نقش کج‌فهمی دینی در شکل‌گیری گروه‌های تکفیری و عملیات‌های انتحاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اندیشه امام خمینی، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران.

2 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

3 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین عوامل شکل‌گیری گروه‌های تکفیری و رویکرد آنها نسبت به عملیات استشهادی و بررسی مبانی و برداشت‌های نادرست آنها از آیات و روایات وارده در باب جهاد و دفاع بود. نتایج این پژوهش که با روش استنباطی- تحلیلی انجام شد، گویای آن است که جریان‌های تکفیری با نقل‌گرایی افراطی و با تمسّک به ظواهر و تفسیر گزینشی، دیگران را به شرک و بدعت متهم کرده و دایره تکفیر را با برداشت سطحی به تمام انسان‌ها از جمله مسلمانان بسط داده و بدون در نظر گرفتن قواعد جهاد و دفاع و شهادت، اقدام به خشونت و کشتار علیه انسان‌های بی‌گناه می‌کنند. در حالی که این گونه اقدامات با روح اسلام سازگار نیست. در عین حال عملیات استشهادی به دلیل اتکاء به شاخص‌های دینی و اخلاقی در مقام دفاع و دفع تجاوز از اساس اسلام، در شرایط خاص جایز شمرده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Religious Misbelief on the Formation of Takfiri Groups and Suicide Missions

نویسندگان [English]

  • Sirous Esmaeilzadeh 1
  • Yaghoub Pour jamal 2
  • Saied Hasan zadeh delgosha 3
1 PhD student of Andishe Imam Khomeini, Department of Fegh and Islamic law, Islamic Azad University, Tabriz branch, Tabriz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Fegh and Islamic law, Islamic Azad University, Tabriz branch, Tabriz, Iran
3 Assistant Professor, Department of Fegh and Islamic law, Islamic Azad University, Tabriz branch, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

The present study aims to determine contributing factors effective on the formation of Takfiri groups, their approach to suicide operation, as well as the analysis of their false perception of Qur’anic verses and Hadith on the concept of Jihad and defense. The results of this research conducted by inferential-analytical method reveal that Takfiri movements by their extremist Akhbari tendencies and reliance on superficial and selective interpretations accuse others to heresy and bid’ah. They extend the circle of Takfir to all humans including Muslims due to their shallow perceptions so they commit the violent murder of innocent people neglecting the principles of Jihad, defense, and martyrdom whereas such misconducts are not compatible with the soul of Islam. However, suicide mission has been regarded permissible under some specific conditions because it relies on religious and ethical criteria in terms of defending Islamic foundation against violators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Takfir
  • Religious Misbelief
  • Takfiri Groups
  • Suicide Missions
  • Takfiri Salafism
  • Salafism
  • The Principle of Tatarros

مراجع

  1. قرآن کریم.

    نهج‌البلاغه.

    1. ابن تیمیه، احمد ابن عبدالحلیم (1971ق). درء تعارض العقل و النقل. تحقیق محمد رشاد سالم. قاهره: مطبعه دارالکتب.
    2. ابن حجر عسقلانی، احمد (1379ق). فتح الباری شرح صحیح البخاری. بیروت: دارالمعرفه، ج1.
    3. ابن عبدالعزیز، عبد القادر (بی‌تا). العمده فی اعداد العده للجهاد. دسترسی به نسخه الکترونیکی در نرم‌‌افزار المکتبه الشامه.
    4. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1419ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
    5. ابن منظور، محمد بن مکرم (1426ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع، ج3.
    6. ابوداود، سلیمان (بی‌تا). سنن ابی داود. تحقیق محمد محیی الدینی عبدالحمید. بیروت: المکتبه العصریه، ج3.
    7. اشعری، ابوالحسن (1321ق). الابانه عن اصوال الدیانه. تحقیق فوقیه حسین محمود. قاهره: انتشارات دارالانصار.
    8. برجی، یعقوب‌علی (1386). ترور و دفاع مشروع. قم: زمزم هدایت، ج1.
    9. ثاقب، عبدالودود (بی‌تا). رد شبهات جهاد. کابل: بی‌نا.

