ارزیابی نقش شوراهای اسلامی در توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری، علوم سیاسی، گرایش مسائل ایران، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

2 دانشیار، روابط بین‌الملل، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

3 استادیار، علوم سیاسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

10.22034/sm.2022.102995.1333

چکیده

هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی و ارزیابی تاثیر و نقش شوراهای اسلامی شهر در فرآیند توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران با نگاه کلان به عملکرد و موانع و عوامل عدم موفقیت و ارائه برنامه‌های راهبردی برای آینده می‌‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و درصدد آن است که تأثیر شوراهای اسلامی را در فرآیند توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران مورد ارزیابی قرار دهد. نتایج نشان داد که افزایش آگاهی عمومی، افزایش اعتماد مردم به نهادهای اجتماعی، احقاق حقوق توده‌‌ها و ترویج فرهنگ پاسخگویی و فرهنگ استقلال می‌‌تواند باعث توسعه سیاسی شده و همچنین کاهش اقتدار شهرداری و غلبه مسائل سیاسی و سلیقه‌‌ای بر سایر جنبه‌‌های تخصصی و غیرتخصصی شدن امور در توسعه سیاسی اثر منفی گذاشته است. امور سیاسی از حوزه زندگی مردم جدا نیست و توسعه سیاسی صرفاً به امور دولتی و حکومتی مربوط نمی‌‌شود که برای مردم عادی مفهوم غیرخودی و بیگانه و تنها در اختیار حاکم و نمایندگان آن باشد، بلکه هدف از توسعه سیاسی افزایش ظرفیت‌‌های مختلف فرد و جامعه در همه امور است و اینکه نظام را به پاسخگویی بهتر به خواست‌‌های عمومی ملتزم نماید. نقش شوراهای اسلامی شهر در توسعه سیاسی کشور چندان کارآمد و پر رنگ نیست و شهرها از این جهت روند توسعه مطلوبی نداشته و شوراها نقش چندانی در توسعه سیاسی ندارند. یک اصلاح ساختاری اصولی می‌‌تواند در راستای حل مشکلات موجود و توسعه سیاسی و مدیریت بهینه شهری و منطقه‌ای راهگشا باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the role of Islamic councils in the political development of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Ali Heidari 1
  • Alireza Rezaei 2
  • Abbas Salehi Najaf Abadi 3
1 PhD. in Political Science, Iran Issues, Hamadan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran
2 Associate Professor, International Relations, Hamadan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran
3 Assistant Professor, Hamadan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran
چکیده [English]

