کارآمدی دولت در فلسفه سیاسی فارابی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

3 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

10.22034/sm.2023.1983078.1988

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، ظرفیت‌سنجی فلسفه سیاسی اسلامی (مشخصاً فلسفه سیاسی فارابی) در مواجهه با کارآمدی دولت از راه مداقه در بنیادهای کارآمدی است. امروزه کارآمدی دولت یکی از دغدغه‌های مهم اندیشمندان و جوامع محسوب می‌شود. معیار قضاوت عمومی درباره یک نظام سیاسی، منوط به میزان تحقق کارآمدی است. پژوهش بر این فرضیه استوار است که فلسفه سیاسی، به ویژه فلسفه سیاسی اسلامی، در افقی فراتر از دانش‌های یادشده، ظرفیت‌های مناسبی جهت بحث در ‌باب بنیادهای کارآمدی دولت دارد، که از این میان فلسفه سیاسی فارابی به عنوان یکی از رویکردهای مهم فلسفه سیاسی اسلامی، ظرفیت ویژه‌ای جهت ورود به بحث کارآمدی دارد. سوال اصلی پژوهش این است که ظرفیت‌های اساسی فلسفه سیاسی اسلامی، بویژه آراء و اندیشه‌های فارابی، در مواجهه با مفهوم کارآمدی دولت، به ویژه تمهید بنیادهای کارآمدی کدامند؟ فهم کارآمدی دولت در اندیشه فارابی، مستلزم ارائه یک بسته مفهومی یا شبکه مفاهیم مرتبط با کارآمدی در اندیشه این فیلسوف است که در پژوهش حاضر، کوشش شده با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، این مفاهیم و کدها از لابه‌لای آثار مهم فارابی استخراج شود. برخی از مهم‌ترین عناصر این شبکه مفهومی عبارتند از: سعادت، فضیلت، حکمت، نبوت، محبت و عدالت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Efficiency of Government in Farabi's Political Philosophy

نویسندگان [English]

  • Mohsen Jabbarnejad 1
  • Hamdallah Akvani 2
  • Ali Mokhtari 3
1 Ph.D., Department of Political Science, Yasouj University, Yasouj, Iran
2 Associate Professor, Department of Political Science, Yasouj University, Yasouj, Iran
3 Assistant Professor, Department of Political Science, Yasouj University, Yasouj, Iran.
چکیده [English]

The main objective of the present research is to assess the capacity of Islamic political philosophy (precisely Farabi's political philosophy) to address the efficiency of government through a comparative analysis of its foundational principles. Nowadays, government efficiency is considered one of the significant concerns of intellectuals and societies. The general judgment criterion for a political system depends on the extent of governmental efficiency. This research is based on the hypothesis that political philosophy, especially Islamic political philosophy, beyond the mentioned sciences, has suitable capacities for discussing the foundations of governmental efficiency. Among these, Farabi's political philosophy, one of the significant approaches of Islamic political philosophy, has a unique capacity to engage in the discourse on efficiency. The main research question is: What are the fundamental capacities of Islamic political philosophy, especially Farabi's ideas and thoughts, in confronting the concept of governmental efficiency, especially in laying the groundwork for efficiency? Understanding government efficiency in Farabi's thought requires presenting a conceptual framework or network related to efficiency in this philosopher's thought. In this research, an attempt has been made to extract these concepts and codes from the essential works of Farabi using a descriptive-analytical method. Some of the most essential elements of this conceptual network include happiness, virtue, wisdom, prophecy, love, and justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • government
  • Efficiency
  • Political Philosophy
  • Farabi
  • civil science
  • Virtue
  • Wisdom
  • Prophecy
  • Happiness
  • Love
  • Justice
اخوان کاظمی، بهرام (1383). درآمدی بر کارآمدی در نظام سیاسی اسلام. قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
اشتراوس، لئو؛ کراپسی، جوزف (1398). تاریخ فلسفه سیاسی. ترجمه یاشار جیرانی و شروین مقیمی. تهران: نشر روزگار نو.
پورسعید، فرزانه (1399). کارآمدی در نظام سیاسی. قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
رضوانی، محسن (1392). اشتراوس و فلسفه سیاسی اسلامی. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
رضوانی، محسن (1393). فلسفه سیاسی اسلامی در غرب. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
زهیری، علیرضا (1397). درآمدی بر مسأله کارآمدی در جمهوری اسلامی ایران. قم: انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
فارابی، محمد بن محمد (1382). فصول منتزعه. ترجمه و شرح حسن ملکشاهی. تهران: سروش.
فارابی، محمد بن محمد (2005م). احصاء العلوم. تحقیق عثمان محمد امین. مصر: دار بیبلیون.
فارابی، محمد بن محمد (2013م). آراء اهل المدینه الفاضله و مضاداتها. موسسه هنداوی للتعلیم و الثقافه.
فارابی، محمدبن محمد (1384). سعادت از نگاه فارابی: ترجمه دو کتاب تحصیل السعاده و تنبیه علی سبیل السعاده. ترجمه علی اکبر جابری مقدم. قم: نشر دارالهدی.
فارابی، محمد بن محمد (1381). احصاء العلوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
فارابی، محمدبن محمد (1358). سیاست المدنیه. ترجمه و تحشیه از سید جعفر سجادی. تهران: انتشارات انجمن فلسفه ایران.
محمدی ضیاء، علی (1400). چالش‌های کارآمدی نظام سیاسی جمهوری اسلامی در تحقق عدالت سیاسی؛ راهبردها و راهکارها. قم: دانشگاه باقرالعلوم.
مهاجرنیا، محسن (1380). دولت در اندیشه فارابی. قم: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.