جایگاه هویت ملی در ایران نگاهی به تطور تاریخی الگوها و سیاستهای هویت ملی از زمان باستان تا دورهی پهلوی اول

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سیاستگذاری فرهنگی دانشگاه بینالمللی امام رضا(ع)

2 استادیار دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

توجه به "هویت ملی ایرانیان" پدیدهی مدرنی است که به مثابه خودآگاهی ملی نسبت به انباشت تاریخی تجربه‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی سرزمینی به نام ایران، به تدریج بعد از ارتباط ایران با غرب مورد مطالعه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی تاریخی و بهره‌گیری از ابزار کتابخانه‌ای و اینترنتی به بررسی مسائل هویتی در ایران قبل از 1320 می‌پردازد. فرضیه‌ی پژوهش عبارت است از اینکه علیرغم کهن بودن تمدن ایران و حس وطن‌دوستی که در مقیاسه‌ای مختلف در طول تاریخ در برخی از ایرانیان وجود داشته است، اما تاریخ توجه به هویت ملی در ایران به دوران مشروطه برمی‌گردد؛ لذا آنچه بیش از این تاریخ در ایران وجود داشته، هویت اجتماعی- فرهنگی بوده است. بررسی تطور تاریخی هویت ملی در ایران از زمان مشروطه نشان‌دهنده‌ی مطرح‌شدن الگوهای هویتی غربگرایانه و باستان‌گرایانه در دورهای قبل از 1320 می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آبراهامیان، یرواند (1389). تاریخ ایران مدرن. ترجمه: محمد ابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی.
  2. آشنا، حسام الدین (1376). سیاست فرهنگی ایران در دوره‌ی رضاخان؛ درآمدی بر ریشه‌های انقلاب اسلامی (مجموعه مقالات). بی‌جا: بی‌نا.
  3. احمدی، حمید (1382). هویت ملی ایرانی در گستره‌ی تاریخ؛ فصلنامه مطالعات ملی، سال چهارم، شماره 1.
  4. اشرف، احمد (1390). هویت ایرانی به سه روایت. ترجمه: حمید احمدی. ایران‌نامه، سال بیست و چهارم.
  5. اکبری، محمدعلی (1385). تبارشناسی هویت جدید ایرانی "عصر قاجاریه و پهلوی اول". تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  6. امینیان، بهادر (1386). تأثیر هویت ملی در پیوند نسلی؛ فصلنامه جوانان و مناسبات نسلی، شماره اول.
  7. اوزکریملی، اوموت (1383). نظریه­های ناسیونالیسم. مترجم: محمدعلی قاسمی. تهران: موسسه مطالعات ملی.
  8. باوند، هرمیداس (1379). سیر تحول تاریخی هویت ملی در ایران از اسلام تا به امروز؛ فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 15.
  9. برتون، رولان (1387). قوم‌شناسی سیاسی. ترجمه: ناصر فکوهی. تهران: نشر نی.
  10. بیگدلی، علی (1390). دولت‌های مدرن و هویت ملی. بی‌جا: بی‌نا.
  11. تاجیک، محمدرضا (1379). روشنفکر ایرانی و معمای هویت ملی؛ فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 5.
  12. تریان، امین (1390). ایجاد کانون­های ناسیونالیستی در عصر رضاشاه پهلوی. بی‌جا: بی‌نا.
  13. تقی­زاده، اکبر (1391). اقوام ایرانی و قومیت در کتاب­های درسی مقطع ابتدائی دوره پهلوی اول. بی‌جا: بی‌نا.
  14. جلال­پور، شهره (1391). تحلیل تغییر اسامی شهرهای ایران در دوره‌ی پهلوی اول و نقش فرهنگستان ایران؛ فصلنامه گنجینه اسناد، سال 22، دفتر 4.
  15. زریری، رضا (1384). تجددگرایی و هویت ایران در عصر پهلوی؛ ماهنامه اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر، مجله زمانه، سال 4، شماره 40.
  16. شعبانی، امامعلی (1389). مؤلفه­های هویت ملی ایرانیان؛ جام­جم (ویژه­نامه ایام: تاریخ معاصر)، شماره 61، نهم مهرماه.
  17. شیخاوندی، داور (1379). تکوین و تنفیذ هویت ایرانی. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
  18. قاسمی، علی‌اصغر و ابراهیم‌آبادی، غلامرضا (1390). نسبت هویت ملی و وحدت ملی در ایران؛ فصلنامه راهبرد.
  19. قهرمانپور، رحمان (1392). امنیت؛ فصل مشترک سیاست‌های هویتی و روندهای هویتی اجتماعی. پژوهشنامه هویت اجتماعی 2.
  20. کبیری، افشار (1389). بررسی تحولات تاریخی هویت ملی در ایران، پژوهشنامه هویت (3).
  21. کچویان، حسین و جوادی یگانه، محمدرضا (1385). دوره‌ی اول هویت‌یابی ایرانی (پیدایی مسأله‌ی هویت و نفی خود)؛ نامه‌ی پژوهش فرهنگی.
  22. مرشدی‌زاده، علی (1384). روشنفکران آذری و هویت ملی و قومی. تهران: نشر مرکز.
  23. مسگر، علی‌اکبر (1388). نهادهای هویت­ساز در دوره‌ی پهلوی اول: نمونه (سازمان پرورش افکار)؛ پیام بهارستان، شماره3.
  24. منشادی، مرتضی (1389). پیوند اسطوره و سیاست در شاهنامه: تلاش برای بازتولید هویت ملی ایرانیان، فصلنامه مطالعات ملی، 41، سال 11، شماره1.
  25. نائبیان، جلیل و قلی‌زاده، محرم (1389). نقش سیاست­های فرهنگی دوره‌ی رضاشاه در وضعیت آموزش و پرورش تبریز؛ جستارهای تاریخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره‌ی دوم.
  26. نظری، علی‌اشرف (1386 الف). هویت مدرن و ظهور گفتمان مشروطیت در ایران، فصلنامه مطالعات ملی،32، سال هشتم، شماره 4.
  27. ــــــــــــــ (1386 ب). ناسیونالیسم و هویت ایرانی، مطالعه موردی دوره پهلوی اول، فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست، سال 9، شماره 22.
    1. Carrithers, M. And Others (1985), the Category of The Person. Cambridge: Cambridge.
    2. Castells, Manuel (2006), Globalisation and Identity A Comparative Perspective, Transfer.
    3. Castells, Manuel (2010), the Power of Identity, the Information Age Economy, Society, and Culture, United Kingdom: John Wiley & Sons Ltd.
    4. Connoly, William (2002), Identity/Difference. USA: University Of Minesota Press.
    5. D. Fearon, James (2009), What Is Identity (As We Now Use The Word)?,
    6. Giddens, a (2001), Sociology, Polity Press, Cambrige.
    7. Harper, J. (2006), Identity Crisis: How Identification Is Overused And Misunderstood? Cato Institute: Washington D.C.
    8. Horboken, V (2004), Ethnic Communication, Social Identities, London: Routledge.
    9. Norval, Aletra J. (2003), the Politics of Ethnicity and Identity. In: Cambridgedictionary of Sociology. Cambridge. Cambridge University Press.
    10. Oyserman, Daphna, (2004), Self- Concept and Identity in Self and Social Identity, Perspectives on Social Psychology, Brewer, M. B., & Hewstone, M. Malden, Ma: Blackwell Pub.
Wilcox, v.(2011), Encountering Italy: military service and national identity during the first world war, bulletin of Italian politics.vol.3, N.2.

سیاست متعالیه

دوره 5، شماره 19
زمستان 1396
صفحه 155-176

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار