مؤلفه‌های مشروعیت سیاسی از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور، واحد تهران، ایران.

2 استادیار، گروه مدیریت دولتی، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه‌های مشروعیت سیاسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی بود. در این پژوهش با رویکرد تاریخی و تحلیلی، ابعاد و مولفه‌های چندگانه مشروعیت در قانون اساسی جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش که به شیوه توصیفی – تحلیلی بوده، نتایج نشان داد که برای تقویت مولفه‌های مشروعیت سیاسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی و برای حفظ پایداری و دوام نظام سیاسی، باید علاوه بر مبانی مشروعیت‌ساز مربوط به زمان تاسیس، عوامل پایدارکننده و تداوم بخش آن را نیز مورد توجه قرار داد تا علاوه بر تحکیم قدرت نظام سیاسی، معیارهای دقیق‌تری برای ارزیابی عملکرد آن نیز به دست آورد. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هر چهار عنصر سازنده مشروعیت را مورد توجه قرار داده است، اما آنچه در عمل بیشتر مورد تاکید واقع شده، عناصر حقانیت‌ساز قدرت سیاسی بوده‌اند تا دیگر عناصر. نکته‌ای که توجه به آن ضرورت بازنگری جدی در ارزیابی عملکرد جمهوری اسلامی براساس شاخص مشروعیت و طراحی برنامه‌های پژوهشی و عملیاتی مناسب برای آینده را، در راستای حفظ و تقویت مشروعیت، ایجاب می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Components of Political Legitimacy from the Perspective of the Constitution of Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Farhad Keramat 1
  • Hossein Alipour 2
1 Assistant Professor, Payam Noor University, Tehran Branch, Iran
2 Assistant professor, Department of public Management, institute for Management and planning studies, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of present study is to investigate the components of political legitimacy in the constitution of the Islamic Republic of Iran. In this research which had historical and analytical approach, the multiple aspects and components of legitimacy in the constitution of Islamic Republic of Iran were analyzed. The results of this study conducted by descriptive analysis revealed that to consolidate the components of political legitimacy in the constitution of the Islamic Republic of Iran and to sustain the political system, in addition to the legitimizing principles relevant to the time of foundation, the current stabilizing factors should also be taken into account so that we can both consolidate the power of political system and achieve more accurate criteria for evaluation. The constitution of the Islamic Republic of Iran has considered each of 4 components of legitimacy; however, the legitimizing elements of political power are emphasized more in practice compared to the rest of elements. Paying attention to this point necessitates serious retrospective measures in the evaluation of the performance of the Islamic Republic of Iran based on legitimacy criterion and suitable research plans for future in order to consolidate and sustain legitimacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Legitimacy
  • Constitution of the Islamic Republic of Iran
  • Political System
  • Political Power
  1. ایزدهی، سید سجاد (1395). ظرفیت‌های مشارکت سیاسی در قرائت از نظریه ولایت فقیه. سیاست متعالیه، سال چهارم، شماره 14: ص97-116
  2. بیتهام، دیوید (1382). مشروع‌سازی قدرت. ترجمه محمد عابدی اردکانی. یزد: انتشارات دانشگاه یزد.
  3. پوجی، جیان فرانکو (1388). نظریه‌های تشکیل دولت: راهنمای جامعه‌شناسی سیاسی. ویراسته کیت نش و آلن اسکات؛ ترجمه محمدعلی قاسمی و قدیر نصری. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، ج1.
  4. پیله‌فروش، میثم (1394). الگوی توسعه اقتصادی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. مجلس و راهبرد، سال بیستم و دوم، شماره 82: ص5-33.
  5. خامنه‌ای، سیدعلی (13/12/1381). بیانات در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری. قابل دسترس در: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=8869
  6. خامنه‌ای، سیدعلی (26/9/1382). بیانات در دیدار استادان و دانشجویان قزوین. قابل دسترس در:  http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=5703
  7. خامنه‌ای، سیدعلی (31/6/1383). بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری. قابل دسترس در: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=3250
  8. خرمشاد، محمدباقر؛ امینی، پرویز (1379). مسئله مشروعیت در نظریه مردم‌سالاری دینی آیت‌الله خامنه‌ای. دولت‌پژوهی، سال چهارم، شماره 51: ص 113.
  9. خمینی، سیدروح‌الله (1368). صحیفه امام. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج5، 20.

