نقش زنان در تحقق الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت: ظرفیت‌ها و موانع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دکترای اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی موانع ساختاری موجود برای بهره‌گیری بیشتر از منابع سرمایه‌ای زنان در پیشرفت و نقش‌آفرینی آنان در اقتصاد مقاومتی و نیز نقش و ظرفیت زنان در تحقق الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی بوده است. در این راستا، نظریه توانمندسازی زنان با نگاه اجمالی بر نظریه اقتصاد سیاسی آمارتیاسن مورد بحث قرار گرفته و با توجه به اهمیت اقتصاد مقاومتی و اهداف پیشرفت اقتصادی، به تبیین نقش زنان یا مزیت نسبی ایران در حوزه زنان برای پیشبرد اقتصاد مقاومتی پرداخته شده است. همچنین وضعیت کنونی زنان در امر پیشرفت ایران مورد بحث قرار گرفته و راهکارهایی برای ظرفیت‌یابی جهت مشارکت زنان در امر پیشرفت ارائه شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و داده‌های اخذ شده از مرکز آمار ایران، وزارت کشور، مجلس شورای اسلامی به تبیین ظرفیت زنان در تحقق الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و موانع منبعث از ساختار اقتصادی (رانتیر- دولتی)، ساختار سیاسی و فرهنگی پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که تمرکز بر بعد زنان به مثابه منابع (سرمایه‌های انسانی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) کشور، تحول در بعد نقش نمادین آنها برای تحول فرهنگی مبتنی بر الگوی مصرف در جامعه را نیز به ارمغان می‌آورد. بدین ترتیب، بنابر نظریه توانمندسازی زنان، یکی از مسائل الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی، پیشرفت نامتوازان و عدم توزیع مناسب منابع قدرت و ثروت در کشور است. در مجموع، مهمترین عامل در اتلاف و عدم توجه به سرمایه زنان در پیشرفت، به ساختار اقتصادی متکی به نفت ایران بازمی‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Women in Realizing the Islamic-Iranian Model of Progress: Capacities and Barriers

نویسندگان [English]

  • Maryam Joneydi 1
  • Mahboubeh Kabiri Rwnani 2
1 Phd. Student Of Political science, Department of Law and Politics Science, Tehran University, Tehran, Iran
2 Phd. Department of Economics, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present study aims to investigate the existing structural barriers to greater utilization of women's capital resources in development and their role in the resisting economy as well as the role and capacity of women in realizing the Islamic-Iranian model of progress. In this regard, the theory of women's empowerment has been discussed with a glance at the political economy theory of Amartya Sen and given the importance of resistance economy and the goals of economic progress, the role of women or the relative advantage of Iran in field of women for promoting resistance economy has been discussed. The current status of women in Iran's progress is also discussed, and solutions for capacity building for women's participation in development are presented. The present study uses analytical-descriptive method and the data obtained from Iranian Statistical Center, Ministry of Interior, Islamic Consultative Assembly aim to explain the capacity of women in realizing Islamic-Iranian model of progress and obstacles deriving from economic (rentier-state), political and cultural structure. The results indicate that focusing on women as (human, social, cultural, and economic) resources of the country also brings about a change in their symbolic role for cultural transformation based on consumption model in society. Thus, according to the theory of women empowerment, one of the problems of the Islamic-Iranian model of development is the uneven development and inadequate distribution of sources of power and wealth in the country. Overall, the most important factor in wasting and disregarding women's capital in progress is the oil-based economic structure of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women's Empowerment
  • Resistance Economy
  • Popular Economy
  • Islamic-Iranian Model of Progress
  • Women's Economic Participation
  1. ایسنا: خبرگزاری دانشجویان ایران (1395). قابل دسترس در: http: //isna.ir
  2. بشیریه، حسین (1388). جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: نشر نی.
  3. بیدی، حسین؛ بیدی، زهره (1395). جایگاه زن در اقتصاد مقاومتی. در: دومین کنفرانس جامع و بین‌المللی اقتصاد مقاومتی. بابلسر: دانشگاه جامع علمی کاربردی استان مازندران.
  4. پیراحمدی، مرضیه (1391). نفرین منابع، دموکراسی و نقش آن بر رشد اقتصادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
  5. پیشگاهی‌فرد، زهرا؛ زهدی گهرپور، محمد (1389). بررسی جایگاه و نقش زنان در خاورمیانه در مشارکت سیاسی. زن و جامعه، سال اول، شماره اول: ص 44-25.
  6. تراب‌زاده جهرمی، محمدصادق؛ سجادیه، سید علیرضا؛ سمیعی‌نسب، مصطفی (1392). بررسی ابعاد مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه حضرت آیت الله خامنه‌ای. مطالعاتانقلاب اسلامی، شماره 32: ص 46-31.
  7. جنیدی، مریم؛ سنگی، لیلا (1395). مشارکت سیاسی زنان در شوراهای شهر و روستا: موانع و چشم اندازها. در: همایش بین‌المللی زنان و زندگی شهری(21-22 آذرماه). شهرداری تهران.
  8. چگینی، سهیلا (1396). بازتاب سرمایه‌ی اجتماعی بر بهبود روابط دولت- ملت. سیاست متعالیه، سال 5، شماره 19: ص 134-113.
  9. حرفتی، زهرا؛ خاک‌‌باز زاده، محمدحسن (1394). نگاهی به اشتغال زنان در سال‌های ۱۳۷۵ تا 1390. آمار، شماره 16.

