مبانی انسان‌شناختی الهیات مقاومت در اندیشه امام موسی صدر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اراک، اراک؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

چکیده

نوشتار حاضر با هدف دستیابی به مبانی انسان‌شناختی مقاومت، تلاش دارد با روشی معناشناسانه، به این پرسش پاسخ دهد که امام موسی صدر چه تبیینی از الهیات اسلامی در راستای صورت‌بندی مفهوم مقاومت ارائه داده است؟ به نظر می‌رسد ایشان تقریری انسان‌گرایانه از الهیات اسلامی به دست می‌دهد که در آن، انسان به عنوان کلمه کانونی، در نسبت با کلمات کلیدی کرامت، پیشرفت، ایمان و شهروندی میدانی را پدید می‌آورد که مقاومت در مغناطیس معنایی آن قرار می‌گیرد. ایشان با ارائه تقریری معاصر از الهیات اسلامی که در بستر جامعه‌ چندفرهنگی لبنان تکوین یافته، شبکه مفاهیمی را طراحی نموده که درآن، مقاومت را می‌توان هم بر مبنای اندیشه کلاسیک اسلامی و هم بر مبنای مفهوم جدید مقاومت، مورد مطالعه قرار داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Anthropological Principles of Resistance Theology in the Idea of Imam Mousā Sadr

نویسنده [English]

  • Ahmad Biglari
Assistant Professor, Department of Political Science, Faculty of Administrative Sciences and Economics, Arak University, Arak; a member of the political studies association of the domain, Qom, Iran
چکیده [English]

The present study with the purpose of achieving anthropological principles of resistance, aims to answer this question using a semantic method: what is Imam Mousā Sadr's interpretation of Islamic theology in order to form the concept of resistance? It seems that he offers a humanistic interpretation of Islamic theology in which mankind as the central word, in relation to other words such as dignity, development, faith, and citizenship, creates a circle that has resistance in its semantic magnitude. By presenting a contemporary perception of Islamic theology evolved in the multicultural social context of Lebanon, he designed a network of concepts in which resistance can be studied in terms of both the Islamic classic ideology as well as the new concept of resistance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Theology
  • Political Theology
  • Resistance Theology
  • Imam Mousā Sadr
  • Citizenship
  • Human Dignity
  • Anthropological Principles
  • Resistance
قرآن کریم.
آجورلو، حسین (1394). هندسه امام موسی صدر برای آزادی فلسطین. مطالعات راهبردی جهان اسلام، 61: ص107-126.
بوکریم، منصور (2016). تطور مفهوم المقاومة فی الفکر السیاسی الوطنی الفلسطینی (حرکة فتح نموذجًا) رسالة ماجستیر. غزة: جامعة الأزهر.
بیگلری، احمد (1400). حقوق شهروندی و کرامت انسان در اندیشه اسلامی معاصر. تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال؛ آجورلو، حسین (1391). تحلیل پیشانظری از الگوی جامعه مقاوم برای حفظ انقلاب اسلامی. پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 1(2): ص9-34.
رضی، شریف ابوالحسن (1395ق). نهج‌البلاغه. ضبط نصّه وابتکر فهارسه العلمیة الدکتور صبحی الصالح. قم: مرکز البحوث الاسلامیة.
زاهدی‌تیر، اصغر؛ امین ناجی، محمدهادی (1398). بررسی مفهوم مقاومت با رویکرد اجتماعی در آیات قرآن. مطالعات تفسیری، 10(38): ص221-236.
صدر، سید موسی (1383). نای و نی. به اهتمام و ترجمه علی حجتی کرمانی. تهران: مؤسسه فرهنگی- تحقیقاتی امام موسی صدر.
صدر، سید موسی (1387). عدالت در اسلام. ترجمه مهدی فرخیان. تهران: مؤسسه نشر شهر.
صدر، سید موسی (2014). مسیرة الإمام السید موسی الصدر. إعداد و تحقیق یعقوب حسن ضاهر. بیروت: دار بلال للطباعة والنشر، ج 1، 3، 5، 8، 10، 11.
لک‌زایی، شریف (1384). فکر سیاسی امام موسی صدر. علوم سیاسی، شماره29: ص185-220.
لک‌زایی، شریف (1399). درآمدی بر اندیشه سیاسی امام موسی صدر. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
مسعودی، عارف (1401). تأملی در تحول مفهوم مقاومت از مشروطیت تا پهلوی اول. در: عارف مسعودی و مختار نوری، گفتارهایی درباره مشروطه ایرانی. تهران: شرکت هزاره سوم اندیشه.
موسوی، سید صادق (2010). التأسیس لخیار المواطنة والأمة فی الخطاب اللبنانی الشیعی. المنهاج، 56.
میرقادری، سید فضل‌الله؛ کیانی، حسین (1391). بن‌مایه‌های ادبیات مقاومت در قرآن. مطالعات ادبی متون اسلامی، شماره1: ص95-69.
همتی، همایون (1390). بررسی ساختار و کارکرد دانش الهیات. معرفت ادیان، 2: ص27-42.
یون، تئودور رون (1379). الهیات سیاسی؛ در مقدمه‌ای بر الهیات معاصر. ترجمه و تدوین همایون همتی. تهران: نقش‌جهان.
Muller, J.-W. (2014). On Conceptual History. In: Rethinking Modern European Intellectual History, by Darrin M. McMahon & Samuel Moyn. Oxford University Press.