از «کدح» تا «لقاء الله»؛ بازخوانی اجتماعی و سیاسی امکان «لقاء‎الله»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 استادیار، دانشگاه یزد، یزد، ایران

3 دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تبیین وجوه اختلاف و تناقض مطرح ‌شده در دیدگاه‌های مختلف، پیرامون معنا و مفهوم آیه‌ 6 سوره‌ انشقاق ذیل مفهوم لقاء‌الله است. در تفاسیر فریقین بیان یک‌دستی، مبنی‌بر چیستی معنای لقای خدا در تفاسیر مذکور وجود ندارد. پرسش اصلی این است که آیا لقای خدا برای همه انسان‌ها است یا مختص عده‎ای خاص می‎باشد؟ هر تفسیر چه تبعات سیاسی -اجتماعی را درپی داشته و چه مصادیقی را شامل می‌شود؟ این پژوهش با استفاده از چارچوب روش تفسیر تطبیقی، ضمن بررسی معانی واژه‌های مختلف با ریشه‌ی ثلاثی مجرد «لقی»، دیدگاه‌های تفسیری، عرفانی، کلامی و فلسفی را بررسی کرده و نشان داده شد که لقای الهی افق پیش‌روی همه انسان‌ها بوده و با طی طریق سلوک، که ائمه‌ی معصومین(س) پیشتازان آن هستند، انسان‌های دیگر نیز می‌توانند به این کرامت نائل آیند. قول به امکان دستیابی به این درجه کنش‎های سیاسی- اجتماعی ذیل آن (کدح عام) قابل تفسیر در ذیل مفهوم لقاء الله خواهد بود. مشارکت در امور سیاسی (از جهاد تا ساخت دولت اسلامی) و مشارکت در امور اجتماعی (از تشکیل خانواده تا افزایش سطح کیفیت زیست در جامعه) می‎تواند به‌مثابه مصادیقی برای حرکت در مسیر لقاء الله تفسیر شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

From “Kadh” to “Liqa’ Allah” The Social and Political Feasibility of “Liqa’ Allah” (Meeting God)

نویسندگان [English]

  • Amir Joudav 1
  • Mohamma Reza Shayegh 2
  • MohammadHasan Fallah Madvari 3
1 Associate Professor, Yazd University, Yazd, Iran
2 Assistant Professor, Yazd University, Yazd, Iran
3 PhD. Student, Department of Quranic and Hadith Sciences, Yazd University, Yazd, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study is to explain the disagreements and paradoxes in the different views about the meaning of the 6th verse of Surah al-Inshiqaq on the concept of Liqa’ Allah (meeting God). There is not a consistent view in Shi’ite and Sunni exegeses on the conception of Liqa’ Allah. The main research questions are: Is Liqa’ Allah for all humans or a special group of people? What are the political-social implications of every exegesis and what evidence does it include? Using the method of comparative exegesis and exploring the meaning of different terms with the Thalathi Mujarrad origin of “Laqi”, this article reviews exegetical, mystical, theological, and philosophical viewpoints in this regard. The results showed that meeting God is attainable by all humans through spiritual journey (Soluk), in which the infallible Imams are pioneers, but other humans can also achieve these miracles. The promise of achieving this level of political-social activities (Kadh-e ‘Am or general striving) is interpreted under the concept of Liqa’ Allah. Participation in political activities (from Jihad to building an Islamic state) and participation in social activities (from forming a family to increasing the quality of living in society) can be interpreted as instances of moving in the way of Liqa’ Allah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Liqa’ Allah
  • Kadh (Striving)
  • Wilayat (Guardianship)
  • Political-Social Activity
  • Qur’an
  • Surah al-Inshiqaq
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن شهر آشوب،‏ محمد بن على (1379ق). المناقب (فضایل اهل البیت‏). قم: علامه، ج3.
بحثی در لقاء خداوند: شرح فرازهایی از مناجات شعبانیه. قابل دسترس در: http://ensani.qomstp.ir
حسینی تهرانی، سید محمدحسین (1390). الله‌شناسی. مشهد: علامه طباطبایی.
حسینی طهرانی، سید محمدحسین (1426ق). الله‌شناسی. مشهد: علامه طباطبایی، ج2.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. دمشق: دارالقلم؛ بیروت: الدار الشامیه.
رستگار، یعسوب الدین (بی‌تا). تفسیر البصائر. بی‌جا: بی‌نا، ج53.
سید قطب، ابراهیم شاذلی (1412ق). فی ظلال القرآن. بیروت: دارالشروق، چاپ هفدهم، ج6.
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1387). الملل و النحل. تهران: مؤسسه الصادق، ج1.
شیخ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1411ق). مصباح المتهجد. بیروت: موسسه فقه الشیعه.
صدوق، ابوجعفر (بی‌تا). الامالی. تهران: کتابخانه اسلامی.
صدوق، ابوجعفر محمد بن علی (1362). التوحید. قم: جامعه مدرسین.
صدوق، ابوجعفر محمد بن علی (1365). الامالی. تهران: کتابخانه اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن (1426ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: اسوه، ج1-2.
عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه (1415ق). تفسیر نورالثقلین. قم: اسماعیلیان، ج1، 4.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420ق). مفاتیح‌الغیب. بیروت: داراحیاء التراث العربی، ج4-5.
قرشی، سید علی‌اکبر (13