10. خواجه نوری، بیژن؛ مقدس، علی اصغر (1386). جهانی شدن و مشارکت سیاسی زنان در ایران. علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی مشهد)، شماره 10: ص 72-45.

11. ربیعی، علی (1386). معمای دولت در جهان سوم. تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.

12. رضوی الهاشم، بهزاد (1388). تحلیل جایگاه مشارکت زنان در فرآیند توسعه سیاسی- اجتماعی انقلاب اسلامی ایران. کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 21: ص 73-60.

13. رمضان‌پور، اسماعیل؛ ایاغ، زهرا؛ چهره، مریم (1391). بررسینقشاقتصاددانشبنیان و بهره‌وریدراقتصادمقاومتی. در: مجموعه مقالات همایش ملی بررسی تبیین اقتصاد مقاومتی، دانشگاه گیلان.

14. سعادت، مهدی (1390). نقش زن ایرانی در اقتصاد ملی. طنین اندیشه، شماره 12.

15. شادی طلب، ژاله؛ نخعی، پریسا (1394). خانه‌نشینی پرهزینه. ویژه‌نامه روزنامه شرق، شماره 2337.

16. عابدی اردکانی، محمد؛ قضوی، زهرا (1393). نقش سرمایه اجتماعی در مشارکت سیاسی. اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 298: ص 151-138.

17. عباس‌نیا، اکرم؛ مصفا، نسرین (1390). مشارکت سیاسی زنان در جمهوری اسلامی ایران در پرتو نظریه توانمندسازی زنان در دوره 1375-1384 مطالعه کمی. تحقیقات زنان، سال پنجم، شماره اول: ص98-76.

18. قاسمی، مهدیه؛ وثوقی، لیلا (1393). اکوتوریسم و توانمندسازی زنان روستایی (مورد مطالعه: روستای شیب‌دراز، جزیره قشم). زن در توسعه و سیاست، دوره 12، شماره 4: ص 610-593.

19. مرکز آمار ایران (1390). سالنامه آماری ایران. تهران: مرکز آمار ایران.

20. مرکز آمار ایران (1394). سالنامه آماری ایران. تهران: مرکز آمار ایران.

21. معینی، محبوبه (1395). مؤلفه‌ها و شاخص‌های اقتصاد مقاومتی در راستای توسعه اقتصادی. در: دهمین کنگره پیشگامان پیشرفت. تهران: مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.

22. منوچهری، عباس؛ نریمان، سعید (1396). ظرفیت نظری رهیافت قابلیت آمارتیا سن برای مقوله شهروندی. مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره 9، شماره 2: ص 189-210.

23. موسوی خامنه، مرضیه؛ دادهیر، ابوعلی؛ برزگر، نسرین (1389). توسعه انسانی مبتنی بر جنسیت و آموزش زنان. زن در توسعه و سیاست، دوره 8، شماره 4: ص74-51.

24. میرویسی نیک، صادق (1394). توسعه انسانی و عدالت جنسیتی در رویکرد قابلیتی آمارتیا سن. مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره 7، شماره 4: ص47-72.

25. ناجی‌راد، محمدعلی (1382). موانع مشارکت زنان در فعالیت‌های سیاسی- اقتصادی پس از انقلاب. تهران: کویر.

26. Delys, Sarah) 2014). Women & Political Representation: Handbook on Increasing Women’s Political Participation in Georgia. ed. Lasha Kavtaradze; des. Tornike Lortkipanidze; Human Rights Education and Monitoring Center EMC. - Tbilisi, 2014 (Fountain). - 27 p.

27. Di John, Jonathan (2010). The Resource Curse: Theory and Evidence. Elcano Newsletter, (72), 9.‏

28. Sen, Amartya (1984). Rights and Capability. In: A. Sen, Resources, Values and Development. Cambridge: Harvard University Press.

29. Shvedova, Nadezhd (2005). Obstacles to women’s participation in parliament. In: Women in Parliament: Beyond Numbers, edited by Julie Ballington and Azza Karam, 33-50. Stockholm. Sweden: International Institute for Democracy and Electoral Assistance.

30. WSRWD (2014). World Survey on the Role of Women in Development 2014: Gender Equality and Sustainable Development. A report signed by the Secretary General and Executive Director, UN Women.