نویسنده
دانشیار، دانشکده مطالعات جهان، گروه مطالعات غرب آسیا و شمال آفریقا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
Wisdom and political wisdom are concepts with roots in Iranian-Islamic knowledge and civilization. The present paper aims to explain the essence of wisdom and political wisdom in Quran and Hadith, so that one can explain the application of Islamic political wisdom in today's world politics. Thus, we first explain the meaning of wisdom and its politicality and then we clarify it based on Quran verses. Then, in order to achieve a more objective and practical sense of this concept, we will first explore wisdom and political wisdom in interpretations and then in the Hadiths. This meaning shows that political wisdom is a practical and functional process which result in the best and most proper decisions and actions in every situation for political and government fields. One of the findings of the present article is the presentation of sources of wisdom from viewpoint of Quran and Hadith. The results show that "revelation", "reason" and "self-actualization" are the three main sources of wisdom; The first source, that is revelation, is related to Islam and divine religions, while the other two are ultra-religious and all human beings can reach wisdom through them.
کلیدواژهها [English]
نهجالبلاغه (بیتا). نهجالبلاغه. ترجمه محمدعلی انصاری. تهران: محمدعلی علمی.
10. ابن سجستانی، محمد. (1372ق/1952م). غریب القرآن علی حروف المعجم. مصر: مطبعه حجازی.
11. ابن شعبه، حسن بن علی.(1362). تحف العقول عن آلالرسول(ص). تصحیح علیاکبر غفاری. قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
12. ابن شهردار الدیلمی، شیرویه (1406ق). الفردوس بمأثور الخطاب. بیروت: دار الکتب العلمیة.
13. ابن فارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغة. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
14. ابنکثیر، اسماعیل بن عمر. (1419ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیة.
15. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق/1994م). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
16. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی. (بیتا). تفسیر روضالجنان و روحالجنان. تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح. مشهد: آستان قدس رضوی.
17. احمدنگری، عبدالنبی. (بیتا). جامع العلوم فی اصطلاحات الفنون. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
18. ازهری، محمدبن احمد. (1421ق/2001م). تهذیباللغة. تعلیق عمر سلامی و عبدالکریم حامد. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
19. آشتیانی، احمد. (1362). طرایف الحکم یا اندرزهای ممتاز. ترجمه جمعی از فضلا. تهران: کتابفروشی صدوق.
20. آمدی، عبدالواحد بن محمد. (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم. تصحیح مهدی رجایی. قم: دار الکتاب الاسلامی.
21. بخاری، محمد بن اسماعیل. (۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م). صحیح البخاری. استانبول: چاپ محمد ذهنی افندی.
22. برنجکار، رضا. (1379). مفهوم حکمت در قرآن و حدیث. در صحیفه مبین (مجموعه مقالات)، شماره 4.
23. بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1418ق). انوار التنزیل و اسرار التأویل (تفسیر بیضاوی). بیروت: دار احیاء التراث.
24. ترمذی، محمدبن عیسی. (1403ق). سنن الترمذی. بیروت: چاپ عبدالرحمان محمد عثمان.
25. تفلیسی، حبیش بن ابراهیم. (1371). وجوه قرآن. تهران: دانشگاه تهران.
26. تهانوی، محمد علیبن علی. (1996م). کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم. تحقیق علی فرید دحروج. ترجمه عبدالله خالدی و جورج زیناتی. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
27. جرجانی، علی بن محمد. (1370)، کتاب التعریفات. تهران: ناصر خسرو.
28. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1407ق). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة. تحقیق احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دارالعلم للملایین.
29. حائری یزدی، مهدی. (1995م). حکمت و حکومت. لندن: نشر شادی.
30. حر عاملی، محمد بن حسن. (بیتا). وسائل الشیعة. بیروت: مؤسسة آلالبیت(ع) لإحیاء التُراث.
31. حسینی، مالک. (1388). حکمت. در دانشنامه جهان اسلام. تهران: دائرة المعارف الاسلامی.
32. حویزی، عبدعلی بن جمعة العروسی. (1370). تفسیر نورالثقلین. تصحیح هاشم رسولی محلاتی. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
33. خسروپناه، عبدالحسین. (1388). چیستی حکمت در قرآن، روایت و فلسفه. در مجله مشکوة. شمارهی 103.
34. دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامه. ناظرین محمد معین و سیدجعفر شهیدی. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
35. دیلمی، حسن بن محمد. (1371). ارشاد القلوب الی الصواب. قم: الشریف الرضی.
