شاخص‌های کارگزاران و نظارت بر آن از منظر ائمه(ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران

2 استاد، گروه تاریخ، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران

3 استادیار، گروه تاریخ، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران

10.22034/sm.2021.141962.1638

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص‌های نظارت امامان در رفتار کارگزاران می‌باشد. پرسش مطرح شده در این پژوهش ناظر به چیستی این شاخص‌ها است. یعنی از منظر ائمه معصومین(ع)، یک کارگزار مطلوب ایشان، باید دارای چه شاخص‌هایی برای وکالت و کارگزاری از سوی امام باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و بررسی مهم‌ترین شاخص‌های مورد توجه ائمه(ع) درباره کارگزاران نشان داد که کارگزاران امامان شیعه می‌بایست شاخص‌های خاص مد نظر ائمه(ع) را می‌داشتند، شامل: شاخص عدالت‌ورزی و وثاقت کارگزار، یعنی برخورد انصاف‌گونه و توأم با عدالت با مردم، شاخص رازداری، شاخص آگاهی دینی که موجب انجام بهتر کارها در سایه بصیرت و فهم خواهد بود، شاخص اطاعت‌پذیری که در حقیقت پایبندى به قوانینی است که مطابق با شریعت و صلاح و مقرّرات اجتماعى است. شاخص دیگر، شاخص دقت و نظم است که از ویژگی‌های لازم جهت پذیرش مسئولیت عظیم و مهم نمایندگان و کارگزاران ائمه(ع) می‌باشد. بررسی رفتار سیاسی امامان شیعه نشان می‌دهد که نصب کارگزاران براساس شایستگی و حائز بودن شاخص‌هایی بوده که عموماً از ویژگی‌های انسان‌های صالح است. در غیر این صورت در جرگه کارگزاران قرار نمی‌گرفتند. بنابراین، انتصاب کارگزار از نگاه ائمه(ع) براساس لیاقت و شایستگی است و انتساب به یک قوم خاص، ثروت، قدرت اجتماعی، نسبت فامیلی و... تأثیری بر انتصاب کارگزاران نداشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Indicators of the Officials and Supervision over them from the View of the Imams(AS)

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Alhoseyni 1
  • Seyed Asghar Mahmoodabadi 2
  • Keyvan Loloie 3
1 PhD. Student of History, Mahalat Branch, Islamic Azad University, Mahalat, Iran
2 Professor, Department of History, Mahalat Branch, Islamic Azad University, Mahalat, Iran
3 Assistant Professor, Department of History, Mahalat Branch, Islamic Azad University, Mahalat, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to review indicators of the Imams’ supervision over the officials’ behavior. The research question of this study considers the content of these indicators. It means, from the view of Imams (AS), which indicators a favorable official should have for the advocacy on the behalf of an Imam. The method of study is descriptive-analytic and analysis of the most important components considered by the Imams (AS) about the officials showed that the delegates of the Shi’ite Imams ought to have special features such as justice and resoluteness, fair and just behavior with people, confidentiality, religious awareness that leads to better performance in the light of insight and understanding, submissiveness that is commitment to the rules in accordance with religion and social expediency and regulations, accuracy and order that is essential for accepting great and important responsibility of the delegates and officials assigned by the Imams (AS). An analysis of the political behavior of Shi’ite Imams shows that appointing the officials has been based on their qualification and having features that were mostly related to righteous people otherwise they would not be assigned in the group of officials. Therefore, appointment of officials from the view of the Imams (AS) is based on merit and decency and it has nothing to do with any special tribe, wealth, social power, family relation and so on.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seerah of the Imams (AS)
  • Advocators
  • Shi’ite Community
  • Order
  • Submissiveness
  • Religious Awareness
  • Confidentiality
  • Justice
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه. محمد بن حسین شریف رضى؛ مصحّح صبحی صالح. قم: نشر هجرت، 1414ق.
آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق). غررالحکم و درر الکلم. مصحّح مهدی رجائی. قم: دارالکتب الاسلامی.
ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1363). تحف العقول عن آل الرسول، مصحّح علی اکبر غفاری. قم: جامعه مدرسین.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. مصحّح جمال‌الدین میردامادی. بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر، ج11.
اربلی، علی بن عیسی (1381ق). کشف الغمه فی معرفه الأئمه. مصحّح هاشم‏ رسولى محلاتى. تبریز: بنی هاشمی، ج2.
بلاذری، احمد (1417ق). انساب الاشراف. تحقیق، سهیل زکار، ریاض زرکلی. بیروت: نشر دارالفکر، ج2.
حرّ عاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشّیعه. قم: موسسه آل البیت، ج30.
حمیرى، عبدالله بن جعفر (1413ق). قرب الإسناد. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
دلشاد تهرانی، مصطفی و همکاران (1395). مبانی و اصول عزل و نصب کارگزاران با رویکرد اندیشه سیاسی امام علی(ع) در نهج‌البلاغه. مدیریت سازمان‌های دولتی، 5(1): ص191-155.
دهخدا، على اکبر (1382). لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم.
راغب اصفهانی، محمد بن حسین (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. مصحّح صفوان عدنان داودی. بیروت: دارالقلم الدار الشامیه.
رحمانی پاکدل، زهرا (1394). اصول اخلاقی مدیریت با تکیه بر گفتار امام علی(ع) در نهج‌البلاغه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم.
رحمانی، محمد (1379). ملاک‌های گزینش کارگزاران در حکومت علوی. حکومت اسلامی، شماره 18.
طبرسی، احمد بن علی (1403ق). الاحتجاج علی اهل اللجاج. مصحّح محمدباقر خرسان. مشهد: نشر مرتضی، ج1.
طبری آملی صغیر، محمد بن جریر بن رستم (1413ق). دلائل الامامه. قم: دراسات الاسلامیه موسسه البعثه.
طوسی، احمد بن علی (1403ق). الاحتجاج علی اهل اللجاج. مصحّح محمدباقر خرسان. مشهد: نشر مرتضی، ج1.
طوسی، محمد بن حسن (1409ق). اختیار معرفۀ الرجال (رجال کشّی). مشهد: دانشگاه مشهد.
طوسی، محمد بن حسن (1411ق). الغیبه للحجه. مصحّح عبادالله تهرانى و على احمد ناصح. قم: دارالمعارف الاسلامیه.
عسگری‌نیا، ابوالفضل؛ لطفی‌جم، منا (1390). روش تحقیق در مدیریت. تهران: نشر فرانما.
عمید زنجانی، عباس‌علی (1389). نظارت بر اعمال حکومت و عدالت اداری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فیومی، احمد بن محمد (1414ق). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. قم: موسسه دارالهجره، ج2.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. مصحّح علی اکبر غفاری. تهران: نشر دار الکتب الاسلامیه، ج5، 1.
کشّى، ابو عمرو محمد بن عمر بن عبدالعزیز (1409ق). رجال کشّى. به تصحیح حسن مصطفوى. مشهد: موسسه نشر دانشگاه مشهد.
مامقانی، عبدالله (1389ق). تنقیح المقال فی علم الرجال. قم: موسسة آل البیت(ع)، ج1.
مدرسی طباطبایی، حسین (١٣٨٦). مکتب در فرایند تکامل. ترجمه هاشم ایزدپناه. تهران: انتشارات کویر.
مفید، محمد بن محمد (1413ق/الف). الإختصاص. قم: مؤسسه آل البیت(ع).
مفید، محمد بن محمد (1413ق/ب). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد. قم: کنگره شیخ مفید.
نجاشی، احمد بن علی (1365). رجال نجاشی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعة المدرسین.