نقش قدرت نرمِ آموزش عالی در تحقق اهداف انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

این مقاله با مبنا قراردادنِ کارویژه های آموزش عالی، در صدد تبیین کارآمدی قدرت نرم آموزش عالی در جهت تحقق اهداف انقلاب اسلامی برآمده است. در این راستا دو پرسش اساسی مطرح می شود: آموزش عالی ایران از نظر قدرت نرم در چه وضعیتی است؟ کارکردهای آموزش عالی در دست یابی به اهداف انقلاب اسلامی چیست؟ برای تبیین مسئله و پاسخ به این دو سؤال، به الگوی نظری کارکردگرایی دست یازید هایم. براین اساس، ضمن احصای کارویژه های آموزش عالی و کارآمدی قدرت نرم، به مهم ترین نقش های قدرت نرم آموزش عالی در تحقق اهداف انقلاب اسلامی اشاره و تبیین شده است؛ نظیر: ایجاد اقتدار ملی، تقویت مشروعیت، افزایش جذابیت انقلاب اسلامی، صعود رتبه ایران در تولید علم، افزایش اعتبار بین المللی ایران و ایجاد روحیه استقلال و خودکفایی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Higher Education Soft Power in Achieving the Goals of the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • Muhammad Esmail Nabatian
  • Hossein Rezapour
چکیده [English]

With putting specific affairs in higher education as its base, this paper has aimed at explaining the efficiency of the soft power of higher education in order to achieve the goals of the Islamic revolution. Hereby, two basic questions are raised: what is the place of higher education soft power in Iran? What are the functions of higher education in achieving the goals of Islamic revolution? To explain the situation and answer these two questions, we have implemented the theoretical pattern of “functionalism”. On this basis, in addition to enumerating the specific affairs in higher education and the efficiency of soft power, the most important functions of the higher education soft power in achieving the goals of the Islamic revolution have been mentioned and explained. They include: creating national power, strengthening the legitimacy, enhancing the attractiveness of the Islamic revolution, rise of the rank of Iran in science production, increase of Iran’s national credibility and creation of the sense of independence and self-sufficiency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soft power؛ Higher Education؛ Islamic Revolution؛ Science
  • Production
  1. آلیسون، آن(1389)، «جذابیت های موج طرفداری از ژاپن برای جوانان آمریکایی»، در: واتانابه یاسوشی و دیوید مک کانل، آموزش عالی، فرهنگ عامه و قدرت نرم، ترجمه محسن روحانی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
  2. ابوالحمد، عبدالحمید (1376)، مبانى سیاست، تهران: توس.
  3. اچ ترنر، جاناتان (1372)، ساخت نظریه جامعه­شناسی، ترجمه عبدالعلی لهسائی‌زاده، شیراز، نوید.
  4. اسکیدمور، ویلیام(1385)، تفکر نظری در جامعه­شناسی، ترجمه جمعی از مترجمان، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  5. اسلامی، محسن(1387)، «دانشگاه تمدن­ساز؛ پلی میان دانش و فرهنگ»، در: علی آدمی ابرقویی، درآمدی بر دانشگاه تمدن­ساز اسلامی؛ بایسته­های نظری، تهران، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
  6. اسناد پشتیبان نقشه جامع علمی کشور (1388)، تهران، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
  7. افتخاری، اصغر (1389)، «دوچهره قدرت نرم»، در: اصغر افتخاری و همکاران، قدرت نرم و سرمایه اجتماعی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ سوم.
  8. ــــــــــــ (1380)، اقتدار ملی؛ جامعه­شناسی سیاسی قدرت از دیدگاه امام خمینی(ره)، تهران، سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی.
  9. ــــــــــــ (1389)، اصول و مبانی تهدیدشناسی در حوزه داخلی، تهران، دانشگاه امام حسین

10. ــــــــــــ (1390)، «سخت­افزارگرایی نوین»، در: جاناتان استیل، قدرت نرم در برابر قدرت سخت، محمد جواد هراتی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).

11. ــــــــــــ (1390)، کاربرد قدرت نرم؛ تحلیلی بر ظرفیت­های راهبردی دفاع مقدس.

12. افروزی­نیا، عبدالجلیل (1384)، زیرساخت­های لازم برای تولید علم، مجموعه مقالات نخستین کنگره بین المللی نهضت تولید علم، جنبش نرم­افزاری و آزاداندیشی، دانشگاه آزاد اسلامی، ج1.

13. الماسی، محمدحسین (1388)، ماهیت وعناصر قدرت نرم، تهران، نشر ساقی.

14. امام خمینی، روح‌الله (1389)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

15. اولین ارزیابی کلان آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران (1385)، تهران، هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی (سایت رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری).

16. باقری، سیامک (1389)، «بسیج و مدیریت قدرت نرم؛ رویکردی سیستماتیک»، در: اصغر افتخاری و همکاران، قدرت نرم فرهنگ و امنیت، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ سوم.

17. تدوین راهبردهای تولید علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران (1386)، پایان نامه دانشجویان دوره دکتری مدیریت راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی.

18. جانی‌پور، محمد (1390)، دفاع مقدس و قدرت نرم، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).

19. حسن‌زاده، ذبیح الله (1388)، نهضت تولید علم، امیدها و چالش ها، خبرگزاری قلم.

20. خرمشاد، محمد باقر(1387)، مقدمه، در: علی آدمی ابرقویی، درآمدی بر دانشگاه تمدن­ساز اسلامی؛ بایسته‌های نظری، تهران، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.

21. خواجه سروی، غلامرضا (بی‌تا)، «دانشگاه اسلامی به مثابه راهبرد فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، در: اصغر افتخاری و دیگران، ارزش و دانش؛ مقدمه‌ای بر دانشگاه اسلامی.

22. دورکیم، امیل (1387)، قواعد روش جامعه­شناسی، ترجمه علی محمد کاردان، تهران، دانشگاه تهران، چاپ هشتم.

23. ــــــــــ (1390)، درباره تقسیم کار اجتماعی، ترجمه باقر پرهام، تهران، نشر مرکز.

24. ذوعلم، علی(1385)، تجربه کارآمدى حکومت ولایى، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى.

25. راین، آلن (1367ش)، فلسفه علوم اجتماعی، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

26. ریترز، جورج، نظریه جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، علمی.

27. فکوهی، ناصر (1390)، تاریخ اندیشه و نظریه­های انسان­شناسی، تهران، نشر نی.

28. قادری، سید علی (1390)، گفتمانی در باب سیاست و حکومت (با تأکید بر اندیشه سیاسی امام خمینی)، قم، نشر معارف.

29. قانون برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب مجلس شورای اسلامی، 11/11/1368.

30. قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب مجلس شورای اسلامی، 2/9/1373.

31. قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب مجلس شورای اسلامی، 17/1/1379.

32. قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مصوب مجلس شورای اسلامی، 11/6/1383.

33. قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، مصوب مجلس شورای اسلامی، 15/10/1389، روزنامه رسمی کشور، ش19204، پنج‌شنبه 14 بهمن 1389.

34. کی‌نژاد، محمد علی و غلامرضا بصیرنیا (1389)، تولید علم و فناوری در کشور، تهران، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.

35. گولد، جولیس و ویلیام ل. کولب (1384)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه جمعی از مترجمین، تهران، مازیار.

36. گولدنر، آلوین (1383)، بحران جامعه شناسی غرب، ترجمه فریده ممتاز، تهران، شرکت سهامی انتشار.

37. لاریجانی، محمدجواد (1374)، مشروعیت و کارآمدى، تهران: سروش.

38. لک‌زایی، شریف(1387)، سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه، دفتر اوّل: نشست‌ها و گفت‌وگوها، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

39. معینی‌پور، مسعود (1391)، الگوی توسعه سیاسی در اندیشه امام خمینی(ره)، قم، نشر معارف.