36. ــــــــــــــــــــ (1408ق). اعلامالدین فی صفات المؤمنین. قم: مؤسسه آلالبیت(ع) لاحیاء التراث.
37. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1413ق/1992م). مفردات ألفاظ القرآن. دمشق: دارالقلم و بیروت: الدار الشامیة.
38. ریشهری، محمد محمدی. (1389). میزان الحکمة. ترجمه حمیدرضا شیخی. قم.
39. زمخشری، محمود بن عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی.
40. ــــــــــــــــــــ (1399ق/1979م). أساس البلاغة. بیروت: دار صادر.
41. سیوطی، عبدالرحمن. (1403ق). الدر المنثور. قم: کتابخانهی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی.
42. شریعتی، فهیمه و پیروزفر، سهیلا. (1391). تحول معنایی واژهی حکمت در حوزههای مختلف اسلامی. در فصلنامهی سراج منیر، شمارهی 7.
43. شکر، عبدالعلی. (1391). حکمت در نگاه مفسران قرآن و فیلسوفان. در آینه معرفت، شماره31.
44. طباطبایی، محمدحسین. (1374). تفسیر المیزان. ترجمه محمدباقر موسوی. قم: دفتر نشر انتشارات اسلامی.
45. طبرسی، فضل بن حسن. (1408ق/1988م). مجمعالبیان. تصحیح هاشم رسولی و فضلالله یزدی طباطبایی. بیروت: دارالمعرفة.
46. طریحی، فخرالدین بن محمد. (1375). مجمعالبحرین. تحقیق احمد حسینی اشکوری. تهران: مرتضوی.
47. طوسی، خواجه نصیرالدین.(13991)، اخلاق ناصری، به کوشش مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
48. طوسی، محمد بن حسن (1414ق). الأمالی. قم: دارالثقافة.
49. ــــــــــــــــــــ (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التررث العربی.
50. عطار نیشابوری، محمد بن ابراهیم. (1312). پندنامه. تهران: مطبعه علمی.
51. علمالهدی، علیبن حسین. (1405ق). رسائل الشریف المرتضی. اعداد مهدی رجائی. تقدیم احمد الحسینی شکوری. قم: دار القرآن الکریم.
52. علیخانی، علیاکبر. (1392). اسلام و همزیستی مسالمتآمیز. تهران: نشر بهآفرین.
53. ــــــــــــــــ (1384). توسعهی سیاسی از دیدگاه امام علی(ع). تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل وابسته به انتشارات امیرکبیر.
54. عیاشی، محمد بن مسعود. (بیتا). تفسیر العیاشی. تصحیح سیدهاشم رسولی محلاتی. تهران: مکتبة الاسلامیة.
55. الفارابی، ابونصر. (1995م). تحصیل السعادة. شارح علی بو ملحم. بیروت: دار و مکتبة الهلال.
56. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1409ق). کتاب العین. تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی. به اهتمام محسن آلعصفور. قم: دار الهجرة.
57. فیومی، احمدبنمحمد. (1405ق). مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قم: دارالهجرة.
58. قرشی بنابی، علیاکبر. (1371). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
59. قضاعی، محمد بن سلامه. (1418ق). دستور معالم الحکم و مأثور مکارم الشیم. بیروت: شرکة دار الأرقم بن ابی الأرقم.
60. قمی، علی بن ابراهیم. (1367). تفسیرالقمی. تصحیح سید طیب جزایری. قم: دارالکتاب.
61. کلینی، محمد بن یعقوب. (1388). الاصول الکافی. تصحیح علیاکبر غفاری. تهران: دارالکتاب الاسلامیة.
62. متقی، علیبن حسامالدین (1409ق/1989م). کنز العُمّال فی سنن الاقوال و الافعال. بیروت: چاپ بکری حیانی و صفوة سقا.
63. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (1370). مرآة العقول. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
64. ــــــــــــــــــــــــــ (1403ق/1983م). بحار الأنوار. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
65. مظفر، محمدرضا. (1420ق). المنطق. قم: انتشارات حبیب.
66. مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیة.
67. نصر، سید حسین، لیمن الیور(1387)، تاریخ فلسفه اسلامی، تهران: حکمت.
68. نوری، حسین بن محمدتقی. (۱۴۰۸ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: موسسة آلالبیت(ع) لاحیاء التراث.
69. هیثمی، علی بن ابوبکر. (1408ق/1988م). مجمع الزوائد و منبع الفوائد. بیروت: بینا.
70. ورام، مسعود بن عیسی. (بیتا). تنبیه الخواطر و نزهة النواظر. قم: مکتبة الفقیه.