تحلیل گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در قبال بحران سوریه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مطالعات منطقه‌ای، دانشگاه تهران، تهران؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

2 دانشیار، گروه مطالعات منطقه‌ای، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22034/sm.2022.131435.1566

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی شکل‏گیری تفاوت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در قبال بحران سوریه است. در این پژوهش تلاش شد تا با بهره‏گیری از چارچوب تحلیل گفتمان لاکلا و موف چگونگی شکل‌گیری سیاست خارجی متفاوت ایران و عربستان در قبال بحران سوریه از یک‌سو و اتخاذ جهت‏گیری این دو در قبال بحران مذکور از سوی دیگر، متفاوت از سیاست آن‏ها در داخل تشریح شود. نتایج نشان داد که عربستان و ایران در بحران سوریه به عنوان دو کنش‏گر منطقه‏ای فعال در مقابل یکدیگر نیز قرار گرفتند. این در حالی است که تلقی هر یک از این دو از این بحران متفاوت بوده و این بحران برای هر یک از این دو، معانی متفاوتی داشته است. بدین ترتیب، در حالی که گفتمان محور مقاومت به‌مثابه گفتمان سیاست خارجی ایران در بحران سوریه در مقابل اسرائیل شکل گرفته است و منافع ملی و در رأس آن امنیت ملی ایران در گروی حمایت از دولت اسد به عنوان عضو کلیدی محور مقاومت تعریف می‏شود، در گفتمان تهدید ایران به‌مثابه گفتمان سیاست خارجی عربستان در بحران سوریه که در مقابل ایران تکوین یافته است، منافع ملی و امنیت ملی عربستان براساس مقابله با تهدید ایران تعریف می‏شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Foreign Policy Discourse of the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia in Relation to the Syrian Crisis

نویسندگان [English]

  • Alireza Moghaddam 1
  • Bahare Sazmand 2
1 1. PhD. Student, Department of Regional Studies, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran; Member of the Association for Political Studies, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Regional Studies, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study aims to investigate how the foreign policy of the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia in the face of the Syrian crisis is formed. In this research, an attempt was made to use the framework of Laclau and Moff's discourse analysis to form the different foreign policies of Iran and Saudi Arabia towards the Syrian crisis on the one hand and to adopt a different orientation towards the crisis on the other, separate from its policy and described inside. The results showed that Saudi Arabia and Iran also confronted each other as two active regional actors in the Syrian crisis. However, the perception of each of these two crises was different, and this crisis had different meanings for each of them. Thus, while the resistance-oriented discourse has been shaped as Iran's foreign policy discourse in the Syrian-Israeli crisis, with national interests, Iran's national security, defined as a key member of the resistance-driven, in support of the Assad government. In the Iranian threat discourse, as in the Saudi foreign policy discourse on the Syrian crisis that has developed against Iran, Saudi national interests and national security are defined in terms of countering the Iranian threat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Discourse Analysis
  • Foreign Policy
  • Islamic Republic of Iran
  • Saudi Arabia
  • Syria
جانسیز، احمد؛ قاسمیان، روح‌الله (1392). جریان‏شناسی مخالفان بومی و غیربومی در بحران سوریه. سیاست جهانی، 3: ص109-131.
حاجی یوسفی، امیرمحمد (1382). ایران و رژیم صهیونیستی؛ از همکاری تا منازعه. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
حاجی یوسفی، امیرمحمد؛ ذاکری، مهدخت (1396). شناسایی حداکثری و منازعات بازفرجام خاورمیانه: یک مدل نظری. پژوهش‏های روابط بین‏الملل، 24: ص79-108.
سلطانی، علی اصغر (1394). قدرت، گفتمان و زبان؛ سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر نی.
قزوینی حائری، یاسر (1390). سونامی در جهان عرب. تهران: انتشارات امیرکبیر.
قهرمان‏پور، رحمان (1393). هویت و سیاست خارجی در ایران و خاورمیانه. تهران: انتشارات روزنه.
کتاب سبز سوریه. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‏‏المللی، 1387.
مقدم دیمه، علیرضا (1392). هویت و سیاست خارجی مصر در قبال اسرائیل. مطالعات خاورمیانه، 4: ص99-124.
مقدم، علیرضا (1391). هویت و سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه در قبال اسرائیل؛ مطالعه موردی (ایران، ترکیه و مصر). پایان‏نامه کارشناسی ارشد. گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
نیاکویی، سید امیر (1391). کالبدشکافی انقلاب‏های معاصر در جهان عرب. تهران: نشر میزان.
یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز (1392). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشرنی.
Doty, R.L. (1993). Foreign Policy as Social Construction: A post Positivist Analysis of US Counterinsurgency Policy in the Philippines. International Studies Quarterly, 37: P.297-320.
Hartmann, L. (2016). Saudi Arabia as Regional Actor: Threat Perception and balancing at Home Abroad. Available at: www.sciencespo.fr/psia/ 2016.
Joffe, G. (2012). The Regional Implications of The Conflct In Syria. NOREF Policy Brief. Available At: http://noref.no/Regions/Middle-East-and-North-Africa/Syria/Publications/The-regional-implications-of-the-conflict-in-Syria
Kam, E. (2012). The Axis of Evil in Action: Iranian Support for Syria. INSS Insight, 372.
Kamel, A. (2011). Saudi Arabia and Iran set to Jockey for position in Syria, Foreign Policy. Available at:
http://foreignpolicy.com/2011/08/11/saudiarabia-and-irran-set-to-jokey-for-position-in-syria/
Kubalkova, V. (2001). A Constructivist Premier. In: Vandulka Kubalkova (ed.), Foreign Policy in a Constructed World. New York and London: M.E. Sharpe.
Martini, J., York, E. & Yong, W. (2013). Arena of Strategic Competition. RAND Corporation, Available at: https://www.rand.org/pubs/research_reports/RR213.html
Wendt, A. )1999). Social Theory of International Relations. London: Cambridge University Press.
https://www.ohchr.org/ar/hrbodies/hrc/iicisyria/pages/independentinternationalcommission.aspx
https://www.un.org/sg/en/content/sg/note-correspondents/2016-04-22/note-correspondents-transcript-press-stakeout-united