تحلیل سیاسی اسفار اربعه‌‌ی عرفانی با تاکیدبر اندیشه‌‌ی سیاسی صدرالمتالهین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران.

2 دانشیار، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی تأثیرگذاری سفرهای چهارگانه‌‌ی عرفانی در تحلیل و تبیین اندیشه‌‌ی سیاسی اسلام بوده و اندیشه‌‌ی سیاسی را از نظر ملاصدرا با رویکرد عرفانی و با نگاه به «اسفار اربعه» بررسی کرده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن توصیف اسفار اربعه، دستاوردهای عقلی-شهودی هر یک از سفرها در اندیشه‌‌ی سیاسی اسلام به بحث می‌‌گذارد . یافته‌‌ها بیانگر آن است‌‌که اسفار اربعه‌‌ی عرفانی می‌‌تواند اولاً، مبنایی برای تعیین هدف سیاست، ویژگی‌‌های حاکمان و نحوه‌‌ی مدیریت سیاسی از نظر اسلام قرار گیرد؛ ثانیاً، چیستی قانون حاکم در جامعه‌‌ی اسلامی و کیستی رئیس جامعه را تبیین و توصیف کند؛ و ثالثاً، وظایف حاکمان و مردم به‌‌عنوان دو رکن اساسی سیاست در نظام سیاسی اسلام را تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Political Analysis of Four Mystical Journeys with an Emphasis on the Political Thought of Mulla Sadra

نویسندگان [English]

  • abolfazl hashemy sejzeiy 1
  • ahmadhosein sharifi 2
1 Ph.D. Student at Imam Khomeini Institute of Educational and Research, Qom, Iran.
2 Associate Professor at Imam Khomeini Institute of Education and Research, Qom, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to investigate how the four mystical journeys influenced the analysis and explanation of the political thought of Islam and investigates the political thought based on Mulla Sadra’s opinions with a mystical approach and with a view to the Asfar Arbaa (four journeys). This study applies descriptive-analytic method while describing Asfar Arbaa, to investigate the rational-intuitive achievements of each journey in the political thought of Islam. The findings show that the four mystical journeys can, firstly, be the basis for determining the purpose of politics, the characteristics of the rulers and the political management method based on Islam’s viewpoint; secondly, it explains and describes that what is the ruling law in the Islamic society and who is the ruler of the society; and, thirdly, defines the duties of the rulers and the public as the two main pillars of politics in the Islamic political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Asfar Arbaa
  • Islamic Political Thought
  • Mulla Sadra
  • Mysticism
  1. آقابخشی، علی؛ افشاری‌‌راد، مینو (1379). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: چاپار.
  2. ابن‌‌سینا، حسین‌‌بن عبدالله (1404ق). الشفا (الهیات). تصحیح: سعید زائد. قم: کتابخانه آیت‌‌الله مرعشی.
  3. ابن‌‌عربی، محیی‌‌الدین (1367). «الاسفار عن نتایج الاسفار» در: مجموعه رسائل ابن‌‌عربی. بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج2.
  4. اسم‌‌حسینی، غلام‌‌رضا (1387). «تحول‌‌گرایی عرفان و سیاست در حکمت متعالیه». علوم سیاسی، سال11، شماره43.
  5. الیاسی، محمدقاسم (1387). «رابطه‌‌ی سیاست و شریعت از دیدگاه حکمت متعالیه». علوم سیاسی، سال11، شماره43،ص 159-186.
  6. توانا، محمدعلی؛ حقیقی، یوسف (1396). «عرفان سیاسی نجم‌‌الدین رازی». سیاست متعالیه، سال 5، شماره 18، ص106-89..
  7. جوهری، اسماعیل‌‌بن‌‌حماد (1404ق). الصحاح فی اللغه. تحقیق احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ ‌‌سوم، ج2.
  8. خادمی، منوچهر؛ مسعودی، جهانگیر (1393). «سیاست قدسی در حکمت متعالی امکان‌‌سنجی و ملاحظاتی بر انگاره فلسفه در پارادایم صدرایی». جستارهای سیاسی معاصر، سال5، شماره14، ص76-51.
  9. خدایار، دادخدا؛ احمد رهدار (1392). «نسبت عرفان و سیاست». سیاست متعالیه، سال1، شماره3، ص60-43.

