فرآیند دولت‌سازی نبوی در سوره‌های مکی مبتنی‌بر تفسیر تنزیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) (نویسنده مسئول) و عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه

2 استادیار دانشگاه پیام نور

چکیده

مسأله‌ی اصلی مقاله حاضر، بررسی چیستی فرآیند دولت‌سازی نبوی در سوره­های مکی است و برای احراز این امر از چارچوب روشی تفسیر تنزیلی بهره برده است؛ زیرا این سبک تفسیری به سیر نزولی قرآن تأکید می‌کند ولذا به‌خوبی می‌تواند فرآیند دولت‌سازی نبوی را تبیین نماید. فرآیندهای دولت‌سازی بر مؤلفه‌ها و عناصر عام و خاصی استوارند که مهم‌ترین‌ آن‌ها عبارتند از: ایده‌سازی، جمعیت، سرزمین، قانون و نهادسازی؛ آموزه‌های برآمده از سوره­های مکی قرآن کریم، اولین عنصر عام دولت‌سازی، یعنی ایده‌سازی را تبیین می‌کند و مبانی اندیشه‌ای دولت‌سازی نبوی را ترسیم می‌نماید. این نوشته معتقد است که همین مطلب زمینه‌ی تحقق سایر عناصر دولت‌سازی نبوی را فراهم آورده و مرحله‌ی تأسیس و تثبیت دولت‌سازی را در مدینه رقم زده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Process of Establishing Prophetic State in Mecca Surahs Based on Descending-order Surah Interpretation

نویسندگان [English]

  • QolamReza Behroozi Lak 1
  • mohamadreza ranjbar 2
1 BOU Associate Professor
2 Assistant Professor of Payame Noor University
چکیده [English]

The main Issue of present article is to explore quiddity of establishing prophetic state in Mecca surahs and for so doing, it has used framework of descending order interpretation methodology because this style of interpretation that underscores the Quranic descending revelation can well elucidate the process of establishing prophetic state. The processes of state establishment rest on components and particular and general elements, the most important of which are: ideation, population, territory, law and institution creation; the doctrines derived from the holy Quran Mecca surah elucidates the first general element of state establishment that is ideation and illustrates the speculative principles of prophetic state establishment. This article believes that the same point paves the ground for achievement of other prophetic state establishment and it has determined the constitution stage and establishment stabilization in Medina.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mecca Surah
  • State Establishment Process
  • Prophetic State
  • Descending order of Interpretation
  • Ideation

مراجع

1. زرگر، افشین (2003). مدل‌های دولت- ملت‌سازی؛ از مدل اروپایی تا مدل اوراسیایی، فصلنامه‌ی تخصصی علوم سیاسی، سال چهارم، شماره هفتم.
2. امینیان، بهادر و کریمی قهرودی، مائده (1391). استراتژی دولت- ملت‌سازی آمریکا در افغانستان، فصلنامه‌ی علمی، پژوهشی دانش سیاسی.
3. مصطفوى، حسن‌ (1391). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج13). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌.
4. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1369). مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى قرآن. ترجمه: غلامرضا خسروی حسینی (ج2). تهران: مرتضوى.
5. نکونام، جعفر (1380). درآمدی بر تاریخ‌گذاری قرآن. تهران، نشر هستی‌نما.
6. دال، رابرت (1364). تجزیه و تحلیل جدید سیاست. ترجمه: حسین ظفریان. تهران: نشر مترجم.
7. فیرحی، داوود (1391). رهبری و حکومت در اندیشه‌ی شهید بهشتی؛ «نظریه امت و امامت». فصلنامه‌ی سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 42، شماره 1.
8. العلوانی، طه جابر (1999). مقدمۀ فی اسلامیۀ المعرفۀ (ج18). قم: موسسۀ الاعراف للنشر.
9. حاتمی، عباس (1390). نظریه‌های مختلف دولت‌سازی: به‌سوی یک چارچوب‌بندی نظری، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال ششم، شماره سوم.
10. علیخانی، علی‌اکبـر (1388). مبانی نظری هویت و بحـران هویت. تهران: جهاد دانشگاهی.
11. ابوالحمد، عبدالحمید (1373). مبانی سیاست. تهران: نشر توس.
12. تیجانی، عبدالقادر حامد (1389). مبانی اندیشه‌ی سیاسی در آیات مکی. ترجمه و تعلیق: مهران اسماعیلی و مشتاق الحلو. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
13. بهجت‌پور، عبدالکریم (1387). همگام با وحی؛ نخستین تفسیر جامع شیعی به‌ترتیب نزول قرآن (ج1). قم: سبط النبی (چاپ دوم).
14. ـــــــــــــــ (1394). شناخت‌نامه‌ی تنزیلی سوره‌های قرآن کریم. بی‌جا: تمهید.
15. ـــــــــــــــ (1392). تفسیر تنزیلی (به‌ترتیب نزول)؛ مبانی، اصول، قواعد و فوائد. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
16. ـــــــــــــــ (1389). رویکردی نو در تفسیر بر اساس ترتیب نزول، پژوهش‌های قرآنی، تابستان وپاییز 1389، شماره 62-63.
17. ـــــــــــــــ (1388). درآمدی‌بر اصول تحول فرهنگی (با الهام از نزول تدریجی قرآن). قم: بوستان کتاب.
18. فراتی، عبدالوهاب (1390). درسنامه‌ی سیره سیاسی نبوی (مبانی، حکومت و رفتار سیاسی). تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
19. طبرسی، فضل ابن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج3). تهران: ناصر خسرو.
20. رحیمی، غلامرضا (1393). حقوق ملت و دولت از دیدگاه اسلام و لیبرال، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره 7.
21. خامه‌گر، محمد (1389). شبکه‌ی معنایی موضوعات قرآن؛ «معرفی شش رویکرد در تفسیر موضوعی قرآن کریم»، فصلنامه‌ی پژوهش‌های قرآنی، شماره 62-63.
22. ابن‌بابویه، محمد ابن على (1398ق). التوحید. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
23. طباطبایى، محمدحسین (1374). تفسیر المیزان. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى.
24. ــــــــــــــــــ (1374). ترجمه تفسیر المیزان، مترجم: محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامى (چاپ 5).
25. معرفت، محمدهادی (1377). تاریخ قرآن. تهران: سمت.
26. کاتوزیان، ناصر (1373). مقدمه‌ی علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. تهران: شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا (چاپ 18).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار