جایگاه رویکرد تجویزی در جامعه‌شناسی سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران و عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه

2 استاد سطوح عالی حوزه علمیه، قم، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با بررسی جامعه‌شناسی سیاسی با نگاهی پسینی و تاریخی، با نگاهی پیشینی و هنجاری، به مطالعه جایگاه مسائل تجویزی در جامعه‌شناسی سیاسی پرداخته است. نتایج این پژوهش که به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شد، حاکی از آن است که چنانچه با نگاهی تحلیلی و رویکردی پیشینی به جامعه‌شناسی سیاسی بنگریم، لازم است وجوه تجویزی نیز در کنار وجوه توصیفی در جامعه‌شناسی سیاسی مورد بررسی قرار گیرند و حذف رویکرد هنجاری از جامعه‌شناسی سیاسی موجود، با توجه به مبانی پوزیتیویستی تحقق یافته، نه اینکه از نظر مبنایی، وجوه تجویزی، خارج از موضوعات مرتبط با جامعه‌شناسی سیاسی باشند. چرا که مبنای تمایز این علم، براساس موضوع است نه روش. بنابراین، روش‌های مختلف باعث تغییر ماهیت این رشته نمی‌شود. بازشناسی جایگاه وجوه تجویزی در جامعه‌شناسی سیاسی باعث می‌شود نقل به عنوان مهمترین روش در جامعه‌شناسی سیاسی با رویکردی اسلامی، جایگاه خود را بیابد. همچنین این موضوع نقصی مهم در تقسیم‌بندی گرایشات علوم سیاسی را برطرف کرده و با توجه به برجسته کردن اهمیت موضوع‌شناسی، زمینه را برای پیشرفت فقه سیاسی فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Position of Prescriptive Approaches in Political Sociology

نویسندگان [English]

  • Hadi Jalali Asl 1
  • Nooruddin Shariatmadar Jazayeri 2
1 Doctor, Political Science, Baqir al-Olum University, Qom, Iran
2 Professor, Seminary, Qom, Iran
چکیده [English]

The present study examines the place of prescriptive issues in political sociology by examining political sociology with a historical priori approach and a normative perspective. The results of this descriptive-analytical study indicate that: If we take an analytical and a priori approach to political sociology, prescriptive aspects need to be examined along with the descriptive aspects of political sociology, and elimination of the normative approach from existing political sociology, given the realized positivist principles, rather than the substantive basis, the prescriptive aspect is out of the scope of political sociology; Because the basis of differentiation of this science is based on subject, not the methodology. Therefore, different methods do not alter the nature of this field. Recognizing the place of prescription aspects in political sociology makes quoting an important method in political sociology with an Islamic approach. It also removes an important defect in the division of political science trends and, given the emphasis on the importance of the subject, it provides the basis for development of political jurisprudence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prescriptive Approach
  • Descriptive Approach
  • Political Sociology
  1. ابراهیمی، محمد (1389). ممنوعیت شکنجه در شریعت اسلام (فقه). قابل دسترس در:

http: //pajoohe.net/25513/index.php?Page=definition&UID=39202

  1. ازغندی، علیرضا (1389). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران. تهران: نشر قومس، چاپ دوم.
  2. اسپریگنز، توماس (1370). فهم نظریه‌های سیاسی. فرهنگ رجایی. تهران: انتشارات آگاه.
  3. افرت، اندرو (1389). نگرش‌ها در جامعه‌شناسی سیاسی. سید رحیم ابوالحسنی. تهران: نشر میزان، چاپ دوم.
  4. امزیان، محمد (1389). روش تحقیق علوم اجتماعی از اثبات‌گرایی تا هنجارگرایی. عبدالقادر سواری. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ دوم.
  5. ایمان، محمدتقی (1391). فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اول.
  6. اینکلس، الکس (1353). جامعه‌شناسی چیست؟. مشفق همدانی. تهران: کتاب‌های سیمرغ، چاپ اول.
  7. بشیریه، حسین (1378). جامعه‌شناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی). تهران: نشر نی، چاپ پنجم.
  8. پارسانیا، حمید (1388). روش‌شناسی علوم انسانی با رویکرد اسلامی. پژوهش، سال اول، شماره دوم: ص53-39.

10. توسلی، غلام‌عباس (1391). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات سمت، چاپ هجدهم.

11. حلی، حسن بن یوسف (1412ق). منتهى المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.

12. حلی، حسن بن یوسف (1420ق). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة. قم: مؤسسه امام صادق(ع).

13. خمینى، سید روح اللّه (1421ق). کتاب البیع. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.

14. ریتزر، جرج (1389). مبانی نظریه جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن. شهناز مسمی‌پرست. تهران: نشر ثالث.

15. سبحانی، جعفر (1391). رابطه اخلاق با علم فقه. قابل دسترس در:

http: //imamsadeq.com/fa/index/articleview?aId=4438#_ftnref193

16. سردارنیا، خلیل الله (1390). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی جدید. تهران: نشر میزان.

17. ظهیری‌نژاد، عباس (1395). موضوع‌شناسی دانشی نو. موضوع‌شناسی فقهی، شماره اول: ص51-23.

18. فرحناک، علیرضا (1390). موضوع‌شناسی در فقه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

19. فروند، ژولین (1383). جامعه‌شناسی ماکس وبر. عبدالحسین نیک‌گهر. تهران: انتشارات توتیا.

20. قرائی مقدم، امان الله (1392). مبانی جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات ابجد، چاپ دهم.

21. مارش، دیوید؛ استوکر، جری (1388). روش و نظریه در علوم سیاسی. امیرمحمد حاجی یوسفی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ پنجم.

22. مصباح یزدی، محمدتقی (1383). آموزش فلسفه. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، چاپ ششم.

23. مصباح یزدی، محمدتقی (1392). سخنرانی آیت الله محمدتقی مصباح یزدی. در: بومی‌سازی جامعه‌شناسی (مجموعه مقالات). معاونت پژوهش موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

24. مصباح یزدی، محمدتقی (1393a). رابطه علم و دین. تحقیق و نگارش علی مصباح. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ دوم.

25. مصباح یزدی، محمدتقی (1393b). فلسفه اخلاق. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ دوم.

26. مصباح، مجتبی (1386). فلسفه اخلاق. قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ چهاردهم.

27. منوچهری، عباس (1390). رهیافت و روش در علوم سیاسی. تهران: انتشارات سمت، چاپ سوم.

28. نبوی، لطف‌الله (1390). مطالعه فلسفه علم با دو رویکرد پیشینی و پسینی. اطلاعات حکمت و معرفت، سال ششم، شماره 3: ص9-4.

29. نوایی، علی‌اکبر (1381). موضوع‌شناسی فقهی و رابطه آن با علوم. اندیشه حوزه، دوره هفتم، شماره ششم.