نظریه منشاء صدور در علم دینی و نسبت آن با فقه حکومتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

2 استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین جایگاه علم در تدوین فقه حکومتی و طراحی نظام‌های فقهی آن است. این پژوهش با روش تحلیلی، به چیستی، سطوح، مسائل، مبانی، روش‌شناسی و آثار نظریه منشاء صدور پرداخته است. براساس یافته‌های پژوهش می‌توان گفت سطح نخست علم دینی «وحی و تفسیرهای مفسران معصوم وحی» بوده و سطح دوم آن، استنباط «دقیق»، «همه‌جانبه»، «سیستمی» و «حکومتی» فقیه از دین است. این نظریه بر این باور است که همه مسائل علوم اعم از توصیفات هستی و تجویزات آن در قرآن موجود می‌باشد. مهم‌ترین آثار نظریه منشاء صدور دستیابی به فقه حکومتی و نظام‌های فقهی آن همچون اقتصاد، سیاست، امنیت، هنر و رسانه و سایر نظام‌های فقهی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Theory of the Origin of Issuance in Theology and Its Relation to Governmental Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Muhammad Reza Piri 1
  • Soleiman khakban 2
  • Vali Allah Naghi Porfar 2
1 PhD. Student, Faculty of Islamic Education, Qom University, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Department of Islamic Education, Qom University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to elaborate on the place of science in governmental jurisprudence and jurisprudential systems. Using an analytical method, this research has dealt with the essence, levels, issues, principles, methodology and outcomes of the theory of the origin of issuance. According to the results of the study, it can be asserted that the first level of theology is designated to “revelation and exegeses of the infallible interpreters” and the second level to the “accurate”, “comprehensive”, “systematic”, and “governmental” inference of the Islamic jurist based on religion. This theory holds that all scientific issues including cosmology and its prescriptions exist in the Noble Qur’an. Some of the most significant results of the theory of the origin of issuance involve achieving the governmental jurisprudence and its jurisprudential systems such as economy, politics, security, art, media, and so on.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theology
  • Governmental Jurisprudence
  • Theory of the Origin of Issuance
قرآن کریم.
ایزدهی، سیدسجاد (1394). ماهیت فقه سیاسی. حقوق اسلامی، 44: ص153 ـ 178.
آخوند خراسانی، محمدکاظم (۱۴۱۲ق). کفایه الاصول. قم: آل‌البیت(ع)، ج1.
بجنوردی، سیدمحمد (1401ق). قواعد فقهیه. تهران: عروج، ج1.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسة آل البیت(ع)‏، ج27.
حمداللهی اسکویی، احمد (1391). جایگاه منطق در تقسیم‌بندی علوم ارسطو. پژوهش‌های فلسفی،10: ص 63 ـ 96.
حویزی، عبدعلی‌بن‌جمعه (1383). نورالثقلین. مصحح سیدهاشم رسولی‌. قم: دارالتفسیر، ج1.
حیدری، علی نقی (1412ق). الاجتهاد و التقلید (اصول الاستنباط). قم: دارالمعارف الاسلامیه.
خاکبان، سلیمان (1389). ماجرایی جدایی حوزه و دانشگاه. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
خمینی، سید روح‌الله (1414). مناهج الوصول. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج1.
رهدار، احمد؛ مشکانی، عباس‌علی؛ مشکانی، عبدالحسین؛ نیک‌بین، مهدی (1392). فقه حکومتی؛ نرم‌افزار نهایی مدیریت جامعه در فرایند تکاملی انقلاب اسلامی. اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، 2: ص 45 ـ 68.
سیدمرتضی، علی (۱۳۴۸). الذریعه الی اصول الشریعه. مصحح گرجی. تهران: انتشارات و چاپ، ج2.
صدر، سیدمحمدباقر (۱۴۲۴ق). اقتصادنا. قم: مرکز الأبحاث و الدراسات التخصصیة للشهید الصدر.
طباطبایی، سید محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسه اعلمی، ج12.
طبرسی، فضل ‌بن ‌حسن (1386). مجمع ‌البیان لعلوم القرآن. قم: مجمع جهانی تقریب مذاهب، ج4.
طوسى، محمد بن ‌حسن (1411ق). الغیبه. مصحح عبادالله تهرانی، علی‌احمد ناصح. قم: دارالمعارف الاسلامیه.
علوى، سید عادل بن على بن الحسین (1421ق). القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید. قم: مرعشی نجفی، ج1.
عیاشی، محمد بن‌ مسعود (1380). تفسیر العیاشی. تهران: المطبعه العلمیه، ج1.
فاروقی، اسماعیل رجا (1385). توضیحاتی ناگریز در اسلامی‌سازی معرفت. تدوین و ترجمه مجید مرادی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
قربان‌زاده، مهدی (1394). ارزیابی ادله موافقان و مخالفان علم دینی. قم: ادیان.
قربان‌زاده، مهدی (1387). نهضت نرم‌افزاری از نگاه مقام معظم رهبری. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
کرباسی‌زاده، علی؛ شیراوند، محسن (1394). تبیین علل معرفتی بحران‌های زیست محیطی در تطبیق مبانی فلسفی فرانسیس بیکن و ملاصدرا. اخلاق زیستی، 17: ص 11 ـ 32.
کلینی، محمد بن‌ یعقوب (1407ق). کافی. مصحح علی‌اکبر غفاری، محمد آخوندی. تهران: دارالکتب الاسلامیه، ج1.
مجلسی، محمدباقر (1392). حق الیقین. تهران: علمیه اسلامیه.
مشکانی، عباس‌علی؛ مشکانی، عبدالحسین (1390). درآمدی بر فقه حکومتی از دیدگاه مقام معظم رهبری. حکومت اسلامی، 60: ص 155 ـ 184.
مکارم شیرزای، ناصر (1372). قلمرو معارف قرآن و ارزش فهم ما از قرآن. معرفت، 5: ص 5 ـ 15.
میثمی، سایه (1383). ویلیام اکامی و در افکندن طرح تجربه‌گرایی. ناقد، 2: ص 137 ـ 154.
میرباقری، سیدمهدی (1398). عصر جدید؛ خوانشی از مفاهیم و راهبرد‌های بیانیه گام دوم. قم: تمدن نوین اسلامی.
نصر، سیدحسین (1378). نیاز به علم مقدّس. ترجمه حسن میانداری. قم: مؤسسة فرهنگی طه.
نوایی، علی‌اکبر (1381). موضوع‌شناسی فقهی و رابطه آن با علوم. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی،34: ص 104 ـ 131.
هروی، أحمد بن محمد (1419ق). الغریبین فی القرآن والحدیث. ریاض: نزار مصطفى الباز، ج2.