امام خمینی(ره) و فلسفه سیاسی انتظار (ولایت فقیه؛ دولت انتظار)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

غیبت و انتظار فرج از آموزه های رئیسه ی مذهب امامیه است که به انضمام طولانی شدن غیبت امام زمان(عج) برانگیزاننده ی پاره ای از شبهات در اندیشه ی سیاسی امامیه شده است. این سوال مهم همواره در این دوران مطرح بوده که آیا امامیه در دوره ی غیبت از فلسف هی سیاسی خاصی دفاع می کند، یا منکر هرگونه فلسف هی سیاسی است؟ التفات و پاسخ امام خمینی به این پرسش اساسی را ن ه تنها با تأسیس نظام جمهوری اسلامی، بلکه پیش از شروع نهضت 15 خرداد و با نگارش کشف اسرار در سال 1323 ه.ش باید ملاحظه کرد. فلسفه ی » بنابر عقیده ی ایشان، امامیه اساساً با هرگونه تفکر آنارشیستی مخالف است و از دفاع می کند؛ فلسفه ای که منحصر به دوره ی حضور معصوم(ع) نیست و در « سیاسی امامت دوره ی غیبت نیز قابل اجراست. مشروعیت ولایت فقیه در دور هی غیبت نیز از فلسفه ی سیاسی امامت ناشی می شود. بنابراین، برمبنای اصل امامت، ولایتفقیه را باید معادل  فلسفه ی سیاسی انتظار و دولت انتظار عصر غیبت کبری دانست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Imam Khomeini and the Political Philosophy of Waiting (Intizaar) (Velayat-e-Faqih; Government of Waiting)

نویسنده [English]

  • Davood Mehdi-Zadegan
چکیده [English]

Absence and waiting for coming of prosperity (Faraj) is among the lessons of the leader of Imamiah sect which, in appendix with the lengthening of the absence of Imam-e-Zaman, has caused some doubts in the political thought of Imamiah. The important question has always been around in that age whether Imamiah defends a special political philosophy at the time of absence or it denies any political philosophy? The notice and response of Imam Khomeini to this question can be observed not only by the establishment of Islamic Republic political system but also before the 15th of Khordad movement and with the authorship of Kashf-e-Asrar (Discovering the Myths) in 1323 A.H.. According to him, Imamiah is basically opposed to any kind of anarchistic viewpoint and defends Imamah (leadership of Imam) political philosophy; a philosophy which is not restricted to the age of Ma’soum (the one without any sin or mistake) and which can, also, be performed at the time of absence. The legitimacy of Velayat-e-Faqih in the absence period is, also, derived from the political philosophy of Imamah. Henceforth, on basis of Imamah principle, Velayat-e-Faqih should be known as similar to political philosophy and the government of Intizaar (waiting) in the long absence period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam-e-Zaman
  • Absence
  • Waiting (Intizaar) for Prosperity (Faraj)
  • Imam Khomeini
  • Velayat-e-Faqih
  • Political Philosophy
  • Imamah
  1. قرآن کریم.
  2. نهج‌البلاغه (1372)، ترجمه: شهیدی، سیدجعفر، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چ چهارم.
  3. آل‌احمد، سیدجلال (1386)، در خدمت و خیانت روشنفکری، تهران، انتشارات فردوس، چ پنجم.
  4. اشتراوس، لئو (1387)، فلسفه سیاسی چیست، ترجمه: رجایی، فرهنگ، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چ سوم.
  5. اصفهانی کربلایی (1377)، شیخ حسن، تاریخ دخانیه، به‌کوشش: رسول جعفریان، قم، انتشارات الهادی، چ اول.
  6. تیموری، ابراهیم (1358)، تحریم تنباکو، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی، تهران، چ دوم.
  7. جعفریان، رسول (1386)، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران، قم، انتشارات مورخ، چ هشتم.
  8. حرّ عاملی، محمد بن‌الحسن و میرزا نوری (1429ق.)، وسایل‌الشیعه و مستدرکها، قم، موسسة النشر الاسلامی، چ اول.
  9. حسینی بحرانی (1428ق.)، سیدهاشم، الهدایة القرانیه الی الولایة الامامیه، قم، انتشارات ذوالقربی، چ اول.

10. خمینی، روح‌الله (1363ق.)، کشف اسرار، بی‌نا.

11. ــــــــــــ (1377)، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چ هفتم.

12. ــــــــــــ (1379)، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چ دوم.

13. ــــــــــــ (1381)، تبیان: دفتر چهل و دوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چ اول.

14. ــــــــــــ (1384)، تبیان: دفتر چهل­وپنجم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، چ اول.

15. سروش، عبدالکریم (1379)، بسط تجربه نبوی، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط، چ سوم.

16. صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1430ق.)، منتخب الأثر فی الامام الثانی عشر، قم، مرکز نشر و توزیع الاثار العلمیه، چ سوم.

17. ـــــــــــــــــــــ (1388)، امامت و مهدویت، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ ششم.

18. صدر، سیدمحمد(1387)، تاریخ غیبت کبری، ترجمه: افتخار زاده، سید حسن، تهران، نیک معارف، چ سوم.

19. صدوق، ابن جعفر محمد بن علی (1363)، کمال‌الدین و تمام النعمة، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، چ اول.

20. طباطبایی، محمدحسین (1362)، شیعه در اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ اول.

21. طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن (1387)، کتاب الغیبة، تصحیح: غفاری، علی‌اکبر، قم، دارالکتب الاسلامیه، چ دوم.

22. ــــــــــــــــــــــــــــ (1390)، کتاب الغیبه، ترجمه: عزیزی، مجتبی، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، چ سوم.

23. علم‌الهدی، سیدمرتضی (1426ق.)، الشافی فی الامامة، تهران، مؤسسه الصادق لطباعة و النشر،
چ دوم.

24. ــــــــــــــــــ (1405ق.)، الذخیره فی علم الکلام، قم، موسسة النشر الاسلامی، چ سوم.

25. کلینی، ابی‌جعفر محمد بن یعقوب (1405ق.)، الکافی، تصحیح: غفاری، علی‌اکبر، بیروت، چ اول.

26. فیرحی، داود (1382)، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، تهران، نشر نی، چ سوم.

27. ــــــــــ (1391)، فقه و سیاست در ایران معاصر، تهران، نشر نی، چ اول.

28. لک‌زایی، نجف (1385)، چالش سیاست دینی و نظام سلطانی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چ اول.

29. مجلسی، محمدباقر (1403ق.)، بحارالانوار، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چ دوم.

30. مکارم شیرازی، ناصر (1382)، آیات ولایت در قرآن، قم، انتشارات نسل جوان، چ دوم.

31. موسوی خلخالی، سید محمد مهدی (1380)، حاکمیت در اسلام، قم، دفتر انتشارات اسلامی،
چ اول.

32. نعمانی، محمدبن ابراهیم (1390)، غیبت نعمانی، متن و ترجمه: غفاری، محمدجواد، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چ دوم.

33. نوری طبرسی، حسین بن محمدتقی (1390)، نجم‌الثاقب در احوال امام غایب عج، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، چ پانزدهم.

34. همپتن، جین (1380)، فلسفه‌ی سیاسی، ترجمه: دیهیمی، خشایار، تهران، نشر طرح نو، چ اول.