سید جمال و راه سوم در ورود جامعه اسلامی به عصر جدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

چکیده

سید جمال‌الدین اسدآبادی از تاثیرگذارترین مصلحان معاصر جهان اسلام است. وسعت‌نظر او در فهم وضعیت جهان اسلام باعث شد که او در پاسخ به سؤال اصلی جامعه اسلامی در برخورد با غرب یعنی: چگونگی راهیابی به عصر جدید با حفظ هویت اسلامی، سعی نماید تا پاسخ و راه سومی را در میان دو راه متفکران هم‌عصر خویش یعنی سنت‌‌گرایان و نوگرایان، ارائه نماید. در این راستا، پژوهش حاضر، این موضوع را با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار داده و نتایج حاکی از آن است که ابتکار اصلی سید جمال در این راه، تفکیک بین مفهوم «دین» و «سنّت» از سویی و تفکیک بین مفهوم «فرهنگ» و «علوم و تکنولوژی» غربی از سوی دیگر بود. او سعی داشت تا از این طریق مانع سنت‌گرایان و سلفی‌ها را از سر راه اصلاحات خود بردارد، بدون آنکه محکوم به بدعت و غرب‌زدگی شود و از سویی دیگر با حفظ هویت اسلامی و مرجعیت دین، راه سومی بین این دو راه برای ورود به عصر جدید برای جوامع اسلامی بگشاید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Seyed Jamal and the Third Way for the Islamic Society to Enter the New Age

نویسنده [English]

  • Muhammad Sadra
Assistant Professor, Zanjan University, Zanjan, Iran
چکیده [English]

Seyed Jamal ed-Din Asad Abadi is one of the most influential contemporary reformists in the Muslim world. In answering the main question of the Islamic world in encounter with the west on how to enter the new age in addition to maintaining Islamic identity, his broad view in understanding the status of the Muslim world led him attempt to choose a third way between the dilemma of either modernity or tradition at issue for his contemporary thinkers. In this regard, the present study reviewed this subject using a descriptive-analytical method and the results indicated that the main creativity of Seyed Jamal was to distinguish between the concepts of “religion” and “tradition” on the one hand, and “culture” and technology” on the other hand. He attempted to remove the obstacle of traditionalism and Salafism from his way without being condemned to heresy (Bid’ah) and westernization. Moreover, he tried to sustain Islamic identity and religious authority and open a new third way between modernity and tradition for the Islamic societies to enter the new age.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seyed Jamal ed-Din Asad Abadi
  • Salafism
  • Modernism
  • Traditionalism
اسدآبادی، سیدجمال‌الدین (بی‌تا). رسائل و مقالات فارسی. تهیه، تنظیم و تحقیق سید هادی خسروشاهی. قابل ‌دسترس در:
http://www.khosroshahi.org
اسدآبادی، سید جمال‌الدین (بی‌تا/ب). مجموعه آثار: نامه‌ها و اسناد سیاسی و تاریخی. تهیه، تنظیم، تحقیق و ترجمه سید هادی خسروشاهی. قابل ‌دسترس در:
http://www.khosroshahi.org
انوشه، حسن (1380). دانشنامه ادب فارسی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج4.
جمعی از نویسندگان (1386). جامعه‌گرایان و نقد لیبرالیسم. ترجمه جمعی از مترجمان. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ دوم.
حامد ابوزید، نصر (2015م). اصلاح اندیشه اسلامی: تحلیلی تاریخی‌- ‌انتقادی. ترجمه یاسر میراحمدی. بی‌جا: انتشارات توانا (نشر اینترنتی).
خسروشاهی، سیدهادی (1392). احوال و افکار سید جمال. قابل دسترس در:
http://www.cgie.org.ir/fa/news/9104
سرسید احمدخان هندی (1334). تفسیر القرآن و هو الهدی و الفرقان. ترجمه محمدتقی فخرداعی گیلانی. تهران: آفتاب.
صاحبی، محمد جـواد (1381). سرچشمه‌هـای نـواندیشی دینی: درآمـدی بـر تاریخ کلام جدید. قـم:
احیاءگران.
طباطبایی، سید جواد (1389). سیدجمال‌الدین اسدآبادی. در: دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. تهران: مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج18.
عزیز، احمد (1367). تاریخ تفکر اسلامی در هند. ترجمه نقی لطفی و محمدجعفر یاحقی. تهران: انتشارات کیهان.
عنایت، حمید (1376). سیری در اندیشه سیاسی عرب: از حمله ناپلئون به مصر تا جنگ جهانی دوم. تهران: امیرکبیر.
گادامر، هانس‌گئورک (1393). آغاز فلسفه. ترجمه عزت‌الله فولادوند. تهران: انتشارات هرمس، چاپ
ششم.
مجتهدی، کریم (1385). سیدجمال‌الدین اسدآبادی و تفکر جدید. تهران: نشر تاریخ ایران.
موثقی، احمد (1374). جنبش‌های اسلامی معاصر. تهران: انتشارات سمت.
هاردی، پی (1369). مسلمانان هند بریتانیا. ترجمه حسن لاهوتی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
والزر، مایکل (1389). فربه و نحیف (خاستگاه هنجارهای اخلاقی). ترجمه سید صادق حقیقت و مرتضی بحرانی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.