تحلیل گفتمان خطبه‌های نماز جمعه مقام معظم رهبری در تاریخ 27/10/1398 پس از شهادت سردار سلیمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه زبان، دانشگاه آیت الله بروجردی، بروجرد، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی بیانات مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه در تاریخ 27/10/1398پس از شهادت سردار سلیمانی با استفاده از تحلیل زبان‌شناختی در چهارچوب نظریه گفتمان فرکلاف و دستیابی به رویکردها و ابزارهای زبانی به کار رفته در سخنان ایشان بود. در این راستا، هم ابزارهای زبانی انتقال محتوا در سخنرانی ایشان شناسایی شدند و هم محتوای سیاسی متن تبیین گردید. بنابراین، مسئلۀ اصلی این پژوهش کشف محتوا و لایه‌های پیدا و پنهان فرمایشات مقام معظم رهبری و نیز راهکارهای زبانی جهت دریافت و درک بهتر تمامی ابعاد زبانی و محتوایی این سخنان است. نتایج پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان داد که مهمترین موضوع در فرمایشات مقام معظم رهبری مقاومت در برابر دشمن از طریق پاسداشت ایام‌الله شهادت، تشییع و انتقام سردار شهید قاسم سلیمانی و تلاش برای قوی‌تر شدن در برابر دشمنی‌های امریکا و استکبار جهانی است. توجه به این فرمایشات می‌تواند سیاست کلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال امریکا را مشخص و تبیین نماید. ایشان در این خطبه‌ها با استفاده از ابزارهای زبانی همچون استفاده از بار معنایی واژه‌ها، ایجاد دو قطبی نظام در برابر دشمن، استفاده از استعاره (قضیه حضرت موسی (ع))، تکرار مفاهیم کلیدی، ارجاع به قرآن کریم، ارجاع به حوادث پیشین و استفاده از جنبه‌های کاربردی مختلف زبان از جمله کارکرد ترغیبی زبان این مفاهیم را به طور کامل و تاثیرگذار به مخاطبان منتقل نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Discourse Analysis of Friday Sermons by the Supreme Leader on January 17th, 2020 After the Martyrdom of Lieutenant General Soleimani

نویسنده [English]

  • Arman Zaker
Assistant Professor, Department of Language, Ayatollah Boroujerdi University, Boroujerd, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to explore statements by the supreme leader in Friday Sermons on January 17th, 2020 after the martyrdom of lieutenant general Soleimani using linguistic analysis in the framework of Fairclough’s discourse theory in order to extract the linguistic approaches and tools applied in his speech. In this regard, both the linguistic tools and political concepts were identified in his speech. Therefore, statement of the problem in this article is to reveal the concepts as well as implicit and explicit semantic layers in the statements of the supreme leader, and to offer linguistic guidelines for a better comprehension of all linguistic and conceptual aspects in his speech. The results of this study conducted by descriptive analysis showed that the most important issues in the statements of the supreme leader involve resistance against enemy by honoring the holy day of martyrdom, burial ceremony, taking revenge for lieutenant general Soleimani, and trying to gain strength against the enmity of the U.S and Global Arrogance. Paying attention to the statements of this speech can determine general foreign policy of the Islamic Republic of Iran toward the United States. Using linguistic tools such as semantic connotation of the words, creating a bipolar of establishment against the enemy, metaphor –the story of Moses (PBUH)-, repetition of key concepts, making a reference to the Qur’an, making a reference to former events, and various practical aspects of language including linguistic stimulations, Ayatollah Khameneii conveyed the concepts to the audience in a comprehensive and effective way.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ayatollah Khameneii
  • Friday Prayer
  • Lieutenant General Soleimani
  • Fairclough’s Theory
  1. اسدی، ناصر (1393). تحلیل گفتمانی سیاست خارجی آیت الله خامنه‌ای. پژوهش‌های سیاست اسلامی، پیاپی۵: ص۱۳۲- ۱۳۷.
  2. آقا‌گل‌زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  3. آقاگل‌زاده، فردوس؛ خیرآبادی، رضا؛ گلفام، ارسلان؛ کرد زعفرانلوکامبوزیا، عالیه (1391). انگارۀ زبان‌شناختی نگارش و گزینش خبر: رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی. جستارهای زبانی، دوره3، شمارۀ4: ص۲۵- ۴۲.
  4. بشیر، حسن؛ عبدالملکی، جعفر؛ احمدی، فاطمه (۱۳۹۲). تحلیل گفتمان بیانات مقام معظم رهبری درباره انتخابات یازدهم ریاست جمهوری اسلامی ایران (24خرداد1392). مطالعات انتخابات، شماره4: ص7 - 36.
  5. خامنه‌ای، سید علی (۷ اردیبهشت ۱۳۷۷). بیانات در دیدار جمعی از جوانان. قابل دسترس در: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2888
  6. سامنی، سامان؛ مدرس خیابانی، شهرام (۱۳۹۴). تحلیل پیکره بنیاد گفتمان سیاست اقتصاد مقاومتی از دیدگاه مقام معظم رهبری. پژوهش‌های ارتباطی، سال بیست و دوم، شماره۲ (پیاپی۸۲): ص۱۸-۲۰.
  7. غلامرضا کاشی، محمدجواد (1379). جادوی گفتار (ذهنیت فرهنگی و نظام معانی در انتخابات دوم خرداد). تهران: نشر آینده پویان.
  8. فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل گفتمان انتقادی. ترجمه فاطمه شایسته پیران. تهران: مرکز مطالعه و تحقیق رسانه‌ها.
  9. فرکلاف، نورمن (1382). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمه فاطمه شایسته پیران و دیگران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

10. کریمی فیروزجایی، علی؛ حبیبی، سمیرا (۱۳۹۷). تحلیل گفتمان دیدگاه‌های رهبران ایران و امریکا دربارۀ برجام. جستارهای سیاسی معاصر، سال نهم، شماره ۴: ص۱۳۳- ۱۵۳.

11. مطلبی، مسعود؛ کاظمی، اردشیر؛ امجدی، حوریه (1397). گفتمان مقاومت در سپهر فکری و اندیشه‌ای مقام معظم رهبری. مطالعات منافع ملی، 3 (11): 118-138.

12. ون دایک، ای. تئون (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی. ترجمۀ پیروز ایزدی و دیگران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

13. یورگنسن، ماریان؛ لوییز، فیلیپس (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشر نی.

14. Bloor, Meriel. & Bloor, Thomas. (2007). The Practice of Critical Discourse Analysis. New York: Hodder Arnold.

15. Chimbo, Moira & Roseberry, Robert.L) 1998 .(The Power of Discourse: An introduction to Discourse Analysis. NewYork: Routledge.

16. Fasold, Ralph. (1990). The Sociolinguistics of Language. Cambridge: Cambridge University Press.

17. Halliday, Michael Alexander Kirkwood. & Mathiessen, Christian Matthias Ingemar (2004). An Introduction to Functional Grammar. New York: Arnold.