شاخصه‌های کارآمدی سیاسی نظام برآمده از اندیشه ولایت فقیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، قم؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران.

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، قم؛ مربی، گروه معارف، دانشگاه هنر اسلامی، تبریز؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین شاخصه‌های کارآمدی سیاسی در نظام ولایت فقیه بود. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و با توجه به چارچوب مفهومی با معیار قرار دادن تئوری انجام تکلیف که از نظریات موجود پیرامون سنجش کارآمدی دولت‌ها است، مشخص شد که هرچند شاخصه‌های کارآمدی سیاسی در نظام‌های سیاسی مختلف اعم از دینی و غیردینی از طریق عناوین ثابتی مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌گیرد، اما به‌رغم اشتراک لفظی، به دلیل اختلاف ماهوی‌شان با منطقی متفاوت از منطق نظام‌های سیاسی یکدیگر، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این شاخصه‌ها با توجه به اولویت‌بندی‌ای است که برگرفته از نصوص اسلامی و اندیشه دینی می‌باشد. ویژگی بارز این شاخصه‌ها آن است که تابع اصول و ارزش‌های دینی باشد و نظام ولایت فقیه براساس اهدافی که دارد کارآمدی خود را بنابر میزان تعهد خود تا حد وسع و توانش براساس انجام تکلیف، پیگیری نماید که قلمرو آن، هم شامل امور دنیوی است و هم اخروی. در نتیجه حکومت تکلیف مدار دینی، تدبیر امر معاش و معاد مردم را، توأمان بر عهده دارد. لذا، کارآمدی بر مبنای خدا باوری و حق محوری روح حاکم بر سیاست، در اندیشه حکومت ولایت فقیه است. براساس این اصل و در چارچوب حق‌مداری و عدالت‌ورزی، تأمین رفاه مادی، کرامت و آزادی انسان، به صورت تکلیفی و از اهداف میانی حکومت اسلامی است و هدایت و سعادتمندی نهایی انسان، در زمره اهداف نهایی حکومت اسلامی قرار دارد. بنابراین، به مقتضای مبانی جهان‌شناختی و معرفت‌شناختی اسلام، نه خدامحوری و آخرت‌گرایی در تضاد با آبادانی دنیا و تحقق مولفه‌های کارآمدی بوده و نه آبادانی دنیا مانع از سعادت‌مندی اخروی است. در نتیجه تدبیر درست دنیا می‌تواند در راستای اهداف اخروی بوده و منافاتی با کارآمدی نظام سیاسی نداشته باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم.

    1. جوادی آملی، عبدالله (1388). حق و تکلیف در اسلام. قم: مرکز نشر اسراء.
    2. خامنه‌ای، سیدعلی (05/04/1381). بیانات در دیدار کارکنان قوه‌ی قضاییه. قابل دسترس در:

    https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=23006

    1. خامنه‌ای، سیدعلی (15/ 2/1384). بیانات در دیدار مردم کرمان. قابل دسترس در:

    www.aviny.com/Bayanat/84/02_15.aspx

    1. خامنه‌ای، سیدعلی (15/05/1382). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. قابل دسترس در:

    https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3039

    1. خامنه‌ای، سیدعلی (16/11/1398). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم. قابل دسترس در:

    https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=44827

    1. خامنه‌ای، سیدعلی (25/2/ 1396). بیانات در دیدار مسئولین نظام. قابل دسترس در:

    https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=36824

    1. خامنه‌ای، سیدعلی (26/1/1383). بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم. قابل دسترس در:

    https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=44827

    1. خامنه‌ای، سیدعلی (29/6/1388). بیانات در دیدار مسئولین نظام. قابل دسترس در:

    https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=42512

    1. خامنه‌ای، سیدعلی (6/2/82). بیانات در دیدار مسئولان سازمان بازرسى. قابل دسترس در:

    https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=17929

    10. خمینی، سید روح‌الله (1373). ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

    11. خمینی، سید روح‌الله (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج13، 7، 4-5، 20، 10، 1.

    12. در مکتب جمعه. مرکز مدارک‌ فرهنگی ‌انقلاب ‌اسلامی،1364، ج3.

    13. ذوعلم، علی (1379). تجربه کارآمدی حکومت ولایی. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

    14. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

    15. نصری، عبدالله (1387). گفتمان مدرنیته. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

سیاست متعالیه
دوره 8، شماره 29
شهریور 1399
صفحه 211-230

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار