رویکردهای سیاسی اجتماعی در فلسفه ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

تلاش فکری ملاصدرای شیرازی در قالب حکمت متعالیه بعد از حدود چهار قرن که از ارائه آن می گذرد، همچنان دارای ظرفیتها و زوایای پنهانی است که م یتواند پاسخگوی را در « هستی » ، مسایل و ابهامات اندیشه معاصر باشد. وی با پرده برداشتن از اصالت وجود عالم معنایی دوباره بخشید و با اثبات حرکت جوهری، حرکت در طبیعت را بر بنیاد درستی نهاد و بر هدفمندی آن صحه گذاشت. با وجود این، مطالعات مرتبط با اندیشه ایشان، بیشتر به اندیشه فلسف یشان محدود گردیده و جنبههای ناظر به مباحث اجتماعی در اندیشه وی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این نوشتار که بررسی زمینه های اجتماعی اندیشه صدرالمتألهین را مطم حنظر قرار داده، درصدد است تا با استفاده از روش توصیف و تحلیل، مهم ترین موضوعات و مباحث اجتماعی در اندیشه ایشان را احصا و زاویه نگاه وی را کشف و استخراج نماید و قوت های آن را برای پاسخ گویی به نیازهای جامعه معاصر در مقایسه با اندیش ههای رقیب یادآور گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social political approaches in Mulla Sadra’s philosophy

نویسندگان [English]

  • Mohammad Kazem Karimi
  • Karim Khan-Mohammadi
چکیده [English]

Mulla Sadra’s intellectual endeavor in the form of Transcendent philosophy, proposed four centuries ago, has still some unknown angles and capacities which can solve some problems and complexities in contemporary thoughts. Unraveling the principle of existence, he redefined “the existence” of the world and after proving substantial motion, asserted that motion in the nature is based on its purposefulness and truthfulness. However, studies about his ideas are limited to his philosophical thoughts and the sociological aspects of his ideas are mostly ignored. On the basis of a descriptive approach, the paper is to extract sociological subjects in his ideas to find its strengths to answer some requirements of the contemporary society in contrast of some competing ideas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mulla sadra
  • principle of existence
  • Substantial Motion
  • Sharia
  • society
  • Economy
  • Government
  • Justice
  1. جوادی‌آملی، عبدالله (1375)، رحیق مختوم، قم، اسراء.
  2. دورکیم، امیل (1368)، قواعد روش جامعه­شناسی، ترجمه علی­محمد کاردان، دانشگاه تهران.
  3. شیرازی، صدرالدین (1354)، المبدأ و المعاد، تصحیح: سیدجلال‌الدین آشتیانى، ‏تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
  4. ــــــــــــــ (1360الف)، أسرار الآیات، مقدمه و تصحیح: محمد خواجوی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
  5. ــــــــــــــ (1360ب)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح: سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران، نشر دانشگاهی.
  6. ــــــــــــــ (1362)، رسائل فلسفی- المسائل القدسیة، تصحیح: سیدجلال‌الدین آشتیانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم.
  7. ــــــــــــــ (1376)، رساله سه اصل، تصحیح ومقدمه: محمد خواجوی،تهران،انتشارات مولی.
  8. ــــــــــــــ (1419ق)، مفاتیح الغیب، تعلیق و مقدمه: مولی‌علی نوری و محمد خواجوی، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی.
  9. ــــــــــــــ (1420ب)، کتاب العرشیة، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی.

10. ــــــــــــــ (1420ج)، کتاب المشاعر، مقدمه هنری کربن، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی.

11. ــــــــــــــ (1981م)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ سوم.

12. طباطبایی، محمدحسین (1372)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، پاورقی مرتضی مطهری، تهران، صدرا، چاپ سوم.

13. قرآن کریم.

14. کلینى، محمدبن‌یعقوب ‏(1407ق)، الکافی، تصحیح: على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، ‏دارالکتب‌الإسلامیه، چاپ چهارم.

15. لک­زایی، نجف (1387)، «وجوه سیاسی حکمت متعالیه»، سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه، به اهتمام: شریف لک­زایی، دفتر اول- نشستها و گفتگوها، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

16. مطهری، مرتضی (1363)، نقدى بر مارکسیسم، تهران، صدرا.

17. ـــــــــــــ (1369)، مقالات فلسفی، تهران، حکمت، ج3.

18. جوادی‌آملی، عبدالله (1387)، «سیاست حکمت متعالیه»، هفته­نامه پگاه حوزه، شماره 229.

19. صدرا، علیرضا (1393)، «سیاست متعالی و تعالی سیاسی؛ برترین جایگزین سیاست سکولاریسم»، فصلنامه سیاست متعالیه، سال دوم، ش4.

20. کیخا، نجمه (1392)، «مناسبات اخلاق و سیاست در حکمت متعالیه براساس عالم مثال»، فصلنامه سیاست متعالیه، سال اول، ش2.

21. لک‌زایی، شریف (1392)، «فرد و جامعه در حکمت سیاسی متعالیه»، فصلنامه سیاست متعالیه، سال اول، ش3.