تأثیر چالش‌های پیشرفت سیاسی بر جهت‌گیری ائتلاف و اتحاد در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر چالش‌های پیشرفت سیاسی در سطح عدم اجماع نسبی نخبگان و نهادینه نشدن احزاب سیاسی بر روند ائتلاف و اتحادسازی در سیاست خارجی است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و با بهره‌گیری از نظریه ساخت‌یابی نشان داده شد که چالش‎های پیشرفت سیاسی در داخل کشور نه تنها ائتلاف‌سازی را با مشکل مواجه می‌سازد، بلکه باعث از دست رفتن فرصت‌های بین‌المللی نیز می‌شود. تجربه ایران اسلامی در جهت‌گیری‌های متفاوت و عدم اجماع نسبی نخبگان فکری و سیاسی در تعریف شفاف منافع ملی باعث شکل‌گیری چرخه‌های بازگشت‌پذیری و در نتیجه کاهش کارآمدی سیاست خارجی شده است. در این راستا توجه به اسناد بالادستی، قانون اساسی، سند چشم‌انداز بیست ساله، برنامه‌های توسعه و خطوط قرمز نظام، تقویت فرهنگ مشارکت سیاسی، مسئولیت‌پذیری، نهادینه‌سازی احزاب، ایجاد هماهنگی میان قوا، شفافیت در تعریف اهداف و منافع ملی از یک‌سو و شناخت همه جانبه محیط، منابع، قواعد، اصول و هنجارهای بین‌المللی از سوی دیگر می‌تواند از راهکارهای کاهش چالش‌های پیشرفت سیاسی و در نتیجه افزایش کارآمدی سیاست خارجی کشور باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of the Challenges of Political Development on the Orientation of Coalition and unification in the Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Sotudeh 1
  • Alireza Yari 2
1 Assosiate Professor, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
2 PhD. Student, Baqir al-Olum University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The objective of the present study is to review the impact of the challenges of political development on the process of coalition and unification in the foreign policy when there is lack of relative agreement among the elites and so the political parties are not institutionalized in society. The method of study is descriptive analysis and the structuration theory was used to show that the challenges of political development in the country not only damage the coalition of parties but also would lead to losing the international opportunities. Islamic Iran’s experience of having differing political orientations and lack of relative agreement among intellectual and political elites in giving a clear definition of national interests has led to the throwback to the past and as a result, a decline in the efficiency of foreign policy. In this regard, paying attention to upstream documents, the constitution, the 20-year perspective, developmental plans, red lines, boosting the culture of political participation, responsibility, institutionalization of parties, coordination among powers, transparency in the definition of national objectives and interests, on the one hand, and overall cognition to the environment, resources, regulations, and international norms and principles, on the other hand, can tremendously decrease the challenges of political development and hence increase the efficiency of Iran’s foreign policy. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Development
  • Foreign Policy
  • Elites
  • Parties
  • Structuration Theory
  • Political Coalition
احمدی‌نژاد، محمود (6/4/1384). اولین نشست خبری بعد از پیروزی در انتخابات. روزنامه کیهان، سال64، شماره 18265.
اخوان کاظمی، بهرام (1373). مروری بر روابط ایران و عربستان در دو دهه اخیر. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
ایوبی، جحت‌الله (1379). پیدایی و پایایی احزاب سیاسی در غرب. تهران: سروش.
پورخوش سعادت،  محمد (1391). کاربست ایران هراسی در مهندسی افکار عمومی مردم. پانزده خرداد، سال دهم، شماره 33: ص44.
حداد، غلامرضا (1394). ساختار معنایی نواصول‌گرایان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران(1392-1384). پژوهشنامه علوم سیاسی، سال دهم، شماره سوم: ص41-111.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1391). سیاست خارجی ایران در دوره اصول‌گرایی. تهران: انتشارات دانشگاه  امام صادق(ع).
ذاکریان، مهدی (1380). ارزیابی سیاست خارجی خاتمی از منظر صاحب‌نظران. تهران: انتشارات همشهری.
ریتزر، جورج (۱۳۹۲). مبانی نظریه جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن. ترجمه شهناز مسمّی پرست. تهران: انتشارات ثالث.
سپاهی، محمدرضا، (12/11/1385). آماده‌باش ایرانی‌ها برای فتح بازار آفریقا و آمریکای لاتین. روزنامه قدس، شماره 5500.
ستوده، محمد (1393). نقد و بررسی سیاست خارجی ایران. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
ﺳﺠﺎدﭘﻮر، سید محمدکاظم (1381). سیاست خارجی ایران، چند گفتار در عرصه نظری و عملی. تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
سریع‌القلم، محمود (1379). سیاست خارجی ایران: بازبینی نظری و پارادایم ائتلاف. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
سیف‌زاده، حسین (1375). مبانی و مدل‌های تصمیم‌گیری در سیاست خارجی. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
شادلو، عباس (1385). اطلاعاتی درباره احزاب و جناح‌های سیاسی ایران امروز. تهران: مؤلف.
شمسی، عبدالله (1396). جامعه‌شناسی سیاسی احزاب ایران. قم: پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)، انتشارات زمزم هدایت.  
ظریفی‌نیا، حمیدرضا (1378). کالبدشکافی جناح‌های سیاسی ایران (1358-1378). تهران: انتشارات آزادی اندیشه.
عیوضی، محمدرحیم (1387). تحلیلی بر سیاست خارجی آقای دکتر محمود احمدی‌نژاد. راهبرد یاس، شماره 14: ص 221.
قوام، عبدالعلی (1370). اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل. تهران: سمت.
کَسل، فلیپ (1383). چکیدة آثار آنتونی گیدنز. حسن چاوشیان. تهران: ققنوس.
گلشن پژوه، محمودرضا (1383). پرونده هسته‌ای ایران، روندها و نظرها. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
گیدنز، آنتونی (1384). مسائل محوری در نظریه اجتماعی، کنش، ساختار و تناقض در تحلیل اجتماعی. ترجمه محمد رضایی. تهران: سعاد.
لاول، جان (1371). چالش‌های سیاست خارجی آمریکا. ترجمه حسن نورایی بیدخت. تهران: نشر سفیر.
مارش، دیوید؛ استوکر، جری (1393). روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمه امیرمحمد حاج یوسفی. تهران: پ‍ژوهشکده مطالعات راهبردی.
متقی، ابراهیم؛ پوستین‌چی، زهره (1389). الگو و روند در سیاست خارجی ایران. قم: انتشارات دانشگاه مفید.
متن قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی. خبرگزاری ایسنا، 1/9/1395. قابل دسترس در: https://www.isna.ir/news/ 95090100586
مرتجی، حجت (1378). جناح‌های سیاسی در ایران امروز. تهران: انتشارات نقش و نگار، چاپ سوم.
هالستی، کالویجاکوی (1373). مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل. ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارمسری. تهران: وزارت امور خارجه.
 
 
 
Dessler, D. (1989). What’s at stake in The Agent–structure Debate?. International organization, Vol.43, NO.3.
Friedman, G. & Starr, H. (1997). Agency, Structure, and International Politics from ontology to empirical Inquity. Newyork: Routedge.
Giddens, A. (1990). Central Problems in social theory: Action, stacture and contradiction in social analysis. London: Macmilan.