تحلیلی بر تفکر سیاسی فقهای شیعه در عصر ایلخانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

نوشته حاضر با الهام از روش هرمنوتیک قصدگرای اسکینر، پس از توصیفی اجمالی از زمینه ها و شرایط سیاسی و اجتماعی و بستر فکری شیعه در چارچوب فقه سیاسی، و معرفی فقهای معروف شیعه در این دوره به بررسی آرای سیاسی ایشان در متون فقهی شکل گرفته در فضای سیاسی متکثر ناشی از حاکمیت ایلخانان مغول و محیط فرهنگی نسبتاً مناسب برای طرح آموزه های فقهی - سیاسی مذاهب مختلف از جمله تشیع پرداخت است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An analysis of Shi'a Jurists' political thought in Ilkhanid era

نویسنده [English]

  • Ali Khaliqi
چکیده [English]

On the basis of Skinner's intentionalist hermeneutics, the present paper first briefly describes sociopolitical and intellectual conditions of shia according to political jurisprudence and then famous shia jurists in this era. The main focus of the paper is studying the political ideas of shia jurists in this era as represented in jurisprudential texts which were created in a pluralistic atmosphere resulting out of Ilkhanids' government and relatively appropriate cultural environment suitable for putting forward different jurisprudential and political teachings including the shia ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intentionalist hermeneutics
  • Political Jurisprudence
  • just sultan
  • oppressive sultan
  • guardianship of the Islamic jurist
  1. آژند، یعقوب(1384ش)، ایلخانان، تهران، انتشارات مولی.
  2. ابن­طاوس، سید­احمد(1411ق)، بناءالمقاله العلویه (فاطمیه) فی نقض الرسالة العثمانیه، قم، موسسه آل بیت(ع).
  3. ابن طقطقی، محمد بن علی بن طباطبا(1385ش)، الفخری فی الآداب السلطانیه والدول الإسلامیه، بیروت.
  4. ابن‌العبری(1377ش)، مختصر الدول، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
  5. ابوالقاسم عبد الله بن محمد قاشانی، تاریخ الجایتو، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1384.
  6. اشپولر، برتولد(1384ش)، تاریخ مغول در ایران، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
  7. افندی اصفهانی، عبدالله(1401ق)، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، خیام.
  8. اقبال آشتیانی، عباس(1388ش)، تاریخ مغول، تهران، امیرکبیر.
  9. بیانی، شیرین(1371ش)، دین و دولت در ایران عهد مغول، تهران، نشر دانشگاهی.
  10. پطروشفسکی(1354ش)، تاریخ ایران ، ترجمه کریم کشاورز، تهران، پیام.
  11. تهرانی، شیخ آغا بزرگ(بی‌تا)، طبقات اعلام الشیعه، بیروت، دارالکتب.
  12. جوینی، علاءالدین عطا­الملک(1387ش)، تاریخ جهانگشای جوینی، تهران، هرمس.
  13. حسن بن ابی‌طالب، فاضل آبی (1417ق)، کشف‌الرموز فی شرح مختصرالنافع، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
  14. حلبی، ابی‌الصلاح (1404ق)، تقریب المعارف، قم، الهادی.
  15. ــــــــــــ (بی‌تا)، الکافی فی الفقه، اصفهان، منشورات مکتبة امیر المومنین.
  16. حلی، ابن ادریس (1417ق)، کتاب السرائر الحاوی للتحریر الفتاوی، قم، موسسه النشر الاسلامی.
  17. ــــــــــــ (بی‌تا)، منتخب التبیان، بی­جا.
  18. حلی، ابن­داود (1411ق)، الجوهرة فی نظم التبصره، تهران، مؤسسه انتشاراتی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی.
  19. ــــــــــــ (1367ش)، أرجوزه فی الکلام، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  20. حلی، یحیی بن سعید (1495ق)، الجامع للشرایع، قم، مؤسسه سیدالشهداء العلماء.
  21. خالقی، علی (1386ش)، اندیشه سیاسی ابن ادریس حلی، قم، بوستان کتاب.
  22. ــــــــــــ (1388ش)، اندیشه سیاسی ابی الصلاح حلبی، قم، بوستان کتاب.
  23. خواندمیر، غیاث‌الدین (1380ش)، تاریخ حبیب السیر، تهران، خیام.
  24. خویی، سید ابوالقاسم (1413ق) ، معجم رجال الحدیث، بی جا.
  25. زرین‌کوب، عبدالحسین (1387ش)، روزگاران، تهران، سخن.
  26. زنجانی، شیخ عبدالکریم(بی‌تا)، الفقه الارقی فی شرح العروة الوثقی، نجف، مطبقة الغری.
  27. سید بن طاووس، رضی­الدین (1406ق)، فلاح السائل، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
  28. ــــــــــــ (1415ق)، الإقبال بالاعمال الحسنه، قم، دفترتبلیغات اسلامی.
  29. ــــــــــــ (1363)، سعد السعود، قم، منشورات رضی.
  30. ــــــــــــ (1375ش)، کشف المحجه لثمرة المهجه، قم، بوستان کتاب.

