مبانی و اندیشه سیاسی محمدرضا حکیمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه فقه سیاسی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

چکیده

هیچ‌گاه رویکرد یا موضع‌گیری سیاسی، اجتماعی و حکومتی خاصی از زمان شکل‌گیری مکتب تفکیک از سوی بنیان‌گذاران آن بروز نیافته است و حکیمی خود را متکفل بیان ابعاد مختلف این مکتب می‌داند، در این راستا، هدف پژوهش حاضر این است که بخش سیاست و حکومت مکتب تفکیک را در آثار حکیمی مورد بررسی قرار دهد. بنابراین، سوال اصلی پژوهش این است که مبانی اندیشه سیاسی و حکومتی محمدرضا حکیمی و موضع وی در قبال انقلاب اسلامی چیست؟ روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و بر این فرض استوار است که تحولات فکری حکیمی را می‌توان در چارچوب رویکرد «عدالت محور» در باب حکومت اسلامی و تاثیر عمیق «عملکرد» بر «تئوری» در اندیشه وی، تفسیر کرد. نتایج نشان می‌دهد که تحول اندیشه سیاسی محمدرضا حکیمی در دو دوره قبل و بعد از شکل‌گیری و تثبیت جمهوری اسلامی ایران از حاکمیت ولیّ فقیه به هیئت نواب در عصر غیبت و دیگری حکومت اسلامی براساس ولایت فقیه به حکومت مسانخ است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Foundation of the Political Ideology of Mohammad Reza Hakimi

نویسنده [English]

  • Abdullah Nazarzadeh Oghaz
Assistant Professor, Department of Political Jurisprudence, Institute of Political Science and Culture, Qom, Iran
چکیده [English]

No special political, social, and governmental approach or deployment has ever been expressed since the beginning of the school of Tafkik (distinguishment) by its founders so Hakimi is recognized in charge of explaining the different aspects of this school of thought. In this regard, the purpose of the present study is to investigate the place of politics and government in the school of Tafkik as mentioned in the works of Hakimi. Therefore, the main research question of the study aims to determine the foundations of the political and governmental ideology of Mohammad Reza Hakimi and his approach to the Islamic Revolution in Iran. The method of study is descriptive analysis and it relies on the hypothesis that the intellectual transformations of Hakimi can be interpreted within a “justice-centered” approach to the Islamic state and the profound impact of “function” on “theory” in his ideas. The results of the study show that the transformation of the political ideology of Mohammad Reza Hakimi before and after the establishment of the Islamic Republic of Iran has been from the guardianship of the Islamic jurist to Hey’ate-Nawwab in occultation and the Islamic state based on the guardianship of the Islamic jurist to the state of Masanekh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • School of Tafkik (Distinguishment)
  • Islamic State
  • Occultation
  • The State of Masanekh
  • Mohammad Reza Hakimi
  • Tafkiki (Distinguishing) Scholar
  • Justice
ارشادی‌نیا، محمد (1382). نقد و بررسی نظریة تفکیک. قم: انتشارات بوستان کتاب.
اسفندیاری، محمد (1382). راه خورشیدی. قم: انتشارات دلیل ما.
اصفهانی، میرزا مهدی (بی‌تا). ابواب الهدی. نسخه خطی شماره 12412، مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
جعفریان، رسول؛ بصیرت‌منش، حمید (1395). حوزه نجف و نهضت روحانیون ایران در نیمه دوم 1341. پژوهشنامه متین، سال هجدهم، شماره 73.
حکیمی، محمدرضا (1357). تفسیر آفتاب. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حکیمی، محمدرضا (1375). مکتب تفکیک. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حکیمی، محمدرضا (1378). جامعه‌سازی قرآنی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حکیمی، محمدرضا (1380). خورشید مغرب. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ هجدهم.
حکیمی، محمدرضا (1382). قیام جاودانه. قم: انتشارات دلیل ما، چاپ چهارم.
حکیمی، محمدرضا (1386). 150سال تلاش خونین. تدوین سعید حسینی. قم: انتشارات دلیل ما.
فردوسی‌پور، اسماعیل (1390). خاطرات حجت الاسلام والمسلمین فردوسی‌پور. تدوین فرامرز شعاع حسینی و رحیم روح‌بخش. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
فلاطوری، عبدالجواد (1373). رابطه دین و فلسفه. مجله دانشگاه انقلاب، شماره 98 - 99: ص 39 -53.