جایگاه شاخص رفاه مادی در توسعه کشورهای اسلامی؛ مطالعه موردی ایران و ترکیه

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای روابط بین‌الملل، مدرس دانشگاه امام علی(ع)، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، مدرس دانشگاه امام علی(ع)، تهران، ایران

10.22034/sm.2020.123673.1527

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رویکرد انسان محور اسلام در توسعه، نقش و جایگاه رفاه مادی در بهبود شاخص‌های توسعه اسلامی در میان کشورهای اسلامی با تاکید بر کشورهای ترکیه و ایران بود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و یافته‌ها نشان داد که شاخص‌های ارائه شده از سوی اسلام با شاخص‌های مرسوم جهانی مورد تایید تفاوت‌های چندانی ندارد و در واقع شاخص توسعه انسانی و شاخص توسعه انسانی اسلامی هر دو با رویکردی انسان محور با تفاوت‌های مختص به خود یک نتیجه نزدیک به هم را به همراه دارد. ایران در دهه اخیر به جهت برخی مسائل داخلی و خارجی از جمله اعمال تحریم‌های بین‌المللی از وضعیت اقتصادی مطلوب و قابل قبول برخوردار نبوده و این فشارها بی‌ثباتی‌ در سیاست و اقتصاد را در مقاطعی فراهم نموده است. این در صورتی است که ترکیه با حزب عدالت و توسعه با گرایشات اسلام‌گرایانه در دو دهه اخیر با شکوفایی و تحرک در حوزه‌های مختلف داخلی و خارجی مواجه بوده و این ثبات سیاسی و اقتصادی تبعات کاهش جزئی بوجود آمده در تولید ناخالص داخلی بر شاخص توسعه انسانی را در سال‌های اخیر خنثی نموده است. نظام‌های سیاسی حاکم بر ترکیه و ایران در سه دهه اخیر همواره گرایشات اسلام‌گرایانه داشته و به خصوص در ارتباط با دولت ترکیه این گزاره به اثبات می‌رسد که اسلام و گرایشات اسلام‌گرایانه هیچ گاه مانع رشد و توسعه نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

قرآن کریم.
  1. آوینی، مرتضی (1372). توسعهومبانیتمدنغرب. تهران: انتشارات انقلاب اسلامی.
  2. جهانیان، ناصر (1386). بنیادهای توسعه اقتصادی عادلانه در اسلام. اقتصاد سیاسی، دوره 7، شماره 25: ص 178-157.
  3. خاکپور، براتعلی؛ باوان پوری، علیرضا (1389). بررسی شاخص توسعه انسانی در کشورهای اسلامی. در: چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام.
  4. خلیلی، نصرالله (1390). معیارها و شاخصه‌های توسعه انسانی از دیدگاه اسلام». معرفت اقتصادی، سال دوم، شماره دوم، پیاپی چهارم: ص 81-106.
  5. خلیلیان اشکذری، محمدجمال (1384).شاخص‌هایتوسعةاقتصادیازدیدگاه اسلام. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  6. دیالمه، نیکو؛ برادران حقیر، مریم (1389). مفهوم رشد و توسعه انسانی در دیدگاه اسلام و غرب. پژوهش‌های علم و دین،سال اول، شماره دوم: ص 71-45.
  7. زاهدی، نسا؛ سرپرست سادات، سید ابراهیم (1397). اقتصاد سیاسی توسعه ترکیه. جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 6، شماره 1: ص1-24.
  8. سن، آمارتیا (1381). توسعهبهمثابهآزادی. ترجمه وحید محمودی. تهران: انتشارات دستان.
  9. موسوی، میرنجف؛ اکبری، مجید؛ محمدی حمیدی، سمیه، بوستان احمدی، وحید (1396). بررسی و تحلیل شاخص‌های توسعه رفاه در کشورهای اسلامی.مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 9، شماره 4: ص 68-53.
10. میر، جرالد م. (1378). مباحث اساسی اقتصاد توسعه. ترجمه غلام‌رضا آزاد. تهران: نشر نی.
  1. Anto, Mb Hendrie, (2009). Introducing an Islamic Human Development Index (I-HDI) to Measure Development in OIC Countries. Islamic Economic Studies, vol. 19: P. 69-95.
12. International Monetary Fund report on GDP per capita (2008-2019). Available at;
https://www.imf.org/en/search#q=GDP%20in%20coutries&sort=relevancy.
  1. Ranis, Gustav; Stewart, Frances & Ramirez, Alejandro (2000). Economic Growth and Human Development. World Development, 28(2): P.197-219.
  2. Rehman, Scheherazade & Askari, Hossein (a/2010). How Islamic Are Islamic Countries?. Global Economy Journal, Vol.10, No.2, P.1-40. Available at;
http://adencollege.info/how-islamic-are-islamic-countries.pdf
  1. Rehman, Scheherazade & Askari, Hossein (b/2010). An Economic Islamicity Index (EI2). Global Economy Journal, Vol.10, No.3. Available at:
https://hossein-askari.com/wordpress/wp-content/uploads/islamicity-index.pdf
  1. UNDP (1995). Human Development Report 1995: Gender and Human Development. Available at:http://www.hdr.undp.org/en/content/human-development-report-1995.
17. UNDP Annual Report on the UNDP Index of Human Development (2008-2018). Available at: http://hdr.undp.org/en/countries
18. World Bank report on GDP per capita (2008-2019). Available at;
https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?end=2017&locations=IR&start=1978.
سیاست متعالیه

دوره 8، شماره 29
تابستان 1399
صفحه 319-344

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار