• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • همکاران دفتر نشریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • English
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter Telegram
سیاست متعالیه
مقالات آماده انتشار
شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 5 (1396)
دوره دوره 4 (1395)
شماره شماره 15
شماره شماره 14
شماره شماره 13
شماره شماره 12
دوره دوره 3 (1394)
دوره دوره 2 (1393)
دوره دوره 1 (1392)
باقرزاده, محمدرضا. (1395). امکان‌سنجی دوره‌ای شدن حاکمیت سیاسی در قانون اساسی. سیاست متعالیه, 4(12), 65-82.
محمدرضا باقرزاده. "امکان‌سنجی دوره‌ای شدن حاکمیت سیاسی در قانون اساسی". سیاست متعالیه, 4, 12, 1395, 65-82.
باقرزاده, محمدرضا. (1395). 'امکان‌سنجی دوره‌ای شدن حاکمیت سیاسی در قانون اساسی', سیاست متعالیه, 4(12), pp. 65-82.
باقرزاده, محمدرضا. امکان‌سنجی دوره‌ای شدن حاکمیت سیاسی در قانون اساسی. سیاست متعالیه, 1395; 4(12): 65-82.

امکان‌سنجی دوره‌ای شدن حاکمیت سیاسی در قانون اساسی

مقاله 4، دوره 4، شماره 12، بهار 1395، صفحه 65-82  XML اصل مقاله (432 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده
محمدرضا باقرزاده
چکیده
سوال اساسی نوشتار حاضر این است که حقّ حاکمیت ملی نسبت به نسل‌های بعد از عصر تأسیس چگونه قابل تعریف است و آنان چگونه می‌توانند این حق را در گزینش نظام سیاسی اعمال کنند؟ به‌ویژه اگر قوانین اساسی، برگزاری رفراندوم درباره‌ی اصل نظام سیاسی و یا اصول محوری آن را نپذیرفته باشند. در بررسی این مسأله با روش حقوقی، ضمن پذیرش بدون استثناء اصل حاکمیت ملی، تبیین‌های حقوقی‌ای درباره‌ی عدم امکان بازنگری در برخی اصول کلیدی نظام سیاسی در جمهوری اسلامی ایران ارائه شده است. این محدویت حقوقی در وهله‌ی نخست ناشی از آن است که قانون اساسی، سند اداره‌ و صیانت از نظام سیاسی است؛ لذا ممنوعیت بازنگری در آن‌دسته از اصول قانون اساسی که تغییر آن‌ها به‌منزله‌ی تغییر ماهیت نظام سیاسی باشد، عین صیانت از حق حاکمیت ملت است. ثانیاً، پذیرش این مسأله در تعارض با حق مهم دیگر، یعنی حق ثبات و پیشرفت است. و در وهله‌ی سوم، عقلانیت اندیشه‌ی سیاسی مانع تجویز انهدام نظام سیاسی برخاسته از آن عقلانیت می‌شود؛ فلذا همواره نظام سیاسی خود را عقلانی می‌داند و آن را زیر سوال نمی‌برد. نظام جمهوری اسلامی ایران نیز که بر مبنای اقناع عمومی نسبت به عدم مشروعیت نظام سابق و مشروعیت نظام جایگزین بنیان نهاده شده است، مستثنی از این سه دلیل منطقی نیست. دستاوردهای این نوشتار می‌تواند نقطه‌ی آغازینی برای گفتمان مشروعیت در ادبیات حقوقی و کرسی‌های آزاداندیشی در محافل علمی و آکادمیک باشد.
کلیدواژه‌ها
حق تعیین سرنوشت؛ حق حاکمیت ملی؛ ‌ حاکمیت سیاسی؛ رفراندوم؛ قانون اساسی
مراجع
  1. قرآن کریم
  2. نهج البلاغه
  3. ابن‌طاووس (1370 ه.ق)، کشف المحجة لثمرة المهجة، النجف: منشورات المطبعة الحیدریة.
  4. اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی (1364)، صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران.
  5. باقرزاده، محمدرضا (1388)، آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قم: انتشارات جامعه الزهرا.
  6. باقرزاده، ‌محمدرضا (آذر و دی 1379)، گذرى بر حقوق متقابل مردم و حاکم در جامعه علوى، مجله معرفت، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، شماره 37.
  7. بوشهری، جعفر (1355)، حقوق اساسی، دانشگاه تهران: دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی.
  8. جمعی از نویسندگان (1388)، درسنامه فلسفه حقوق(ویراست جدید)، قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی، تابستان.
  9. جوان آراسته، حسین (زمستان 1379)، حقوق مردم در نگاه امیرالمؤمنین على(ع)، فصلنامه حکومت اسلامى، شماره 18.

10. خمینی، روح الله (1378)، صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

11. دبیرخانه مجلس بررسی نهایی قانون اساسی (1358)، صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، تهران: انتشارات دبیرخانه‌ی مجلس بررسی نهایی قانون اساسی.

12. طالبی، محمدحسین (تابستان 1386)، منشأ و خاستگاه حقّ بشر، فصلنامه معرفت فلسفی، شماره 16.

13. عمید زنجانی، عباسعلی (1383)، فقه سیاسی، تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر.

14. قاضی شریعت پناهی، ابوالفضل (1373)، بایسته‌های حقوق  اساسی، تهران:‌ نشر یلدا.

15. ــــــــــــــــــــــــ (1380)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی (کلیات و مبانی)، انتشارات دانشگاه تهران: چاپ هفتم.

16. ــــــــــــــــــــــــــ (1387)، بایسته‌های حقوق اساسی، تهران: ‌میزان.

17. کواکبیان، مصطفی (1378)، مبانى مشروعیت در نظام ولایت فقیه، موسسه تنطیم و نشر آثار امام خمینی(س)، تهران: عروج.

18. مصباح یزدی، محمدتقی (8  لغایت 11 بهمن 1365)، خاستگاه حقوق، ارائه شده در پنجمین کنفرانس اندیشه اسلامى.

19. ــــــــــــــــــــ (1380)، نظریه حقوقی اسلام، قم،: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

20. مطهری، مرتضی (1361)، پیرامون انقلاب اسلامی، چ2، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم.

21. ـــــــــــــ (1379)، پیرامون جمهوری اسلامی ایران، تهران: صدرا.

22. مدنی، جلال‌الدین (1369)، حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران، تهران: سروش.

23. ــــــــــــــ (1373)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: همراه.

24. ورعی، سید جواد (1385)، مبانی و مستندات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به‌روایت قانون‌گذار، قم: انتشارات دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 142
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 54
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

Journal Management System. Designed by sinaweb.