The main purpose of this study is to identify and evaluate the impact and role of Islamic councils in the process of political development of the Islamic Republic of Iran with a macro view of performance and obstacles, and factors of failure and to present strategic plans for the future. The research method is descriptive-analytical and seeks to evaluate the impact of Islamic councils on the political development process of the Islamic Republic of Iran. The results showed that increasing public awareness, public trust in social institutions, realizing the rights of the people, and promoting a culture of accountability and a culture of independence could lead to political development, reduce municipal authority, and overcome political issues tastes over other aspects. Specialized and non-specialized affairs have had a negative impact on political development. Political affairs are not separate from the sphere of people's lives, and political development is not only related to governmental affairs, which for ordinary people is an alien and alien concept and only in the hands of the ruler and his representatives, but the purpose of political development is to increase various capacities. Moreover, society is in everything, which obliges the system to respond better to public demands. The role of the Islamic councils of the city in the political development of the country is not very efficient and colorful; the cities do not have a favorable development process, and the councils do not play a significant role in political development. A principled structural reform can pave the way for solving existing problems and political development, and optimal management of cities and regions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Development
  • Urban Management
  • Islamic Councils
  • Constitution
  • Iran
آخوندی، عباس (1388). گفتگو با دکتر عباس آخوندی درباره تقویت حکمرانی محلی: ضرورتی لازم اما ناکافی. اطلاعات، کد خبر 1971.
آقائی هشچین، منوچهر؛ مظفری، پیمان؛ مولائی هشچین، فرشته (1393). بررسی نقش شوراهای اسلامی شهر در مدیریت شهری: مطالعه موردی شورای اسلامی شهر هشجین در طول 3 دوره. در: اولین کنگره تخصصی مدیریت شهری و شوراهای شهر. ساری: مرکز همایش‌های توسعه ایران.
ابراهیم‌آبادی، غلامرضا؛ ابوالحسنی، سید عبدالرحیم (1397). شوراهای اسلامی شهر و روستا و تمرکززدایی در جمهوری اسلامی ایران. پژوهشنامه علوم سیاسی، 14(1): ص7-34.
احمد، پوراحمد؛ معصومه، مهدیان بهنمیری؛ مهدی، علی (1392). تحلیلی بر عوامل عدم تحقق مدیریت واحد شهری از دیدگاه قوانین موجود. اقتصاد و مدیریت شهری، 1(29): ص31-50.
ازکیا، مصطفی؛ ایمانی جاجرمی، حسین (1384). بررسی جامعه‌شناختی عوامل کارایی شوراهای اسلامی شهر. نامه علوم اجتماعی، 26: ص33-64.
اسدیان، مرتضی؛ واعظ طبسی، علی؛ یاری‌‌قلی، وحید (1392). ارزیابی و تحلیل میزان تحقق‌‌پذیری اهداف توسعه شهری توسط شورای شهر (مطالعه موردی: شهر زاهدان). مشهد: پنجمین کنفرانس برنامه‌‌ریزی و مدیریت شهری.
افتخاری، اصغر (1377). توسعه و تعادل: آسیب‌شناسی اجرای قانون شوراها. مطالعات راهبردی، 1.
امام‌جمعه‌‌زاده، سید جواد؛ شهرام‌نیا، امیرمسعود؛ صفریانی، روح‌الله (1395). الگوی حکمرانی خوب؛ جامعه همکار و دولت کارآمد در مدیریت توسعه. علوم سیاسی، 12(36): ص7-40.
ایوبی، حجت‌الله (1377). نقد نظریه‌های غرب‌محور در توسعه سیاسی. مطالعات راهبردی، 1.
بدیع، برتران (1387). توسعه سیاسی. ترجمه احمد نقیب‌زاده. تهران: نشر قومس، چاپ پنجم.
بشیریه، حسین (1380). موانع توسعه سیاسی در ایران. تهران: گام نو، چاپ دوم.
حبیب‌‌نژاد، سید احمد (1388). بررسی حقوقی شوراهای اسلامی شهر در پرتو اصول تمرکززدایی. حقوق و فقه، 5(20): ص111-131.
حسینی، سیده سمیرا (1386). بررسی میزان تحصیلات اعضای شوراهای اسلامی. شوراها، 13.
خان‌‌محمدی، یوسف؛ جعفری، سید نادر (1395). مقایسه‌ دیدگاه امام خمینی و محمد رشید رضا در باب حکومت اسلامی و پیامدهای سیاسی آن. سیاست متعالیه، 4(12): ص45-64.
رحیمی جهان‌آبادی، جلیل؛ حیدری فرزنه‌ئی، رسول (1394). نقش شوراهای اسلامی در توسعه سیاسی شهرستان‌ها در سال‌های 1378 تا 1392 (مطالعه موردی: شهرستان تایباد). مطالعات سیاسی، 8(30) : ص67-88.
رستمی، ولی؛ سید مجتبی؛ حسینی‌پور، اردکانی (1392). جایگاه شوراهای اسلامی کشور در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران. دانش حقوق عمومی (بررسی‌های حقوق عمومی سابق)، 2(5).
رضویان، محمدتقی (1381). مدیریت عمران شهری. تهران: انتشارات پیوند نو.
سرمدی، عباسی؛ مهدی؛ راهبر، مهرنوش (1388). توسعه سیاسی در ایران پس از خرداد ۱۳۷۶. سیاست، 39(2).
سریع‌القلم، محمود (1384). عقلانیت و آینده توسعه‌‌یافتگی ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه، چاپ چهارم.
سیف‌الدینی، فرانک (1380). شوراهای شهر در ایران: مشربی نو در بررسی مشارکت شهروندان: مطالعه موردی از شورای شهر شیراز. ویژه‌نامه علوم اجتماعی، 16(32): ص51-82.
سیف‌زاده، سید حسین (1392). نظریه‌های مختلف درباره راه‌های گوناگون نوسازی و دگرگونی سیاسی. تهران: نشر قومس، چاپ دوم.
صدرا، علیرضا (1396). افق و تدابیر سیاسی الگوی توسعه متعالی جمهوری اسلامی ایران. سیاست متعالیه، 5(16): ص25-40.
عبداللهی، محمد؛ راد، فیروز (1388). روند تحول و موانع ساختاری توسعۀ سیاسی در ایران (1382-1304). جامعه‌شناسی ایران، 10(1): ص29-63.
قالیباف، محمدباقر (1392). حکومت‌های محلی یا استراتژی توزیع فضایی قدرت سیاسی در ایران. تهران: انتشارات امیرکبیر.
منظری، مصطفی (1389). تاثیر اولین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا بر فرایند توسعه سیاسی در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
نقیب‌زاده، احمد (1377). جمهوریت و اسلام. در: مجموعه مقالات جمهوریت و انقلاب اسلامی. تهران: سازمان مدارک فرهنگی وزارت ارشاد.