نظریه ولایت فقیه امام خمینی یکی از نظریه‌های برجسته فقهای شیعه درباره نظام سیاسی در دوران غیبت است و به همین دلیل فهم ماهیت این نظریه از جنبه ثبات یا تحول، همواره مورد بحث نظریه‌پردازان بوده است. پژوهش حاضر سعی دارد با نگاهی نو این مقوله را ارزیابی کند. در این شرایط معیاری برای فهم تحول یا ثبات یک نظریه مطرح می‌کند که عبارت است از ماهیت دانش فقه سیاسی به عنوان دانشی وابسته به فقه به لحاظ مبانی و روش و وامدار علم سیاست به لحاظ موضوع. از سوی دیگر، مقاله حاضر با اتخاذ نکردن رویکردی عمومی، یکسان و کلی به همه جنبه‌های نظریه ولایت فقیه امام، آن را ذیل عنوان کلی ثبات یا تحول نمی‌برد، بلکه ضمن تفکیک سه جزء اصلی نظریه امام، یعنی شئون و اختیارات، شرایط و ویژگی‌ها و مبنای مشروعیت ولی فقیه، سه جمع‌بندی متفاوت از اجـزای این نظـریه ارائه می‌دهد و «تکامل» را نیز به عنوان ضلع سوم - در کنار ثبات و تحول- مورد اشاره قرار می‌دهد. علاوه بر این، نوشتار حاضر در بررسی مبنای مشروعیت ولی فقیه از دیدگاه امام، با تکیه بر نظریه «مجوزدهی»، از نقش مردم در به فعلیت رساندن حکومت فقیه از دیدگاه ایشان سخن می‌گوید و سعی می‌کند بیانی منطبق بر دیدگاه حقیقی ایشان ارائه دهد که از محتوایی مردم‌سالارانه برخوردار است.
ـــــــــــــــــــــــ (1348). ولایت فقیه. چاپ اول، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ــــــــــــــــــــ (1352). البیع. جلد دوم، چاپ اول، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ــــــــــــــــــــ (1387). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ــــــــــــــــــ (بیتا). کشف اسرار. بی‌جا.
میراحمدی، منصور (1388). نظریه مردم‌سالاری دینی: مفهوم، مبانی و الگوی نظام سیاسی. چاپ اول، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
ـــــــــــــــ (1390). فقه و امر سیاسی. جستارهای سیاسی معاصر، دوره 2، شماره 1، صفحات 136-117.
ـــــــــــــــ (1395). جزوه درسی تحلیل افکار سیاسی در اسلام و ایران. دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، مقطع کارشناسی‌ارشد، نیمسال دوم.
ناصری، مجتبی (1393). سیر تحول آرای سیاسی امام خمینی. مردم‌سالاری، برگرفته از .www.mardomsalari.com
)