3
دکترای علوم سیاسی و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا
چکیده
پژوهش حاضر در پی ارائه‌ی "نظریه عدالت سیاسی" در اندیشهی سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی است و این مهم را در قالب روش تحلیل گفتمان بررسی خواهد کرد. خواجه نصیر در ساماندهی این مسأله براساس اصول مذهب شیعه - به‌ویژه "عدالت" و "امامت" - پیش رفته و برمبنای عدل الهی در نظام تشریع و قاعده‌ی لطف، به امام یا رئیس اول مدینه مشروعیت داده و او را عامل جاری‌شدن عدالت سیاسی و اجتماعی محسوب کرده است. بدین‌ترتیب "امام" محور اندیشهی سیاسی و دال مرکزی مفصل‌بندی گفتمان عدالت سیاسی خواجه نصیر است که با جذب دال‌های شناور (ارتباط با عقل فعال، پیوند شرع با عقل، پیوند دین و سیاست، فضایل امام، استعداد و استحقاق و ....) از حوزه‌ی گفتمان‌گونگی زمانه، با تثبیت معنا در پی هژمونیک‌نمودن خویش می‌باشد. طوسی با نگرش شیعی، مدینه‌ای فاضله ارائه و گفتمانی پایدار و ماندگار در برابر دیگر گفتمان‌ها (در دوران خود و بعد آن) ایجاد می‌کند.
اشتراوس، لئو (1387). فلسفه‌ی سیاسی چیست؟ ترجمه: فرهنگ رجایی. تهران: انتشارات علمی وفرهنگی (چ سوم).
بهروزلک، غلامرضا (1385). جهانیشدن و سرانجام نزاع گفتمان‌ها؛ نقد و بررسی تحلیل گفتمانی جهانیشدن. فصلنامه علوم سیاسی، سال نهم، ش36.
تاجیک، محمدرضا (1379). گفتمان و تحلیل گفتمانی. تهران: نشر فرهنگ گفتمان.
ــــــــــــــــ (1385). نظریهی گفتمان و مطالعات اسلامی. فصلنامه علوم سیاسی، سال نهم، ش35.
دفتری، فرهاد (1391). نصیرالدین طوسی و اسماعیلیان دورهی الموت. ترجمه: فاطمه رحیمی. کتاب استاد بشر گزینش حسین معصومی همدانی و محمد جواد انواری. تهران: مرکز پژوهش میراث مکتوب.
جوادی آملی، عبدالله (1391). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. قم: نشر اسراء (چ ششم).
حسینیزاده، محمدعلی (1383). نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی. فصلنامه علوم سیاسی، سال هفتم، ش 28.
حقیقت، صادق (1394). روش‌شناسی علوم سیاسی (ویراست سوم). قم: نشر دانشگاه مفید (چ چهارم).
سلطانی، علی‌اصغر (1383). تحلیل گفتمان بهمثابه نظریه و روش. فصلنامه علوم سیاسی، سال هفتم، ش 28.
ــــــــــــــــ (1394). قدرت گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران). تهران: نشر نی (چ چهارم).
طوسی، خواجه نصیرالدین (1377). اخلاق محتشمی. بهکوشش: محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران (چ سوم).
ــــــــــــــــــــ (1366الف). آغاز و انجام. بهکوشش: حسن‌زاده آملی. تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشار.
ــــــــــــــــــــ (1366ب). کشف‌المراد شرح تجرید الاعتقاد. شرح از: علامه حلی؛ ترجمه: شیخ ابوالحسن شعرانی. تهران: نشر کتابفروشی اسلامیه (چ چهارم).
ـــــــــــــــــــــ (1387). اخلاق ناصری. مصحح: عزیزالله علیزاده. تهران: نشر فردوس.
ـــــــــــــــــــــ (1373). اوصاف الاشراف. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (چ سوم).
ـــــــــــــــــــــ (1335). مجموعه رسائل. مدرس رضوی. تهران: نشردانشگاه تهران.
ــــــــــــــــــــــ (1405ق، 1359ش). رساله امامت [ضمیمه کتاب تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل]»، بیروت: نشر دارلاضواء.
ـــــــــــــــــــــ (1405ه ق. 1359). رساله قواعد العقائد. بیروت: نشر دارلاضواء.
کسرایی، محمدسالار و علی پوزش شیرازی (1388). نظریه گفتمان لاکلا و موف: ابزاری کارآمد در فهم وتبیین پدیدههای سیاسی. فصلنامهی سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورهی 39، ش3.
لَندُلت، هرمان (1391). خواجه نصیرالدین طوسی، اسماعیلیه و فلسفه اشراق. ترجمه: شهرام خداوردیان. کتاب استاد بشر گزینش حسین‌معصومی همدانی و محمدجواد انواری. تهران: مرکز پژوهش میراث مکتوب.
مدرس رضوی، محمدتقی (1354). احوال آثار (خواجه نصیرالدین). تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
مدرسی زنجانی، محمد (1335). سرگذشت و عقاید فلسفی خواجه نصیرالدین طوسی بهانضمام بعضی از رسائل و مکاتبات وی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مطهری، مرتضی (1384). عدل الهی. تهران: انتشارات صدرا (چ بیست و دوم).
منوچهری، عباس و دیگران (1392). رهیافت و روش در علوم سیاسی (مجموعه مقالات). تهران: نشر سمت (چ پنجم).
مهاجرنیا، محسن (1380). اندیشهی سیاسی ابنمسکویه. قم: بوستان کتاب.
نش، کیت (1380). جامعه‌شناسی‌سیاسی معاصر: جهانیشدن، سیاست و قدرت. ترجمه: محمدتقی دلفروز. با مقدمه‌ی: حسین بشیریه. تهران: نشر کویر.
ــــــــــــ (1378). نظریه‌گفتمان. ترجمه: امیرمحمد حاجی‌یوسفی. کتاب روش و نظریه در علوم سیاسی؛ تألیف: دیوید مارش و جری استوکر. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (1393). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه: هادی جلیلی. تهران: نشرنی.
Laclau, E. and Mouffe. C, Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, London: Verso, 1985.
Laclau, (Ed), The Making of Political Identities, 1994, (Londno:Verso).
)