10. دهخدا، علی اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا. زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم، ج13.

11. زین‌الدینی، مجید (1395). الگوی کارآمدی در قوه قضائیه براساس رهنمودهای امام خمینی و امام خامنه‌ای. مدیریت اسلامی، سال 24، شماره 2: ص167-190.

12. طالبی، محمدحسین (1397). نقش مردم در نظام سیاسی مردم سالاری دینی (اسلامی). سیاست متعالیه، سال ششم، شماره بیست و یکم: ص95-114.

13. فیرحی، داود (1388). قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام (دوره میانه). تهران: نشر نی.

14. قاضی، ابوالفضل (1384). بایسته‌های حقوق اساسی. تهران: نشر میزان.

15. قوام، عبدالعلی (1379). چالش‌های توسعه سیاسی. تهران: نشر قومس.

16. کامل السعید، مصطفی (1383). مشروعیت و امنیت در کشورهای عربی، چهره جدید امنیت در خاورمیانه. تدوین نور. لی، جی مارتین؛ ترجمه قدیر نصری. تهران: انتشارات مطالعات راهبری.

17. گردشتی، حمیدرضا؛ حیدری، عباس (1395). نقش جمهور در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی. سیاست متعالیه، سال چهارم، شماره 14: ص117-134.

18. لطفی، اس‍دال‍ل‍ه‌ (1389). حقوق اساسی و ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران. تهران: جاودانه، جنگل.

19. مجیدی، محمدرضا (1389). آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. قم: دفتر نشر معارف.

20. مصباح یزدی، محمدتقی (1378). نظریه سیاسی اسلام. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج2.

21. مصباح یزدی، محمدتقی (1381). پرسش‌ها و پاسخ‌ها. قم‌: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج1.

22. ملکی، علی (1397). مبانی مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران: تعدد تفسیرها، چالش‌ها و راه‌کارها. سیاست متعالیه، سال ششم، شماره 21: ص77-94.

23. میلانی، محسن (1381). شکل‌گیری انقلاب اسلامی. ترجمه مجتبی عطارزاده. تهران: انتشارات گام نو.

24. نوروزی، ن‍ورم‍ح‍م‍د (1379). چ‍ال‍ش‌ م‍ش‍روع‍یت‌ و ب‍ازس‍ازی‌ ن‍ظم‌ س‍ی‍اس‍ی‌ در خ‍اورم‍ی‍ان‍ه‌. تهران: ان‍دی‍ش‍ه‌س‍ازان‌ ن‍ور.

25. وکیل، امیرساعد؛ عسکری، پوریا (1391). قانون اساسی در نظم حقوقی کنونی. تهران: انتشارات مجد.

26. هاشمی، سید محمد (1389). موانع حاکمیت قانون، معمای حاکمیت قانون. تدوین اسماعیل خلیلی؛ زیر نظر عباس عبدی. تهران: انتشارات طرح نو.

27. هیوود، اندرو (1389). مقدمه نظریه سیاسی. ترجمه عبدالرحمن عالم. تهران: نشر قومس.

28. Akbarzadeh, Shahram & Saeed, Abdullah (2003). Islam and Political Legitimacy. Routledge.

29. Kurian, George (2011). The Encyclopedia of Political Science. Washington DC: CQ Press, Divisin of SAGE ,Vol.3.

30. Rothshild .J (1997). Observation on political legitimacy in contemporary Europe. Political Science Quarterly, Vol. 92, No. 3, P. 487-501.

31. The Stanford Encyclopedia of Philosophy Political Legitimacy (Fall 2017 Edition). Available at:https://stanford.library.sydney.edu.au/archives/fall2017/entries/legitimacy/