    10. جوهری، اسماعیل بن حماد (1407ق). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه. تحقیق احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دارالعلم للملایین، ج2، چاپ چهارم.

    11. چگینی، رسول (1397). نقد مبانی سلفیه جهادی. قم: رهویان اندیشه.

    12. حرعاملی، محمدبن حسن (1412ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.

    13. حقیقت، صادق (1393). مبانی اندیشه سیاسی در اسلام. قم: انتشارات دانشگاه مفید.

    14. خیر هیکل، محمد (1417ق). الجهاد و القتال فی السیاسه الشرعیه. بیروت: دار ابن حزم .

    15. شافعی محمد ابن ادریس (1410ق). الام. بیروت: دارالمعرفه.

    16. طباطبایی، محمدحسین (1389). ترجمه تفسیر المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی، ج2.

    17. طباطبایی، محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.

    18. طبری، محمد بن جریر (1412ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارلمعرفه، ج1.

    19. عالم، عبدالرحمن (1390). تاریخ فلسفه سیاسی غرب. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.

    20. عبدالرحمان، محمود (1419ق). معجم المصطلحات و الالفاظ الفقیهه. قم: دفتر انتشارات اسلامی، ج3.

    21. عبیدی، منیر هاشم خضیر (بی‌تا). جهاد اطلب بین الاقدمین و المعاصرین. بی‌نا.

    22. عزام، عبداله (بی‌تا/ ب). تفسیر سوره التوبه. بی‌جا: بی‌نا.

    23. عزام، عبداله یوسف (بی‌تا/ الف). اتحاف العباد بفضائل الجهاد. پاکستان، پیشاور: مرکز شهید عزام الاعلامی.

    24. علمداری معین، جهانگیر (1390). اثبات‌گرایی و فرا اثبات‌گرایی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

    25. علی‌زاده موسوی، مهدی (1389). تبارشناسی سلفی‌گری وهابیت. قم: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.

    26. عمید زنجانی، عباس‌علی (1384). فقه سیاسی. تهران: امیرکبیر، ج1.

    27. فیرحی، داوود (1387). نظام سیاسی دولت در اسلام. تهران: انتشارات سمت.

    28. فیرحی، داوود (1394). قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام. تهران: انتشارات نی.

    29. قادری، حاتم (1379). اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران. تهران: انتشارات سمت.

    30. قوام، عبدالعلی (1392). سیاست‌شناسی. تهران: انتشارات سمت.

    31. منوچهری، عباس (1396). رهیافت و روش‌شناسی. تهران: انتشارات سمت، چاپ هشتم.

    32. میراحمدی، منصور؛ ولدبیگی، علی اکبر (1395). تروریسم و عملیات استشهادی. سیاست متعالیه، سال چهارم، شماره دوازدهم: ص120.

    33. نجفی اصفهانی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج21.

    34. نسایی، احمد (1406ق). السنن الصغری. تحقیق عبد الفتاح ابو غده. حلب: مکتب المطبوعات الاسلامیه، ج5.

    35. نووی، یحیی بن شرف (1412ق). روضه الطالبین و عمده المفتین. تحقیق زهیر الشاویش. بیروت: المکتب الاسلامی، ج10.

    36. هیأت البحوث و الافتاء الدوله الاسلامیه (1426ق). مقرر فی التوحید للمعسکرات. بی‌جا: انتشارات مکتبه.

    37. ورعی، سیدجواد (1382). مبانی فقهی عملیات شهادت‌طلبانه. حکومت اسلامی، شماره 27: ص325.

سیاست متعالیه
دوره 7، شماره 27
دی 1398
صفحه 147-164

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار