بررسی وضعیت مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران در انتخابات ریاست جمهوری دوره نهم و دهم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشگاه تبریز، تبریز؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، ایران

2 کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی انقلاب اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران در انتخابات دوره نهم و دهم ریاست جمهوری بود. پژوهش بر این فرضیه استوار است که مشارکت سیاسی در دولت‌‌های نهم و دهم در عین وجود تفاوت‌‌هایی نسبت به یکدیگر متاثر از ایدئولوژی و باورهای مذهبی، عملکرد دولت‌‌های پیشین، فعالیت‌‌های تبلیغاتی و مناظراتی و سیاست‌های پوپولیستی بوده است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و از الگوی پیپانوریس به مثابه چارچوب نظری استفاده شد. یافته‌‌های تحقیق حاکی از آن است که مشارکت سیاسی عامل کاهنده اضطراب اجتماعی و فشارهای روانی محسوب می‌شود، زیرا شهروندان به صورت مستقیم و غیرمستقیم می‌توانند در گزینش دولت‌مردان و حکومت یا قوانین نقش داشته باشند. در انتخابات ریاست جمهوری نهم و دهم تکیه بر ارزش‌های مذهبی، فعالیت‌‌های گسترده تبلیغاتی و مناظرات رسانه‌‌ای و رفتار عامه پسندانه از مؤلفه‌های تأثیرگذار در افزایش مشارکت سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری نهم و دهم بود. بنابراین، براساس نظریه نوریس ایدئولوژی و باورهای مذهبی در سطح خرد (منابع و انگیزه)، عملکرد دولت خاتمی در سطح کلان و خرد (ساختار دولت و انگیزه)، فعالیت‌‌های تبلیغاتی و مناظره‌ای در سطح میانی (قوانین انتخاباتی) و عملکرد پوپولیستی احمدی‌نژاد در سطح خرد(منابع و انگیزه) در وضعیت مشارکت سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری دوره نهم و دهم قابل تبیین است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of Political Participation in the 9th and 10th Round of Presidential Election in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Hosein Ahmadisefidan 1
  • Zahra Nasirzadeh 2
1 Assistant Professor, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Master of Sociology of the Islamic Revolution, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to explore the state of political participation in the 9th and 10th round of presidential election in the Islamic Republic of Iran. This research relies on the hypothesis that political participation in the 9th and 10th presidential elections, despite some differences compared to each other, has been under the influence of religious ideologies and beliefs, the performance of former governments, propaganda and debate campaigns, and populist policies. The method of the study was descriptive analysis and based on the theoretical framework of Pippa Norris model. The results conveyed that political participation is considered as a contributing factor in decreasing social anxiety and mental stress because the citizens can have a direct and indirect role in choosing their politicians, governments, or laws. In the 9th and 10th presidential election in Iran, reliance on religious values, vast propaganda campaigns, media debates, and populist behavior were among the effective criteria on increasing political participation. Therefore, based on the theory of Norris, religious ideology and beliefs in micro level (sources and motivation), the performance of Khatami’s government in micro and macro level (government structure and motivation), propaganda and debate campaigns in moderate level (electoral laws), and the populist performance of Ahmadi Nezhad in micro level (sources and motivation) were effective on the state of political participation in the 9th and 10th round of presidential election in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Election
  • Political Participation
  • Conservatives
  • Reformists
  • Presidential
  • Mahmoud Ahmadi Nezhad
  • Mohammad Khatami
  • Electoral Propaganda
  • Religious Beliefs
  1. احمدی‌نژاد، محمود (1386). گزیده دیدگاه‌های احمدی‌نژاد. قم: حوزه مشاوران جوان ریاست جمهوری.
  2. اخوان کاظمی، بهرام (1387). کالبدشناسی تحزب در ایران. زمانه، شماره 78: ص 18.
  3. ازغندی، علیرضا (1389). درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران. تهران: قومس.
  4. اسماعیلی، حمیدرضا (1389). شورش اشرافیت بر جمهوریت، ریشه‌یابی حوادث پس از انتخابات 88. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  5. ایزدهی، سیدسجاد (1395). ظرفیت‌های مشارکت سیاسی در قرائت از نظریه ولایت فقیه.سیاست متعالیه، شماره14: ص114
  6. بشیر، حسن (1390). رسانه‌های بیگانه، قرائتی با تحلیل گفتمان. تهران: انتشارات سیمای شرق و ماهنامه مدیریت ارتباطات.
  7. پورفرد، مسعود (1396). ثبات سیاسی در نظام مردم‌سالاری دینی.سیاست متعالیه، سال پنجم، شماره19: ص57.
  8. تاجیک، محمدرضا؛ روزخوش، محمد (1395). بررسی نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از منظر تحلیل گفتمان. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال16، شماره 61: ص98.
  9. ثانی، زینب؛ رجبلو، علی؛ باستانی، سوسن (1391). بررسی تأثیر مذهب بر مشارکت سیاسی با تاکید بر سازوکار تولید احساس. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا(س)، دانشکده اقتصاد و حسابداری.

