فلسفه انسان شناسی حکمت متعالیه؛ در مقایسه تطبیقی با «انسان یونانی» و «انسان مدرن»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

در یک تقریر کلی، تفاوت نحله­های اندیشگانی را می­توان به تفاوت «انسان­شناسی» آن نحله­ها ارجاع داد؛ یعنی می‌توان بنیان‌های اندیشه و مواجهات یک عالم فکری با جهان واقع را متعین از طرز تلقی آن اندیشه نسبت به مفهوم «انسان» دانست. لذا یکی از بهترین شیوه­های تحلیل برای فهم تفاوت­های نظام­های اندیشگانی، مقایسه‌ی تطبیقی «انسان­شناسی» آن‌ها و تعاریفی است که از مفهوم «انسان» به‌دست می­دهند. در این مقاله سعی شده است تفاوت­ها و تقابل­های تعاریف «انسان» در سه اندیشه­ی متمایز: «یونان باستان»، «اندیشه­ی سکولار» و «حکمت متعالیه» مورد بازخوانی قرار گیرد. اما به‌دلیل موسع‌بودن هر یک از این سه حوزه، علاوه‌بر تقلیل بررسی­ به تفاوت­های «انسان­شناسی»، یک نماینده­ی خاص نیز برای هرکدام از سه نظام اندیشگانی مذکور معرفی شده است که عبارتند از: افلاطون و فلسفه­ی او در حوزه­ی یونان باستان، سکولاریسم به‌عنوان گفتمان غالب اندیشه­ی غربِ مدرن، و آرای آیت­الله جوادی آملی در حکمت متعالیه. بدین‌ترتیب، این مقاله به مقایسه‌ی تطبیقی فلسفه‌ی انسان‌شناسی در آرای افلاطون، گفتمان سکولاریسم و آیت‌الله جوادی آملی خواهد پرداخت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Philosophy of Anthropology of Supreme Hikmah (Mote’alieh Hikmah); In Comparison of “Greek Human” and “Modern Human”

نویسنده [English]

  • Mojtaba Zarei
چکیده [English]

In a general explanation, the difference of intellectual schools of thoughts can be traced to differences in their “Anthropology”. In other words, intellectual bases and confrontations of an intellectual world with the real world can be due to understanding of that thought, of the concept of “human”. Hence, one of the best ways of analysis to understand the difference of schools of thought is comparative analysis of their “anthropology” and definitions they give for “human”. In this paper, it is tried to re-read the differences and oppositions in definition of “human” in three distinct thoughts of “Ancient Greece”, “Secular Thought”, and “Supreme (Mote’alieh) Hikmah” but due to the extensiveness of these three scopes, in addition to reducing the analysis to “anthropological” differences, one particular representative has been also introduced for each of the three aforementioned intellectual disciplines including: Plato and his philosophy in the domain of ancient Greece, Secularism as the dominant discourse of modern western thought, and viewpoints of Ayatollah Javadi Amoli concerning the supreme (Mote’alieh) Hikmah. Accordingly, this paper deals with comparing the philosophy of anthropology in view of Plato, Secularism Discourse and Ayatollah Javadi Amoli. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Greece
  • Secularism
  • Sumpreme (Mote’alieh) Hikmah
  • Philosophy of Anthropology
  1. فارسی:

    1. قرآن کریم
    2. جوادی آملی، عبدالله (1383). نسبت دین و دنیا (بررسی و نقد نظریه­‌ی سکولاریسم)، تحقیق و تنظیم: علی‌رضا روغنی موفق. قم: نشر اسراء.
    3. ـــــــــــــــــ (1383). حق و تکلیف در اسلام، تحقیق و تنظیم: مصطفی خلیلی. قم: نشر اسراء.
    4. ـــــــــــــــــ (1389). انسان از آغاز تا انجام، تحقیق و گردآوری و تنظیم: سید مصطفی موسوی‌تبار. قم: نشر اسراء.
    5. ـــــــــــــــــ (1390). تفسیر انسان به انسان؛ نظریه‌ی جدید پیرامون معرفت‌شناسی انسان. قم: نشر اسراء، چ ششم.
    6. پارسانیا، حمید (1384). از عقل قدسی تا عقل ابزاری، مجله بازتاب اندیشه، شماره 66.
    7. دوره کامل آثار افلاطون، جلد اول، ترجمه: محمدحسن لطفی و رضا کاویانی. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، 1356، چاپ دوم.
    8. سلطانی، محمدرضا (1392). درآمدی بر شناسایی نیازهای انسان از دیدگاه قرآن با تأکید بر برتری نیازهای معنوی در سلسله مراتب نیازها، دو فصلنامه مدیریت اسلامی، شماره 5، ص 18.
    9. سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه (1387)، دفتر اول: نشست­ها و گفتگوها، به اهتمام: شریف لک­‌زایی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

    10. طباطبایی، سید محمدحسین (1389). ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه: حجه­الاسلام محمدباقر موسوی همدانی، دوره‌ی 20 جلدی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

    11. مطهری، مرتضی (1379). انسان کامل. تهران: صدرا.

    12. نصر، سیدحسین (1382). صدالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه، ترجمه: حسین سوزنچی، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.

    انگلیسی:

    1. Calhoun, Craig; Juergensmeyer, Mark; Antwerpen, Janathan. Rethinking Secularism, Oxford University Press, 2011.

    2. Glen R Morrow, Platos’s Cretan City, Princeton University Press, 1993.

    3. Klosko, George, The Development of Plato’s Political Theory, Oxford University Press, 2007.

    4. Levine, Geotge, Realism, Ethics and Secularism – Essays on Victorian Literature and Science, Cambridge University Press, 2008.

    5. Plato, Euthyphro, Apology, Crito, Phaedo, Phaedrus, Translated by Harlod North Fowler, Loeb Classical Library, Harvard University Press.

    Sraus, Leo, The Arguments and the Action’s of Platos’s Laws, Chicago University Press, 1975.