10. رودگر، محمدجواد (1387). «عرفان و سیاست». عرفان، سال4، شماره15، ص56-35.

11. سهروردی، شهاب‌‌الدین (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تصحیح هانری کربن و دیگران. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ ‌‌دوم، ج1.

12. صدرالمتألهین، محمدابراهیم (1340). رساله سه اصل. تصحیح حسین نصر. تهران: دانشگاه علوم معقول و منقول تهران.

13. صدرالمتألهین، محمدابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تصحیح جلال‌‌الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.

14. صدرالمتألهین، محمدابراهیم (1360). اسرار الآیات. تصحیح محمد خواجوی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه.

15. صدرالمتألهین، محمدابراهیم (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیه. تصحیح جلال‌‌الدین آشتیانی. مشهد: المرکز الجامعی للنشر، چاپ ‌‌دوم.

16. صدرالمتألهین، محمدابراهیم (1361). العرشیه. تصحیح غلامحسین آهنی. تهران: انتشارات مولی.

17. صدرالمتألهین، محمدابراهیم (1363). مفاتیح الغیب. تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.

18. صدرالمتألهین، محمدابراهیم (1981م). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: داراحیاءالتراث، چاپ ‌‌سوم.

19. طباطبایی، سیدجواد (1383). زوال اندیشه‌‌ی سیاسی در ایران. تهران: کویر، چاپ ‌‌چهارم.

20. طباطبایی، سیدجواد (1384). درآمدی‌‌بر تاریخ اندیشه‌‌ی سیاسی ایران. تهران: کویر.

21. فارابی، ابونصر (1996م). سیاسة المدنیة. تعلیقه علی بوملحم. بیروت: مکتبة الهلال.

22. فارابی، ابونصر(1995م). آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها. تعلیقه علی بوملحم. بیروت: مکتبة الهلال.

23. فرغانی، سعیدالدین (1428ق). منتهی المدارک فی شرح تائیه ابن فارض. تحقیق عاصم ابراهیم الکیالی. بیروت: دارالکتب العلمیه.

24. قمشه‌‌ای، محمدرضا (1378). مجموعه‌‌ی آثار آقامحمدرضا قمشه‌‌ای. تحقیق حامد ناجی اصفهانی و خلیل بهرامی قصرچمی. اصفهان: کانون پژوهش.

25. قیصرى، داود (1375). شرح فصوص الحکم. تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.

26. قیصرى، داود (1381). رسائل قیصری. تصحیح جلال‌‌الدین آشتیانی. تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، چاپ‌‌دوم.

27. قیصرى، داود (1425ق). شرح القیصری علی تائیه ابن الفارض الکبری. تحقیق احمد فرید المزیدی. بیروت: دارالکتب العلمیه.

28. لک‌‌زایی، شریف (1388-1390). مجموعه‌‌ی مقالات سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج1-4.

29. لک‌‌زایی، نجف (1387). «سیاست متعالیه و دولت هادی در اندیشه‌‌ی صدرالمتألهین». علوم سیاسی، شماره 43،ص53-83..

30. مجاهدی، محمدمهدی (1378). «تأملی در نسبت عرفان و سیاست». متین، سال1، شماره3 -4، ص318-301.

31. مطهری، مرتضی (1378). عدل الهی. ]بی‌‌جا[: صدرا، چاپ چهاردهم.

32. هنری لطیف‌‌پور، یدالله (1395). «سنجش دعوی امتناع تأسیس اندیشه‌‌ی سیاسی برمبنای اندیشه‌‌ی عرفانی». پژوهش‌‌نامه‌‌ی علوم سیاسی، دوره11، شماره 3 (43)، ص237-205.

33. واعظی، احمد (1395). درآمدی بر فلسفه‌‌ی سیاسی اسلامی. قم: پژوهشگاه علوم و اندیشه سیاسی.