جایگاه عقلانیت در شکل‌گیری مراحل رسیدن به تمدن نوین اسلامی از دیدگاه امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران

2 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم ع، قم ، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی جایگاه عقلانیت به‌عنوان یکی از ارکان شکل‌گیری تمدن نوین‌ اسلامی در تحقق مراحل پنج‌گانه این تمدن در اندیشه امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای بود. در این راستا، مطالب مکتوب امام خمینی، خصوصاً در کتاب‌های شرح حدیث جنود عقل و جهل، شرح چهل حدیث و بیانات ایشان در صحیفه امام و همچنین بیانات مقام معظم رهبری در طول سال‌های رهبری و زعامت ایشان مورد واکاوی و مداقه قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که عقلانیت در شکل‌گیری تمام مراحل تمدن نوین اسلامی نقش اساسی و محوری دارد و تمامی توصیه‌ها و راه‌کارهایی که توسط امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای به‌منظور رسیدن به تمدن نوین اسلامی مطرح شده، منطبق با جنود عقلی است که در حدیث شریف جنود عقل و جهل مطرح شده است. به‌ هر میزان که جنود عقل در یک تمدن شکوفا و متجلی شوند، آن تمدن به سمت تعالی و غایت قصوای خود که سعادت بشر می‌باشد، دست خواهد یافت و تمدن متعالی را شکل می‌دهد و در نقطه مقابل نیز به هر مقدار که از جنود جهل تبعیت کند، به سمت اسفل‌السافلین حرکت خواهد کرد و تمدن متدانی را شکل خواهد داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Rationality in the Establishment of New Islamic Civilization from the Perspective of Imam Khomeini and Ayatollah Khamenei

نویسندگان [English]

  • Seyed Shahab Lajevardi 1
  • Masood Moeinipoor 2
1 PhD Student in Islamic Education, Baqerul Uloom University, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Baqir Al-Uloom University, Qom, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to investigate the role of rationality as an element in the establishment of new Islamic civilization and the fulfilment of its 5 stages according to the ideas of Imam Khomeini and Ayatollah Khamenei. In this regard, the written works of Imam Khomeini, especially Sharh-e Hadith-e Junud-e ‘Aql va Jahl, Sharh-e Chehel Hadith, Sahife Imam, and also the speeches of the Supreme Leader during the years of his leadership and authority were accurately studied. The results of the study indicated that rationality is pivotal to the formation of all the stages of new Islamic civilization. Furthermore, the advice and guidelines provided by Imam Khomeini and Ayatollah Khamenei to achieve new Islamic civilization correspond to the rational tenets mentioned in the noble Hadith of wisdom and ignorance. If rationality flourishes and manifests in a civilization, that achieves its perfect and high goal, that is to say human prosperity, hence transcendental civilization would be formed. On the other hand, if rationality follows ignorance it moves to Asfal
as-Safel’in (the lowest of the low) so mundane civilization would be formed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Khomeini (God Rest His Soul)
  • Ayatollah Khameni
  • New Islamic Civilization
  • Rationality

مراجع

  1. امام خمینی، سید روح‌الله (1377 الف). شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  2. امام خمینی، سید روح‌الله (1377 ب). شرح چهل حدیث. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  3. امام خمینی، سید روح‌الله (1387). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  4. بهمنی،‌ محمدرضا (1393). تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای. نقد و نظر،
    19 (2)، 198 – 237.
  5. جان احمدی، فاطمه (1388). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. تهران: دفتر نشر معارف.
  6. حیدری، عباس؛ گردشتی، حمیدرضا (1395). نقش جمهور در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی. سیاست متعالیه، 4 (14)،
    117 – 134.
  7. خامنه‌ای، سیدعلی (11/2/1398). بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=42410

  1. خامنه‌ای، سید علی (14/3/1369). بیانات در اولین ساگرد مراسم ارتحال امام خمینی. قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2318
  2. خامنه‌ای، سیدعلی (19/6/1387). بیانات در دیدار رؤسای سه قوه و مسئولان نظام. قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3783

10. خامنه‌ای، سیدعلی (14/3/1390). بیانات در مراسم بیست و دومین سالگرد رحلت امام خمینی. قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=12595

11. خامنه‌ای، سیدعلی (23/7/1391). بیانات در جمع جوانان استان خراسان شمالی. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=21252

12. خامنه‌ای، سیدعلی (28/7/1395). بیانات در دیدار نخبگان علمی جوان. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=34703

13. خامنه‌ای، سیدعلی (29/4/1388). بیانات در سالروز عید سعید مبعث. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=7435

14. خامنه‌ای، سیدعلی (1/12/1380). پیام رهبر معظم انقلاب به کنگره عظیم حج. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=972

15. خامنه‌ای، سیدعلی (6/8/1383). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. قابل دسترس در:

https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3256

16. خامنه‌ای، سیدعلی (8/6/1384). بیانات در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت. قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3304

17. خامنه‌ای، سیدعلی (9/2/1392). بیانات در اجلاس جهانی علما و بیداری اسلامی. قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=22405

18. فوزی، یحیی؛ صنم‌زاده، محمودرضا (1391). تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی. تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، 3 (9)، 7 – 40.

19. لک‌زایی، نجف (1396). اندیشه سیاسی امام خمینی(ره). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

20. معینی‌پور، مسعود؛ عبدالله نسب، محمدرضا (1395). رابطه ولایت و جمهوریت در اندیشه سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای. سیاست متعالیه، 4 (15)، 83 – 100.

21. نعیمیان، ذبیح‌الله (1389). بنیادشناسی و زمینه‌شناسی عقلانیت. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

سیاست متعالیه
دوره 8، شماره 28
خرداد 1399
صفحه 53-70

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار