نظریه‌ی "عدالت سیاسی" در آرای خواجه نصیرالدین طوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا.

2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا.

3 دکترای علوم سیاسی و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا

چکیده

پژوهش حاضر در پی ارائه‌ی "نظریه عدالت سیاسی" در اندیشه‌ی سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی است و این مهم را در قالب روش تحلیل گفتمان بررسی خواهد کرد. خواجه نصیر در ساماندهی این مسأله براساس اصول مذهب شیعه - به‌ویژه "عدالت" و "امامت" - پیش رفته و برمبنای عدل الهی در نظام تشریع و قاعده‌ی لطف، به امام یا رئیس اول مدینه مشروعیت داده و او را عامل جاری‌شدن عدالت سیاسی و اجتماعی محسوب کرده است. بدین‌ترتیب "امام" محور اندیشه‌ی سیاسی و دال مرکزی مفصل‌بندی گفتمان عدالت سیاسی خواجه نصیر است که با جذب دال‌های شناور (ارتباط با عقل فعال، پیوند شرع با عقل، پیوند دین و سیاست، فضایل امام، استعداد و استحقاق و ....) از حوزه‌ی گفتمان‌گونگی زمانه، با تثبیت معنا در پی هژمونیک‌نمودن خویش می‌باشد. طوسی با نگرش شیعی، مدینه‌ای فاضله ارائه و گفتمانی پایدار و ماندگار در برابر دیگر گفتمان‌ها (در دوران خود و بعد آن) ایجاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theory of “Political Justice” in Ideas of Khwajeh Nasiruddin Tusi

نویسندگان [English]

  • nasr-al-din nancy 1
  • ahmad azin 2
  • Alireza Golshani 3
1 Department of Political Science,student, Islamic Azad University of shahreza branch.
2 Director of the Department of Political Science, Islamic Azad University of shahreza branch.
چکیده [English]

The present article seeks after presenting “theory of political justice” in political thinking of Khwajeh Nasiruddin Tusi and it will be discussed in discourse analysis methodology. Khwajeh Nasir procee ded to reorganize the issue based on principles of Shi’a –particularly “justice” and “Imamate” and has legitimized Imam or arch-chief of Medina based on Divine Justice in Divine Legislation system and rule of Grace and has seen him as executive of social and political justice. Thus, “Imam” is centerline of political thinking and centrally joined proof of Khwajeh Nasir’s discourse of political justice, who, by fixation of meaning, looks for hegemonic himself by absorbing floating proofs (link to active intelligence, intellect-religion link, politics-religion link, virtues of Imam, aptitude, entitlement and…) from discourse-like field of the day. Through Shiite approach, Tusi presents utopia and creates sustained and enduring discourse in the face of other  discourses (in his time and onwards).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theory of Political Justice
  • Khwajeh Nasiruddin Tusi
  • Imam
  • Discourse Analysis Methodology