10. چرا مجلس ششم نماد خط نفوذ شد. جهان نیوز (07/11/1394). قابل دسترس در:

http://www.jahannews.com/analysis/470328

11. حاجی یوسفی، امیرمحمد (1383). تهدیدات امنیتی منطقه ایران پس از جنگ سرد: پیامدها و پاسخ‌ها. سیاست خارجی، شماره 71: ص32.

12. حیدری، عباس؛ گردشتی، حمیدرضا (1395). نقش «جمهور» در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی.سیاست متعالیه، سال چهارم، شماره14: ص132.

13. دارابی، علی (1388).جریان‌شناسی سیاسی در ایران. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

14. دهقان کریم آباد، ربابه؛ غفوری، اکبر؛ عابدی اردکانی، محمد (1390). علل گرایش مردم به جریان اصول‌گرا در دهه1380 هجری شمسی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه یزد.

15. سبیلان اردستانی، حسن (1387). تبلیغات سیاسی (با رویکرد به فنون تبلیغات). تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.

16. صفاری بادی، مجتبی؛ ابراهیمی، قربانعلی؛ جانعلی‌زاده جوبستی، حیدر (1396). بررسی تأثیر جامعه‌پذیری سیاسی بر مشارکت سیاسی (مطالعه موردی افراد بالای 18 سال شهر نطنز). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران، دانشکده علوم اجتماعی.

17. طباخها، فریده؛ بخشایش، احمد؛ اشرفی، اکبر (1390). انتخابات دهم ریاست جمهوری و اعتماد عمومی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.

18. عابدی اردکانی، محمد (1393). توسعه نیافتگی سیاسی از منظر فرهنگ سیاسی نخبگان در ایران(1384-1368). پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره 9، شماره 4: ص154.

19. عمید زنجانی، عباسعلی (1379). فقه سیاسی: حقوق تعهدات بین‌المللی و دیپلماسی در اسلام. تهران: سمت.

20. کرمی‌راد، جواد؛ امام جمعه‌زاده، سید جواد، قاسمی، وحید (1391). تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر رفتار انتخاباتی با تاکید بر سیاست‌های اقتصادی محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست جمهوری 1388 (مطالعه موردی: بخش جلگه اصفهان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم اداری و اقتصاد.

21. لک‌زایی، نجف؛ احمدی سفیدان، حسین (1392). قرآن کریم و خط مشی‌های سیاسی.سیاست متعالیه، شماره یک: ص23.

22. مجتبی‌زاده، علی؛ لیالی، محمدعلی (1393). جریان‌شناسی سیاسی. قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف.

23. محمدی، منصور؛ امام جمعه‌زاده، سید جواد؛ قاسمی، وحید (1389). تجزیه و تحلیل جامعه‌شناختی رفتار انتخاباتی با تاکید بر انتخابات ریاست جمهوری نهم و دهم (مورد مطالعه شهر کرمانشاه). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.

24. محمدی، منوچهر؛ مولانا، حمید (1387). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت احمدی‌نژاد. تهران: نشر دادگستر، چاپ سوم.

25. معین، محمد (1382). فرهنگ فارسی. تهران: راه رشد.

26. هاشمی، سید جلال، مقصودی، مجتبی؛ زرگر، علی‌رضا (1393). تحلیل تطبیقی مشارکت سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری ایران (از دوره پنجم تا دهم). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.