 

  1. سید مرتضی علم­الهدی (1405ق)، رسائل الشریف المرتضی، قم، دارالقران الکریم.
  2. شعرانی، ابوالحسن (1388ش)، شرح و ترجمه کشف المراد، تهران، هرمس.
  3. شیخ طوسی، محمد بن حسن (1400ق)، النهایه فی مجرد الفقه والغتوی، بیروت، دارالکتاب
    العربی.
  4. ــــــــــــ (بی‌تا)، تهذیب الاحکام، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
  5. شیخ مفید، محمدبن نعمان (1413ق)، المقنعه، قم، کنگره مبانی هزاره شیخ مفید.
  6. طبری، عمادالدین (1376ش)، تحفة الابرار، تهران، میراث مکتوب.
  7. ــــــــــــ (1379ش)، مناقب الطاهرین، تهران، سازمان چاپ و انتشارات.
  8. ــــــــــــ (1383ش)، کامل بهائی، تهران، مرتضوی.
  9. ــــــــــــ (1426ق)، کامل بهائی، نجف، مکتبة الحیدریه.
  10. علامه حلی، حسن بن یوسف (1404ق)، مبـادی الوصول الی علم الاصول، قـم، مطبعة العلمیه.
  11. ــــــــــــ (1412ق)، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث المذهبیه.
  12. ــــــــــــ (1414ق)، تذکرة الفقهاء، قم، آل البیت.
  13. ــــــــــــ (1419ق)، نهایة الاحکام فی معرفه الاحکام، قم، آل البیت.
  14. ــــــــــــ (1419ق)، نهایة المرام فی علم الکلام، قم، مؤسسه امام صادق(ع).
  15. ــــــــــــ (1420ق)، تحریر الاحکام، قم، مؤسسه امام صادق(ع).
  16. ــــــــــــ (1420ق)، ارشادالاذهان، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
  17. فضل‌اله همدانی، رشیدالدین (1373ش)، جامع‌التواریخ، تهران، البرز.
  18. قاشانی، ابوالقاسم عبداله بن محمد (1384ش)، تاریخ الجایتو، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
  19. گرجی، ابوالقاسم (1385ش)، تاریخ فقه و فقها، تهران، سمت.
  20. گروسه، ورنه (1387ش)، امپراتوری صحرا نوردان، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.
  21. محقق حلی، جعفر بن حسن (1403ق)، الاجتهاد و التقلید(معارج الاصول)، ‌قم، آل البیت.
  22. ــــــــــــ (1407ق)، المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسه سیدالشهدا.
  23. ــــــــــــ (1408ق)، شرائع الاسلام، قم، اسماعیلیان.
  24. ــــــــــــ (1413ق)، رساله تیاسرالقبله (الرسائل التسعه)، قم، مکتبة آیت‌الله مرعشی نجفی.
  25. ــــــــــــ (1414ق)، المسلک فی اصول الدین، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیة.
  26. مستوفی، حمداله (1364)، تاریخ گزیده، تهران، امیر کبیر.

57. Bhikhu Parekh and R.N.Berki (1973), A Critique of Skinner’s Methodology, journal of Ideas. VOL.34. NO.2 (APR-JUN,

58. Erik Asard (1987), Quentin Skinner and His Critics: Some Note on a Methoddogical Debate, Statsvetenskaplig Tidskrift, P.106.

59. Quentin Skinner (1972) Motive, Intention, and the Interpretation of Texts. New Literary History.V.3.

60. Quentin Skinner (1969), Meaning and Understanding in the History of Ideas, in History of Theory.