مبانی مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه معارف اسلامی، دانشگاه تفرش؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین مبانی مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا و با روش توصیفی- تحلیلی، برداشت‌های نظری و چالش‌های عملی ایجاد شده به دلیل تعدد مبانی مشارکت سیاسی و فقدان اجماع نظری مشترک درباره نقش مردم و نیروهای اجتماعی در فرآیند سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران، و راه‌حل‌های برون‌رفت از آن بررسی شد. یافته‌ها نشان داد که فقدان اجماع نظری درباره مبانی مشارکت سیاسی و تعدد نگرش‌ها درباره مشارکت افراد و نهادها و سپس تجزیه جامعه به وفاداری‌های متضاد، نوعی چالش نظری و بستری برای چالش‌های عملی ایجاد کرده و سبب بروز موانعی در روند توسعه شده ‌است. برای حل این مشکل، راهکارهای دموکراتیک مانند گفتگوی آزاد اقناعی، مشارکت نهادمند و رقابت نهادهای مدنی پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Principles of Political Participation in the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • Ali Maleki
Assistant Professor, Department of Islamic Education, Tafresh University; Member of Political Studies Association of Qom Seminary, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to explain the principles of political participation in the Islamic Republic of Iran. To this aim, descriptive analysis method was used to analyze the theoretical perceptions in this regard and practical challenges created due to the variety of principles affecting political participation and also lack of common theoretical agreement over the role of people and social forces in the political procedures in the Islamic Republic of Iran as well as the resolutions to leave this challenge behind. The results showed that lack of common theoretical agreement over the principles of political participation, various perceptions about public participation, and dividing the society into contradictory sections has created a sort of theoretical challenge paving the ground for practical difficulties and obstacles in the procedure of development. To get out of this predicament, some democratic strategies are proposed such as persuasive open dialogue, institutionalized participation of people, and competition among civil organizations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Participation
  • Election
  • Islamic Republic of Iran
  • Political Parties
  • Political Life
قرآن کریم
ایازی، علی محمد (1385). موانع نظری اندیشه جمهوریت در فرهنگ دینی. در: مجموعه مقالات مردم‌سالاری. گردآورنده کاظم قاضی‌زاده. تهران: عروج، ج2.
بدیع، برتران (1376). توسعه سیاسی. ترجمه احمد نقیب‌زاده. تهران: قومس.
بشیریه، حسین (1381). دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران. تهران: نشر نگاه معاصر.
بهشتی، سید محمدحسین (1364). مشروح مذاکرات مجلس نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مجلس شورای اسلامی، ج1.
پای، لوسین دبلیو (1380). بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی. تهران: پژوهشکده مطالعات سیاسی.
جنتی، احمد (1363). مجموعه سخنرانی‌های پیرامون ولایت فقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (1368). پیرامون وحی و رهبری. قم: اسراء.
خاتمی، سید محمد (1378ب). متفکران معاصر و اندیشه سیاسی اسلام. به کوشش مسعود رضوی. تهران: فرزان.
خاتمی، سید محمد (1380الف). مردم سالاری. تهران: طرح نو.
خاتمی، سید محمد (1380ب). احزاب و شوراها. تهران: طرح نو.
خاتمی، سید محمد (1385). مردم سالاری. تهران: طرح نو.
زرگری‌نژاد، عبدالحسین (1378). رسائل مشروطیت. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
سیف‌زاده، حسین (1375). نوسازی و دگرگونی سیاسی. تهران: قومس.
صالحی نجف آبادی، نعمت‌الله (1363). ولایت فقیه حکومت صالحان. تهران: رسا.
فوزی، یحیی (1392). تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی ایران. تهران: عروج، ج2.
فیرحی، داود (1392). فقه و سیاست در ایران معاصر تحول حکومت‌داری و فقه حکومت اسلامی. تهران: نشر نی
فیرحی، داود (1394الف). آستانه تجدد. تهران: نشر نی.
فیرحی، داود (1396). فقه و حکمرانی حزبی. تهران: نشر نی
محمدی نژاد، حسن (1355). احزاب سیاسی. تهران: امیرکبیر.
مدنی، سید جلال‌الدین (1388). تاریخ سیاسی معاصر ایران (از آغاز قاجاریه تا انقلاب مشروطیت، از انقلاب مشروطیت تا انقراض قاجاریه). قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.
مصباح یزدی، محمدتقی (1370). آذرخشی دیگر از آسمان کربلا. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1377). حقوق و سیاست در قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1378). پرسش‌ها و  پاسخ‌ها. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقى (1378). سلسله مباحث اسلام، سیاست و حکومت. تهران: سازمان تبلیغات اسلامى، ج3-2.
مصباح یزدی، محمدتقی (1378). نظریه سیاسی اسلام. قم: موسسه امام خمینی، ج2.
مطهری، مرتضی (1369). پیرامون جمهوری اسلامی. تهران: صدرا، چاپ پنجم.
مطهری، مرتضی (1374). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا، چاپ چهارم، ج1.
مطهری، مرتضی (1377). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا، چاپ هشتم، ج1.
مطهری، مرتضی (1403ق). بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی. تهران: حکمت.
مطهری، مرتضی(1368). گفتارهای معنوی. تهران: انتشارات صدرا، چاپ هشتم.
معرفت، محمدهادی (1377). ولایت فقیه. قم: صراط.
ملکی، علی (1397). مبانی مشروعیت نظام جمهوریاسلامی ایران. سیاست متعالیه، سال ششم، شماره 21: ص37.
منتظری، حسینعلی (1370). مبانی فقهی حکومت اسلامی. ترجمه محمود صلواتی. تهران: تفکر، ج2.
مومن قمی، محمد (1378). دین و مشارکت سیاسی. علوم سیاسی، سال دوم، شماره 7: ص19.
مومن قمی، محمد (1386). الولایة الالهیه الاسلامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
نائینى غروى، مـحمدحسین (1382). تنبیه الامه و تنزیه المله. قم: بوستان کتاب، چاپ هشتم.
نقیب‌زاده، احمد (1380). درآمدی بر جامعه‎‌شناسی سیاسی. تهران: سمت.
واعظی، احمد (1377). جامعه مدنی جامعه دینی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
یزدی، محمد (1376).گفتگوی ویژه. روزنامه رسالت، 19 تیر: ص2.
یزدی، محمد (1388). در دیدار با مردم. روزنامه فرهیختگان،16 آذر، شماره 898: ص1.
 
Milbrath, L. (1997). Political participation. Rand mc. Nally college publishing company.