40. مؤمنی، جواد (1387)، «رویکرد سیستمی به دانشگاه تمدن­ساز در افق ایران 1404»، در: علی آدمی ابرقویی، درآمدی بر دانشگاه تمدن­ساز اسلامی؛ بایسته­های نظری، تهران، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، دفتر برنامه­ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.

41. نای، جوزف (1389)، قدرت نرم؛ ابزارهای موفقیت در سیاست بین­الملل، ترجمه محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ چهارم.

42. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1385)، پیش‌نویس سند توسعه علمی کشور، وزارت علوم تحقیقات و فناوری.

43. هربرت شیلر (1377)، وسایل ارتباطی جمعی و امپراتوری امریکا، ترجمه احمد عابدینی، تهران، نشر سروش.

44. یاسوشی، واتانابه و دیوید مک کانل (1389)، آموزش عالی، فرهنگ عامه و قدرت نرم، ترجمه محسن روحانی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).

45. ـــــــــــــــــــــــــــــ (1389)، دیپلماسی عمومی، جامعه مدنی و قدرت نرم، ترجمه محسن روحانی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).

46. اجتهادی، مصطفی (1377)، «تحلیلی بر توانمندی­ها و کاستی­های نظام آموزش عالی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، ش17، پاییز 1377.

47. افتخاری، اصغر (1385الف)، «گفت‌وگو: قدرت نرم و انقلاب اسلامی»، فصلنامه بسیج، ش32.

48. تقوی، مصطفی و مهدی پاکزاد (1386)، «نقش و کارکرد دانشگاه ها در نظام ملی نوآوری»، فصلنامه دانشگاه اسلامی، ش36، سال یازدهم.

49. ذاکر صالحی، غلامرضا (1388)، «محیط پژهش در ایران و پیشنهاد اهداف و سیاست­های پژوهش در برنامه پنجم توسعه کشور»، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، ش53.

50. علی­اصغر­پور، عزت و دیگران (1387)، «الگوی مطلوب طراحی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی ایران در عصر جهانی شدن»، فصلنامه دانشگاه اسلامی، سال دوازدهم، ش40.

51. افتخاری، اصغر (بی‌تا)، قدرت سیاسی، حوزه عمومی و جمهوری اسلامی، تهران، مجله مطالعات راهبردی.

52. امامزاده‌فر، پرویز (1389)، «بررسی جایگاه قدرت نرم در سیاست: از دوران باستان تا زمان معاصر»، تهران، مجله مطالعات سیاسی، ش7.

53. سلیمی، حسین (1390)، «مبانی نظری قدرت نرم؛ زمینه­های اجتماعی قدرت نرم در جهان اسلام»، مجله مطالعات قدرت نرم، سال اول، ش4، زمستان 1390.

54. فضائلی، احمد (1386)، «بررسی مبانی فرهنگی آموزش عالی در جهان غرب و ایران»، مجله علوم انسانی، تهران، دانشگاه امام حسین(ع)، ش 66، شهریور 1386.

55. مولایی کرمانی، بتول و دیگران (1391)، «تبیین جامعه­شناختی مؤلفه­های قدرت نرم اسلام»، مجله مطالعات قدرت نرم، سال دوم، ش5.

56. خامنه‌ای، سیدعلی (1380)، بیانات رهبر معظم انقلاب، روزنامه همشهرى، 7/6/1380، ش 2488.

57. ــــــــــــــ (1382)، بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با اساتید دانشگاه­ها، 22/2/1382.

58. ــــــــــــــ (1383)، بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با اساتید دانشگاه­ها، 26/9/1383.

59. ــــــــــــــ (1383)، بیانات مقام معظم رهبری، 17/10/1383.

60. ــــــــــــــ (1389)، بیانات مقام معظم رهبری در دیدار دانشجویان و اساتید دانشگاه امیرکبیر، 09/12/1379.

61. سومین ارزیابی کلان علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران (1386)، تهران، هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی (سایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری).

62. Mowery, D & Sampat, B ,2004, Universities in NationalInnovation System, Oxford University Press.