تربیت سیاسی در اندیشه شیعه اثنی‌عشری: مبانی و اصول حاکم بر آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، رشته اندیشه‌های سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

2 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

3 دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین مبانی و اصول حاکم بر تربیت سیاسی در جهت حفظ و حراست از نظام سیاسی و به منظور برقرای و تداوم صلح و امنیت در اندیشه شیعه اثنی عشری و بررسی اندیشه توماس هابز در این زمینه بود. در این راستا و با روش توصیفی – تحلیلی، مبانی شناخت و باور شامل عقل، وحی، تقوا و خویشتن‌داری و ایمان؛ مبانی هستی‌شناختی، منبع انسان‌شناختی، اصول تربیت سیاسی شامل اصل توحید محوری، عبودیت و ولایت‌محوری، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، در فرایند تربیت سیاسی، فرد از منظر دینی می‌آموزد که ضمن شناخت محیط پیرامون، آن را بررسی، سپس براساس آموزه‌های دینی آن را تجزیه و تحلیل و در مرحلة بعد موضع دین‌مدارانه إتخاذ نماید. معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناختی، سه مبنای محوری در جریان تربیت سیاسی است که مباحث تئوریک این فرایند را فراهم کرده و به تبع آن اصل توحید محوری، عبودیت و ولایت محوری، مسئولیت‌پذیری را تقویت و وظایف و تکالیف شهروندان را در قبال جامعه، مبتنی بر دین و دینداری تنظیم می‎‌کند. در اندیشه‌های غربی به ویژه در اندیشه هابز تربیت سیاسی به دنبال حفظ وضع سیاسی موجود، اعمال کنترل اجتماعی و سیاسی از طریق یادآوری ترس و وحشت در وضع طبیعی بر نسل نو و تلاش در جهت تربیت افرادی مرید، هوادار و وفادار به دولت مطلقه است. در اندیشۀ شیعی، تربیت سیاسی درپی تحقق اهدافی نظیر ‌ترتیب شهروندان مستقل و نقاد، تربیت افرادی تأثیرگذار و مشارکت‌جو در مسائل سیاسی و اجتماعی، ایجاد احساس مسئولیت به سرنوشت نظام سیاسی حاکم و نیز احساس مسئولیت نسبت به خویش، افراد جامعه و کل بشریت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Political trainin g in the Ideology of Twelver Shi’ism: Principles and Tenets

نویسندگان [English]

  • Ali Maleki 1
  • Mohammad Torabi 2
  • Ali Shirkhani 3
1 Ph.D., Political thought, Political Science Department, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran.
2 Assistant Professor, Political Science Department, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran
3 Associate professor , Political science department, Islamic Azad University Qom Branch, Qom, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to explain the principles and tenets of political training in the ideology of Twelver Shi’ism and Thomas Hobbes in order to sustain and secure the political system and establish permanent peace and security. In this regard and by descriptive analysis, the principles of cognition and belief including reason, revelation, piety, self-denial, and faith as well as the principles of ontology, anthropology, and political training including monotheism servitude to God, and guardianship (wilayat) were explored. The results indicated that in the process of political training from religious perspective, one first learns to know and explore his surrounding context and then starts to analyze it based on religious instructions and finally adopts a religious decision. Epistemology, ontology, and anthropology are 3 basic components in political training that provide the theoretical arguments for this process and also foster monotheism, servitude, guardianship, and responsibility among citizens to arrange their obligation to society relying on religion and religiousness. In western views especially the ideas of Thomas Hobbes, political training seeks to sustain the status quo in politics and controls social and political situation by creating a sense of fear and horror among new generation so it attempts to train adherent, devoted, and loyal people to the totalitarianism. However, political training in Shi’ite ideology aims to fulfill different purposes such as educating independent, critical, influential, and participative citizens in political and social affairs who have a sense of responsibility toward the destiny of political system, themselves, fellow citizens, and whole human being.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Training
  • Twelver Shi’ism
  • Thomas Hobbes
  • Ontological Principles
  • Anthropological Principles
  • Monotheism (Towhid)
  • Servitude
  • Guardianship (Wilayat)

مراجع

  1. قرآن کریم.

    نهج‌البلاغه.

    1. آریان‌پور، منوچهر (1385). فرهنگ انگلیسی به فارسی. تهران: جهان ‌رایانه، چاپ ششم، ج2.
    2. پارسا، محمد (1383). زمینه روان‌شناسی نوین. تهران: بعثت، چاپ بیستم.
    3. جمعی از محققان (1389). رهیافتی به منظومه فکری حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب در حوزه فرهنگ و تربیت. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
    4. خامنه‌ای، سید علی (17/2/1393). بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان سراسر کشور. قابل دسترس در: http://farsi.khamenei.ir/speech-content
    5. خامنه‌ای، سید علی (23/11/1391). بیانات در جلسه درس خارج فقه بعد از ۲۲ بهمن. قابل دسترس در: http://farsi.khamenei.ir/speech-content
    6. خمینی، سیدروح‌الله (1378). صحیفه امام: مجموعه آثار امام خمینی (بیانات، پیام‌ها، مصاحبه‌ها، احکام، اجازات شرعی و نامه‌ها). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج13، 21.
    7. صناعی، محمود (1384). آزادی فرد و قدرت دولت. تهران: انتشارات هرمس، چاپ پنجم.
    8. طباطبایی، سید محمدحسین (1376). تفسیر المیزان. سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: بی‌نا، ج1.
    9. فارابی، ابونصر محمد (1348). احصاء العلوم. ترجمه حسین خدیو جم. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.

    10. فعالی، محمدتقی (1377). درآمدی بر معرفت‌شناسی دینی و معاصر. قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.

    11. فیض‌الاسلام، سیدعلی‌نقی (1378). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. قم: انتشارات فقیه.

    12. فیض‌الاسلام، سیدعلی‌نقی (1365). ترجمه و شرح نهج‌البلاغه. تهران: سازمان چاپ و انتشارات فقیه.

    13. مجلسی، محمدباقر (1365). بحار الانوار. بیروت: موسسه الوفاء، ج53.

    14. مجلسی، محمدباقر (1388). بحار الانوار. تهران: نشر اسلامیه، ج 49.

    15. مصباح یزدی، محمدتقی (1388). انسان‌شناسی در قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

    16. مطهری، مرتضی (1361). بیست گفتار. قم: انتشارات اسلامی.

    17. مطهری، مرتضی (1362). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.

    18. مطهری، مرتضی (1363 ). اسلام و مقتضیات زمان. تهران: صدرا.

    19. مطهری، مرتضی (1383). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.

    20. نوروزی، محمدجواد (1388). فلسفه سیاسی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

    21. هابز، توماس (1395). بهیموت یا پارلمان طولانی. ترجمه حسین بشیریه. تهران: نشر نی، چاپ دوم.

    22. Carlyle, Thomas (30 November 2012). Thomas Carlyle .Heroes and Hero Worship. http://www.gutenberg.org

    23. Wallhausen, Johann Jacob “von” (1615). Martial arts on foot, Gallerus. Austrian: Austrian National Library.

سیاست متعالیه
دوره 8، شماره 28
خرداد 1399
صفحه 125-144

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار