پیشگیری از جرایم سیاسی و طغیان سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، فقه و حقوق جزا، دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، میبد، ایران

2 استادیار، گروه حقوق، دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، میبد، ایران

3 استادیار، گروه فقه، دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، میبد، ایران

10.22034/sm.2022.84835.1210

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی پیشگیری از جرایم و طغیان سیاسی است. در این راستا، سوال اصلی این است که آیا بروز جرایم سیاسی در یک کشور حکایت از ضعف هنجارهای سیاسی و اخلاقی است؟ و مولفه‌‌های اساسی در پیشگیری از این جرایم و طغیان از آن چیست؟. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و مبتنی بر منابع کتابخانه‌‌ای به مطالعه محورهای کاربردی تئوریک به صورت کیفی در مورد پیشگیری از جرم سیاسی مبتنی بر قانون جرم سیاسی مصوب 1395 پرداخته و از نظریات رایج در حوزه انحراف و کج‌روی به صورت کاربردی بهره جسته و در موارد مقتضی به آمار میدانی یک متغیره برای به تجربه گذاردن فرضیات یک متغیره پرداخته است. نتایج نشان داد که کمّیت و کیفیت بروز جرایم سیاسی در هر کشور، بیانگر فاصله بایسته‌‌های نظام ارزشی در حوزه سیاسی- اجتماعی و واقعیت موجود در میان توده‌‌های اجتماعی است. بنا به تعریف امر سیاسی و جرم سیاسی در هر کشور، مجرمین سیاسی قابل دسته‌‌بندی هستند، که مبتنی بر آن می‌‌توان به رویکرد پیشگیرانه در آن همّت گمارد. غایت پیش‌‌گیری از جرم سیاسی ابتدا تثبیت اخلاق و هنجارمداری در حوزه سیاسی- اجتماعی بوده و در وهله بعد پیشگیری از تبدیل جرایم سیاسی به طغیان سیاسی (شامل جرایم امنیتی، سلب آسایش و جرایم عمومی مشابه) است. به دلیل گره خوردن عناصر معنوی و مادی جرم سیاسی به عوامل سیاسی- اجتماعی و دغدغه‌‌های مثبت، راهبرد پیشگیری از این جرایم را باید بیشتر در عوامل اجتماعی، نظام ارزش و ضدّ ارزش، بسترهای انحراف و... جستجو نمود و مطالعه در مورد عوامل زیستی و روانشناختی فردی (که بیشتر در جرایم عمومی رایج است) در این مقوله سود چندانی ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Prevention of Political Crimes and Political Upheaval

نویسندگان [English]

  • Morteza Motahharifard 1
  • Nafiseh Motavilzadeh Naeini 2
  • Hamid Roustaei Sadrabadi 3
1 PhD. Student, Jurisprudence and Criminal Law, Ayatollah Haeri Meybod University, Meybod, Iran
2 Assistant Professor, Department of Law, Ayatollah Haeri Meybod University, Meybod, Iran
3 Assistant Professor, Department of Islamic Jurisprudence and Law, Ayatollah Haeri Meybod University, Meybod, Iran
چکیده [English]

This study aims to investigate the prevention of crime and political upheaval. In this regard, the main question is whether the occurrence of political crimes in a country indicates the weakness of political and moral norms? Moreover, what are the basic components in preventing these crimes and overcoming them? The research method is descriptive-analytical and based on library resources. It has qualitatively studied the theoretical, applied axes about the prevention of political crime based on the Political Crime Law approved in 2016 and has applied the common theories in deviation and deviation. Where appropriate, field statistics of a variable have been tested to test the hypotheses of a variable. The results showed that the quantity and quality of political crimes in each country indicate the distance between the requirements of the value system in the socio-political field and the reality among the social masses. According to the definition of political matter and political crime in any country, political criminals can be categorized based on which a preventive approach can be taken. The purpose of preventing political crime is first to establish morality and normativeness in the socio-political sphere and, secondly, to prevent the transformation of political crimes into political upheaval (including security crimes, deprivation of liberty, and similar public crimes). Due to the attachment of the spiritual and material elements of the political crime to socio-political factors and positive concerns, the strategy for preventing these crimes should be sought more in social factors, value and anti-value systems, contexts of deviation, etc. and studied in the case of individual biological and psychological factors (which are more common in general crimes) is of little use in this category.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political crime
  • Political norms
  • Moral norms
  • Political criminals
قرآن کریم.
نهج‌‌البلاغه. محمد بن حسین سید رضی؛ تصحیح صبحی صالح. قم: هجرت، 1414ق.
ابن ‌شعبه، حسن بن علی (۱۳۶۳). تحف ‌العقول عن آل ‌الرسول(ص). قم: چاپ علی‌اکبر غفاری.
ابن شهر آشوب (بی‌‌تا). مناقب آل ابی‌طالب. نجف: حیدریه.
احمدی، حبیب (1389). جامعه‌شناسی انحرافات. تهران: سمت.
ادیبی، حسین؛ انصاری، عبدالمعبود (1391). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: دانژه.
ﺑﻨﺪورا، آﻟﺒﺮت (1372). ﻧﻈﺮﯾﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ. ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺮﻫﺎد ﻣﺎﻫﺮ. ﺷﯿﺮاز: راﻫﮕﺸﺎ.
پیله، رسول (1384). مطالعه تطبیقی جرائم سیاسی و آیین دادرسی آن در فقه امامیه و حقوق ایران و مصر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
پیوندی، غلامرضا (1382). جرم سیاسی. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
حومد، عبدالوهاب (1963م). الا‌جرام السیاسی. لبنان: دار‌المعارف.
خامنه‌ای، سید علی (1/1/1394). پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۴. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=29204
خامنه‌ای، سید علی (14/9/1369). بیانات در دیدار با کارگزاران نظام. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2390
خامنه‌ای، سید علی (20/1/1394). بیانات در دیدار مداحان اهل‌بیت(ع). قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=29415
خامنه‌ای، سید علی (24/7/1390). بیانات در دیدار با دانشجویان کرمانشاه. قابل دسترس در:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=17597
ستوده، هدایت‌‌الله (1386). آسیب‌‌شناسی اجتماعات (جامعه‌‌شناسی انحرافات). تهران: آوار نور.
صانعی، پرویز (1382). حقوق جزای عمومی. تهران: طرح‌نو.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صفاری، علی (1380). مبانی نظری پیشگیری از وقوع جرم. تحقیقات حقوقی، 33-34: ص267-322.
طوسی، محمد بن محمد (1413ق). اخلاق ناصری. تهران: علمیه اسلامیه.
عاملی، سید ‌جعفر مرتضی (1387). امام علی(ع) و خوارج. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
علایی، حسین (1391). امنیت پایدار در سند چشم‌‌انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران. راهبرد دفاعی، 10(39).
علی‌آبادی، عبدالحسین (1367). حقوق جنایی. تهران: انتشارات فردوسی، ج3.
فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375). روضة الواعظین و بصیرة المتعظین. قم: نشر رضی، ج2.
قانون جرم سیاسی مصوب 1395.
قانون مجازات اسلامی مصوب 1392.
قائمی مقدم، محمدرضا (1382). روش الگویی در تربیت اسلامی. معرفت، 12(69): ص25-37.
کاویانی، محمد؛ فصیحی رامندی، مهدی (1391). ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽ دﯾﺪﮔﺎه‌ﻫﺎی ﻏﺰاﻟﯽ و ﺑﻨﺪورا در ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺧﻼﻗﯽ. مطالعات اسلام و روان‌شناسی، 6(16): ص95-124.
کلینی، محمد بن یعقوب (1429ق). کافی. قم: دارالحدیث، ج2.
ممتاز، فریده (1381). انحرافات اجتماعی: نظریه‌ها و دیدگاه‌ها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
نصراوی، سامی (1977م). المبادی العامة فی قانون العقوبات. بغداد: طبعة دارالاسلام.
ولیدی، محمد صالح (1373). حقوق جزای اختصاصی (جرائم بر ضد امنیت و آسایش عمومی). تهران: نشر داد.
Bandura, A. (1991). Social cognitive theory of moral thought and action. In: W.M. Kurtine & J.L. Gewirtz (Eds.), Handbook of moral behavior and development (Vol.1, pp.45103). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Cohen, L. & Felson, M. (1979). Social change and Crime Rate Trends: A Routine Activity Approach. American Sociological Review, 44.
Faris, R.E. (1948). Social Disorganization. New York: The Ronald Press Company.