عقل و وحی در اندیشه سیاسی خواجه نصیر الدین طوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

مقاله حاضر «عقل و وحی» در اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که خواجه تبیین جدیدی از وحی را در فلسفه سیاسی اسلامی عرضه داشته و مناسبات عقل و وحی را به حوزه‌های عملی‌تری چون قانون و قانونگذاری و سیاست کشانده است. از امتیازات مقاله، توجه آن به موضوع منطق‌های موازی در اخلاق ناصری است، زیرا خواجه در این اثر میان فارابی، ابن مسکویه، ابن سینا و اساسیین در رفت و آمد است. البته آنچه اخلاق ناصری را نوشتاری اصیل می‌گرداند ایده مرکزی خواجه درباره وجوه تقسیم حکمت به نظری و عملی و تعریف این دو و اظهار دانشی هم‌پای حکمت عملی است که آن را فقه می‌نامد. منشأ این دو گونه دانش، عقل و وحی است که حکیم و پیامبر بهره‌مندان از آنها هستند. از مناسبات عقل و حکمت عملی و حکیم از یک سو و وحی و پیامبر و فقه از سوی دیگر، در حوزه سیاست دو مفهوم سیاست و شریعت پدیدار می‌شود و خواجه در اخلاق ناصری، به تفصیل ماهیت و مناسبات عقل و وحی، علم حکمت مدنی و علم فقه، حکیم و پیامبر، سیاست و شریعت را می‌کاود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reason and revelation in Nasir al-Din al-Tusi's political thought

نویسنده [English]

  • Ahmad Riza Yazdani Muqaddam
چکیده [English]

The present paper shows that al-Tusi proposed a new explanation of revelation in Islamic political philosophy and transferred reason-revelation relationships to more practical domains such law, law-making, and politics. The paper also focuses on the topic of parallel logics in his book Akhlaq-i-Naseribecause al-Tusi compares al-Farabi, ibn Muskuyah, Avicenna, Asasiin. What makes Akhlaq-i-Naseri original is his division of wisdom into theoretical and practical, defining each of these, and proposing a branch of knowledge equivalent to wisdom which he calls 'fiqh'. The origin of these two types of knowledge is reason and revelation which is owned by the prophets and hakims. Out of the relationship among reason, practical wisdom and hakim, on the one hand, and revelation, prophet, and fiqh, on the other hand,arise the concepts of Siasah (politics) and Sharia (law). Al-Tusi in Akhlaq-i-Naseri explores in detail the nature and relationships between reason and revelation, civil wisdom and fiqh, hakim and prophet, Siasah and sharia. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • reason and revelation
  • Political Philosophy
  • Nasir al-Din al-Tusi
  • Law
  • Sharia and Siasah
  • philosophy and fiqh
  • prophethood and kinghood
  1. «الخطابه» (از روی نسخه: ابراهیم مدکور، تحقیق: محمد سلیم سالم، قاهره: نشر وزاره المعارف العمومیه، 1373ق/1954 م).
  2. ابن­خلدون، عبدالرحمن (1423ق)، مقدمه ابن خلدون، الاولی، بیروت: دارالفکر.
  3. ابن­سینا، ابو علی حسین ابن عبدالله (1364)، منطق المشرقیین، دوم، قم: مکتبه آیت الله العظمی المرعشی النجفی.
  4. ــــــــــ (1405ق)، الشفاء، ج8، قم: کتابخانه آیت‌الله المرعشی النجفی.
  5. ابن مسکویه، احمد بن محمد (۱۳۴۵ق)، تهذیب الاخلاق، تحقیق: قسطنطین زریق، بیروت: الجامعه الامیرکیه.
  6. اوجبی، علی (1390ش)، «خواجه نصیرالدین طوسی به روایت اشکوری»، مجموعه مقالات خواجه پژوهی، ، به کوشش عبدالله صلواتی، تهران: خانه کتاب.
  7. شهرزوری، شمس­الدین محمد (1383ش)، رسائل الشجرة الالهیة، تحقیق، تصحیح و مقدمه: نجفقلی حبیبی، چاپ اول، تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
  8. طباطبایی، سید محمدحسین (بی‌تا)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  9. طوسی، خواجه نصیرالدین محمد (۱۳۷۲ش)،  اخلاق ناصری، تهران: علمیه اسلامیه.
  10. فارابی، ابونصر محمد (1983م)، تحصیل السعادة، جعفر آل یاسین، چاپ دوم، بیروت: دارالاندلس.
  11. ــــــــــ (1405ق)، فصول منتزعه، تحقیق: فوزی متری نجار، چاپ اول، ایران: المکتبة الزهراء، (از روی نسخه بیروت: دارالمشرق).
  12. کربن، هانری (1380)، تاریخ فلسفه اسلامی، چاپ اول، تهران: انتشارات کویر.
  13. مطهری، مرتضی (1366)، مقالات فلسفی، ج2، چاپ اول، قم: انتشارات صدرا.