ایران و راهبردهای دستیابی به رهبری منطقه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

ایران، پهناورترین کشور پیرامون خلیج فارس و از بزرگ ترین کشورهای منطقه ی خاورمیان ه است؛ لذ ا ظرفیت بالای ی ر ا برای نقش آفرین ی د ر منطق ه - به عنوان قدرت منطقه ای- دارد و این افق را دنبال می کند که این نقش از سوی کشورهای منطقه و فرامنطقه پذیرفته شود. با این وجود، قدرت منطقه ای رو به افزایش ایران، دگرگون کننده ی
توازن قوا در این نقطه ی جغرافیایی ست و واکنش دیگران را به دنبال دارد؛ چراکه هر اندازه شکاف های قدرت بیش تر شود، احساس تهدید افزایش یافته و مقاومت بیش تری از سوی کشورهای ضعیف برای پذیرش نقش ایران صورت خواهد گرفت. احساس ترس ایجادشده در این شرایط، فضای مانور قدرت منطقه ا ی ر ا محدو د می کند و وابستگی کشورهای کوچک به سایر قدرت های فرامنطقه ای را تشدید نموده، و زمینه ی حضور خارجیان را فراهم می سازد؛ این روند به ایجاد یک فضای غیردوستانه منتهی می شود. تحقیق حاضر می خواهد استراتژی مناسبی را پیشنهاد کند که با درپیش گرفتن آن، بتوان فضای ایران هراسی موجود را خنثی کرده و حساسیت حضور و کنش گری خود در منطقه را از بین ببرد. اتخاذ رویکرد رهبری مبتنی بر الهام بخشی، همکاری و توافق دسته جمعی می تواند فضای تهدیدآمیز را خنثی یا کم اثر نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iran and Strategies to Achieve Regional Leadership

نویسنده [English]

  • Hossein Rabiee
Assistant professor of Political Geography, Khwarazmi university, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Iran is the biggest country around the Persian Gulf and one of the biggest countries in the Middle East. Henceforth, it has a high capacity to play role as a regional power in the region and follows the goal of accepting that by the countries in the regional and trans-regional domain. However, the increasing regional power of Iran changes the balance of power in this geographic zone and is followed by reactions of others because the more power gaps increases, the more threat will be felt and the more resistance will weak countries show against accepting the role of Iran. The feeling of fear created in this situation will limit the regional maneuver space, intensifies dependence of weak countries on other transregional powers and set the ground for presence of the foreigners. This will lead to creation of an unfriendly atmosphere. The present study wants to suggest a proper strategy following which leads to neutralization of the present atmosphere of fear from Iran (so called Iran phobia) and removal of sensitivity about the presence and acting of Iran. Following the strategy of inspirational leadership, cooperation and collective agreement can neutralize or decrease the threatening space.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Persian Gulf
  • Regional Approach
  1. اعظمی، هادی (1385). وزن ژئوپلیتیکی و نظام قدرت منطقه‌ای (بررسی موردی: جنوب غرب آسیا). فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 7 و 8.
  2. برزگر، کیهان (1385). سیاست خارجی ایران در عراق جدید. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
  3. بیکی، مهدی (1389). قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران؛ مطاله موردی لبنان. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  4. دسترادی، ساندرا (1393). امپراتوری، سلطه و رهبری، توسعه؛ چارچوبی تحقیقی برای مطالعه قدرت‌های منطقه‌ای (برگرفته از کتاب قدرت‌های منطقه‌ای ایران قدرت نوظهور). تدوین محمدباقر خرمشاد. تهران: انتشارات عملی فرهنگی.
  5. رحمانی، هما (1393). نشانه‌های الهام‌بخشی در رهبری منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 44، شماره 3.
  6. عسکری، محمود (1386). شاخص‌های قدرت منطقه‌ای. فصلنامه راهبرد دفاعی، سال پنجم، شماره هجدهم.
  7. فولر، گراهام (1371). قبله‌ی عالم. تهران: امیرکبیر.
  8. قهرمان‌پور، رحمان (1389). تقدم الهام‌بخشی بر قدرت نرم در سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام. فصلنامه راهبرد دفاعی، سال هشتم، شماره 28.
  9. کالینز، جان (1383). استراتژی بزرگ، اصول و رویه‌ها. ترجمه: کوروش بایندر. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
  10. گیدنز، آنتونی (1374). جامعه‌شناسی. ترجمه: منوچهر صبوری. تهران، نشر نی.
  11. متقی، ابراهیم (1387). رویارویی غرب معاصر با جهان اسلام. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  12. متن سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران: http://www.dolat.ir/PDF/20years.pdf
  13. مطهرنیا، مهدی (1378). تبیین نوین بر مفهوم قدرت در سیاست و روابط بین‌الملل. تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  14. نای، جوزف (1383). کاربرد قدرت نرم. ترجمه‌ی: سیدرضا میرطاهر. فصلنامه‌ی مطالعات راهبردی، سال دوم، شماره 6.
  15. والرشتاین، امانوئل (1388). مقدمه‌ای بر تحلیل نظام‌های جهانی. ترجمه: حسین عسگریان. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.

16. Cooper, Andrew F, Richard A. Higgott and Kim Richard Nossal (1993). Relocating Middle Powers: Australia and Canada in a Changing World Order (Vancouver: UBC Press).

17. Hurrel, Andrew (2006), Hegemony, Liberalism and Global Order: what space
for would-be great powers? International Affairs Volume 82, Issue 1, pages
1–19, January 2006.

18. Kindleberger Charles (1981), dominance and leadership in the International Economy,” 25(2) International Studies Quarterly.

19. Mearsheimer, John (1983), Conventional Deterrence, New York: Cornell University Press.

20. Michael Doyle. 1986. “Liberalism and World Politics.” American Political Science Review 80. 

21. Rubin, Jennifer (2013), U.S. retreat means Iran's grows, The Washington Post, February 19, http://www.washingtonpost.com.

22. Ryan Kraig, Michael (2006). Forges a New Security Order for the Persian Gulf, Middle East Policy, Vol. 13, spring.

23. Schirm Stefan A. 2008. The Role of Domestic Interests and Ideas in Regional Power. Projection: Assessing the Leadership – Followership Nexus. Paper prepared for the first Regional Powers Network (RPN) conference at the German Institute of Global and Area Studies (GIGA) in Hamburg, Germany, 15-16 September 2008. University of Bochum.