان کتاب­های درسی ایران.
  6. ازغندی، علی‌رضا (1379). تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران، جلد اول. تهران: سمت.
  7. پیشه­ور، احمد (1376). جامعه‌شناسی سیاسی. اهواز: دانشگاه آزاد اسلامی.
  8. پهلوی، محمدرضا (بی‌تا). انقلاب سفید. تهران: کتاب‌خانه پهلوی.
  9. ـــــــــــــــ (1350). مأموریت برای وطنم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، چاپ ششم.
  10. ـــــــــــــــ (1356). به‌سوی تمدن بزرگ. تهران: مرکز پژوهش و نشر فرهنگ سیاسی دوران پهلوی.
  11. ـــــــــــــــ (1371). پاسخ به تاریخ. تهران: ترجمه حسین ابوترابیان.
  12. تنهایی، حسین ابوالحسن (1371). درآمدی بر نظریه­های جامعه‌شناسی. تهران: نشر مرندیز.
  13. توسلی، غلام‌عباس (1369). نظریه­های جامعه‌شناسی. تهران: سمت.
  14. چیلکوت، رونالد (1377). نظریه­های سیاست مقایسه­ای، ترجمه وحید بزرگی و علی‌رضا طیب. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
  15. قنادان، منصور و همکاران (1375). جامعه‌شناسی (مفاهیم کلیدی). ‌تهران:‌ آوای نور.
  16. قوام، عبدالعلی (1374)، نقد نظریه­های نوسازی و توسعه‌ی سیاسی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
  17. ــــــــــــ (1375). توسعه‌ی سیاسی و تحول اداری. تهران: قومس، چاپ دوم.
  18. کاظم­زاده ایرانشهر، حسین (1335). الفبای راه نو،‌ کتاب فارسی اول ابتدای.، تهران: شرکت نسبی حاج محمدحسین اقبال و شرکاء.
  19. کاظمی، سید علی‌اصغر (1376). بحران نوگرایی و فرهنگ سیاسی در ایران معاصر. تهران: قومس.
  20. روشه، گی (1367). جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز، ترجمه‌ی عبدالحسین نیک گهر. تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
  21. ـــــــــ (1367). کنش اجتماعی،‌ ترجمه هما زنجانی­زاده. مشهد: دانشگاه فردوسی.
  22. مرداد، هرمز (1376). جامعه‌پذیری سیاسی. تهران: پاژنگ.
  23. مرکز اسناد انقلاب اسلامی (1379). فرهنگ شعارهای انقلاب اسلامی. تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  24. وثوقی، منصور و همکاران (1378). مبانی جامعه‌شناسی. تهران: مؤسسه انتشارات بهینه.
  25. وزارت فرهنگ (1339). کتاب چهارم دبستان. تهران: سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی.

ـــــــــــــ (1329). کتاب دوم ابتدایی. تهران: چاپخانه علی‌اکبر علمی.