مقام خلافت اللّهی انسان و الگوی اسلامی پیشرفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار فلسفه دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

الگوی اسلامی پیشرفت، ملهم از آموزههای الهی اسلام، هم به بعد مادی و هم به بعد معنوی زندگی انسان نظر دارد؛ لذا فهم انسانشناختی این الگو، حائز اهمیت بسیار بالایی است. قرآن کریم با طرح آموزهی خلافتاللهی انسان، مبدأ و معاد و مسیر تکاملی زندگی بشر را ترسیم کرده، و علت شایستگی انسان برای حکومت الهی، و نتایج مترتببر آن را بیان نموده است؛ تسخیر دیگر موجودات و بهکارگیری آنها در فعلیتبخشی به قابلیتهای انسان، نمونهای از آنهاست. این مسأله حائز چنان ظرفیت بالایی است که میتواند معنای خاصی را به الگوی الهی پیشرفت ببخشد. در این رویکرد، به عنوان جانشین خدا بر روی زمین، موظف است برای پیشرفت مادی و معنوی خود همه ی نعمتهای الهی را بهخدمت بگیرد؛ و در عینحال در مقابل سوءاستفاده از آنها مسئولیتپذیر باشد. از اینرو، خلافتاللهی انسان، هم شایستگی و هم مسئولیت اوست و بر
ضرورت تلاش برای پیشرفت و تعالی - در همهی ابعاد مادی، معنوی، فردی و اجتماعی زندگی بشر صحه میگذارد.


کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Khilafat-Allah Position of Human and Islamic Pattern for Development

نویسنده [English]

  • Qudratullah Qurbani
Assistant professor in Philosophy, Khwarazmi University.
چکیده [English]

Islamic pattern for development, induced by the divine didactics of Islam, considers both materialist and spiritual aspects of human life. Henceforth, anthropological understanding of that pattern is highly important. By raising Khilafat-Allah-oriented didactic of human, Quran has drawn the origin,  destination and developmental pathway of human life, and explained the reason of competency of human for the divine government and its results; winning the other creatures and applying them in actualizing human capabilities is an instance of them. This issue has such a high importance that can give special meaning to divine pattern for development. In this approach, human as the deputy of God on earth should implement all physical and spiritual divine blessings and in return, feel responsible for misusing them. Thus, human as Khilafat-Allah means that he is competent and responsible at the same time, and it emphasizes the necessity of advancement and sublimity in all materialist, spiritual, individual and social aspects of human life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khilafat-Allah
  • Advancement
  • Islamic Pattern
  • Wisdom
  • Free will
  1. قرآن
  2. جوادی آملی، عبدالله (1385). ادب فنای مقربان (ج3). قم: موسسه نشر اسراء (چاپ دوم).
  3. ـــــــــــــــــ (1390). تفسیر موضوعی قرآن (ج14). قم: نشر اسراء (چاپ هفتم).
  4. حیدری‌فر، مجید (1386). کرامت انسان در قرآن. چاپ شده در مجموعه مقالات همایش بین‌المللی امام خمینی و قلمرو دین (ج1). موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  5. سلطانی، محمدعلی (1386). کرامت انسان در نگاه قرآن. چاپ شده در مجموعه مقالات همایش بین­المللی امام خمینی و قلمرو دین (ج1). موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  6. ایازی، سید محمدعلی (1386). کرامت انسان و آزادی در قرآن. فصلنامه بینات، ش 53: 24-16.
  7. طباطبائی، علامه سید محمدحسین (1374). تفسیر المیزان (ج1). ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی. بی‌جا: انتشارات اسلامی.
  8. قرائتی، محسن (1378). تفسیر نور (ج1). بی‌جا: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
  9. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1376). تفسیر نمونه (ج1). قم: دارالکتب الاسلامیه.
  10. هایدگر، مارتین (1375). عصر تصویر جهان. ترجمه: یوسف اباذری. مجله‌ی ارغنون، ش 12 و 11: 1-21.