مراجع

  1. اشتراوس، لئو (1387). فلسفه‌ی سیاسی چیست؟ ترجمه: فرهنگ رجایی. تهران: انتشارات علمی وفرهنگی (چ سوم).
  2. بهروزلک، غلامرضا (1385). جهانی­شدن و سرانجام نزاع گفتمان‌ها؛ نقد و بررسی تحلیل گفتمانی جهانی­شدن. فصلنامه علوم سیاسی، سال نهم، ش36.
  3. تاجیک، محمدرضا (1379). گفتمان و تحلیل گفتمانی. تهران: نشر فرهنگ گفتمان.
  4. ــــــــــــــــ (1385). نظریه­ی گفتمان و مطالعات اسلامی. فصلنامه علوم ‌سیاسی، سال نهم، ش35.
  5. دفتری، فرهاد (1391). نصیرالدین ‌طوسی و ‌اسماعیلیان دوره‌ی الموت. ترجمه: فاطمه رحیمی. کتاب استاد بشر گزینش حسین ‌معصومی همدانی و محمد جواد انواری. تهران: مرکز پژوهش میراث مکتوب.
  6. جوادی آملی، عبدالله (1391). منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. قم: نشر اسراء (چ ششم).
  7. حسینی­زاده، محمدعلی (1383). نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی. فصلنامه علوم سیاسی، سال هفتم، ش 28.
  8. حقیقت، صادق (1394). روش‌شناسی علوم ‌سیاسی (ویراست سوم). قم: نشر دانشگاه مفید
    (چ ‌چهارم).
  9. سلطانی، علی‌اصغر (1383). تحلیل گفتمان به­مثابه نظریه و روش. فصلنامه علوم سیاسی، سال هفتم، ش 28.
  10. ــــــــــــــــ (1394). قدرت گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران). تهران: نشر نی (چ چهارم).
  11. طوسی، خواجه نصیرالدین (1377). اخلاق محتشمی. به­کوشش: محمدتقی ‌دانش‌پژوه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران (چ سوم).
  12. ــــــــــــــــــــ (1366الف). آغاز و انجام. به­کوشش: حسن‌زاده‌ آملی. تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشار.
  13. ــــــــــــــــــــ (1366ب). کشف‌المراد شرح ‌تجرید الاعتقاد. شرح از: علامه حلی؛ ترجمه: شیخ ابوالحسن شعرانی. تهران: نشر کتابفروشی اسلامیه (چ چهارم).
  14. ــــــــــــــــــــ (1363). روضه التسلیم یا تصورات. تصحیح: ولادیمیر ایوانف (روسی). تهران: نشرجامی.
  15. ـــــــــــــــــــــ (1387). اخلاق ‌ناصری. مصحح: عزیزالله علیزاده. تهران: نشر فردوس.
  16. ـــــــــــــــــــــ (1373). اوصاف الاشراف. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
    (چ سوم).
  17. ـــــــــــــــــــــ (1335). مجموعه رسائل. مدرس ‌رضوی. تهران: نشردانشگاه تهران.
  18. ــــــــــــــــــــــ (1405ق، 1359ش). رساله‌ امامت [ضمیمه کتاب تلخیص المحصل المعروف ‌بنقد المحصل]»، بیروت: نشر دارلاضواء.
  19. ـــــــــــــــــــــ (1405ه ق. 1359). رساله قواعد العقائد. بیروت: نشر دارلاضواء.
  20. کسرایی، محمدسالار و علی پوزش ‌شیرازی (1388). نظریه گفتمان لاکلا و موف: ابزاری کارآمد در فهم وتبیین پدیده­های سیاسی. فصلنامه­ی سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره­ی 39، ش3.
  21. لَندُلت، هرمان (1391). خواجه نصیرالدین‌ طوسی، اسماعیلیه و فلسفه اشراق. ترجمه: شهرام خداوردیان. کتاب استاد بشر گزینش حسین‌معصومی ‌همدانی و محمدجواد انواری. تهران: مرکز پژوهش میراث مکتوب.
  22. مدرس‌ رضوی، محمدتقی (1354). احوال آثار (خواجه نصیرالدین). تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
  23. مدرسی ‌زنجانی، محمد (1335). سرگذشت و عقاید فلسفی خواجه نصیرالدین‌ طوسی به­انضمام بعضی از رسائل و مکاتبات وی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  24. مطهری، مرتضی (1384). عدل الهی. تهران: انتشارات صدرا (چ بیست و دوم).
  25. منوچهری، عباس و دیگران (1392). رهیافت و روش در علوم سیاسی (مجموعه مقالات). تهران: نشر سمت (چ پنجم).
  26. مهاجرنیا، محسن (1380). اندیشه­ی سیاسی ابن­مسکویه. قم: بوستان کتاب.
  27. نش، کیت (1380). جامعه‌شناسی‌سیاسی معاصر: جهانی­شدن، سیاست و قدرت. ترجمه: محمدتقی ‌دلفروز. با مقدمه‌ی: حسین بشیریه. تهران: نشر کویر.
  28. هوارت، دیوید (1377). نظریه­ی ‌گفتمان. ترجمه: علی‌اصغر سلطانی. فصلنامه علوم سیاسی، ش2.
  29. ــــــــــــ (1378). نظریه‌گفتمان. ترجمه: امیرمحمد حاجی‌یوسفی. کتاب روش و نظریه در علوم ‌سیاسی؛ تألیف: دیوید مارش و جری ‌استوکر. تهران: پژوهشکده ‌مطالعات ‌راهبردی.
  30. یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس (1393). نظریه و روش در تحلیل ‌گفتمان. ترجمه: هادی ‌جلیلی. تهران: نشرنی.
    1. Laclau, E. and Mouffe. C, Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics, London: Verso, 1985.
    2. Laclau, (Ed), The Making of Political Identities, 1994, (Londno:Verso).

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار